Dagur - 25.02.1983, Blaðsíða 6

eiga að haga

eO«' "f
Við byrjuðum á að spyrja
Ragnhildi af hverj u hún hefði tek-
ið þátt í slíkri þolraun, hvort hún
væri í megrun eða eitthvað því um
líkt. Hún sagði skýringuna ein-
faldlega þá að henni þætti gaman
að dansa. Hún sagði að þetta
hefði verið mjög gaman, dálítið
erfitt á stundum og erfiðasti tím-
inn hafi verið frá klukkan 4 að-
faranótt sunnudagsins til átta eða
hálf níu á sunnudagsmorgun.
„Þetta var meðan ég var sofandi,"
skýtur Helgi Már inn í og telur
það hafa verið skýringuna á leið-
indunum þennan tíma. Rannveig
hafði svipaða sögu að segja, sagði
að sér þætti gaman að dansa og
þegar hún var spurð að því hvort
hún hefði ekki fengið ofnæmi fyrir
dansi eftir törnina kvað hún al-
deilis nei við því. Sigurlaug tók í
sama streng. Þetta hefði verið
gaman allan tímann en svolítið
misjafnt eftir músikinni. Þær voru
spurðar að því hvort þær hafi ekki
fundið fyrir þreytu í „pásunum“
sem voru leyfðar 3 mínútur á
hverjum klukkutíma. Kváðu þær
þetta hafa verið svo stutt stopp að
það hafi ekki verið neinn tími til
að finna fyrir þreytu. Þreytan hafi
svolítið gert vart við sig þegar
komið hafi mjög róleg lög. En
hvað með sterkara kynið, hvers
vegna voru strákar ekki fjölmenn-
ari og meðal sigurvegara?
„Sko, sumum strákum finnst
dans vera eitthvað sem þeir geta
ekki gert. Þeir vilja kannski ekki
dansa með manni en yfirlejtt eru
strákar miklu skemmtilegri ef þeir
vilja dansa og þeim finnst gaman
ef þeir komast út á gólfið. Ég veit
ekki hvort þeir eru feimnari en
stelpur en mér finnst þetta ferlega
vitlaust af þeim,“ sagði Sigurlaug.
„Það er eins og þetta komi í
bylgjum hjá stákunum. Fyrir
nokkrum árum fóru allir strákar
beint á dansgólfið en nú er eins og
sé að draga úr því aftur. Nei, ég
hef enga skýringu á þessu. Hvort
það getur verið tónlistin á hverj-
um tíma sem skiptir máli?“ sagði
Helgi Már.
„Eru strákarnir svona miklu
vandfýsnari á tónlistina en stelp-
urnar?“
„Já, ég veit það ekki, en eitt-
hvað er það,“ sagði Helgi Már og
Sigurlaug bætti við: „Mjög margir
strákar dansa jafnvel miklu betur
en við ef þeir á annað borð fást til
að dansa.“ Sigurlaug viðurkenndi
að kannski liti hún ekki á málið
alveg hlutlausum augum.
Við spurðum stúlkurnar að
öðrum áhugamálum en dansi og
kom þá sitthvað fram en nú á tím-
um er oft talað um að ekki sé
nægilega mikið gert til að hafa
ofan af fyrir unglingum, eins og
það er gjarnan orðað og Hallæris-
planið í Reykjavík gjarnan nefnt í
því sambandi. Svör þeirra voru á
þá lund að þetta væri ákaflega
misjafnt eftir einstaklingum.
Sumir unglingar þyrftu ekki að
láta hafa ofan af fyrir sér en aðrir
væru ósjálfstæðari. Rannveig
taldi ekki að mikið vantaði á í
þessum efnum „ef það eru böll og
maður kemst eitthvað út þá er
þetta ágætt,“ eins og hún komst
að orði. Ragnhildur sagði að þetta
væri fínt eins og það væri í dag.
Ekki sögðust þær hafa skýringar á
því hvað að væri í Reykjavík.
„Það er alltaf verið að skrifa í
blöðin og kvarta undan ungling-
unum þarna. Krakkarnir hafa
gert svolítið af því að skrifa á móti
og það finnst mér mjög gott hjá
þeim. Maður veit náttúrlega ekki
hvað til er í þessu, þekkir það ekki
nógu vel en hefur á tilfinningunni
að það séu alltaf einhverjar ýkjur
í þessu hjá fullorðna fólkinu,"
sagði Sigurlaug.
„Finnst ykkur afstaða fullorð-
inna til unglinga hér á Akureyri
svipuð og þið verðið varar við í
blöðum í Reykjavík. Er mikið
argast í ykkur og finnst ykkur
sjálfum þið vera vandræðaung-
lingar?“
„Nei,“ kom þríraddað sem svar
við þessari spurningu og allar
töldu þær gott að vera unglingur á

Akureyri í dag. Hvort þær eins og
unglingar oft væru ekki óþolin-
móðar að komast í fullorðinna
tölu? Nei, öðru nær. „Spurningin
er bara um að fá bílpróf,“ að sögn
Rannveigar.
ser eins o
en skemmta sér
Sigurvegararnir í maraþondanskeppninni í Dynheimum og Helgi Már Barðason, forstöðumaður,
í viðtali um foreldravandamálið og fleira
Ragnhildur
Einn strákur sagði við mig einu
sinni að honum fyndist þetta alveg
óþolandi: Unglingar eiga að haga
sér eins og fullorðnir en skemmta
sér eins og börn. Ég held að hjá
mörgum foreldrum sé þetta ein-
mitt viðhorfið. En alveg eins og
foreldrarnir eru misjafnir þá eru
unglingarnir það líka.“
„Finnst þér vera tilhneiging til
þess hjá unglingunum að

Sigurlaug
„Eftir að maður er búinn að fá
bílprófið er líka allt búið að
ógleymdu því að komast inn á
böllin 18 ára. Þegar maður var
nýfermdur var maður eiginlega
upp á sitt besta, eða þannig lagað
sko. Maðuer er kannski orðinn
gamall," segir Sigurlaug og hlær
og bætir því við í fúlustu alvöru að
þegar unglingsárunum ljúki séu
menn búnir að upplifa allt það
skemmtilegasta. Þær segjast að
vísu lítið vita um það sem er fram-
undan. Sigurlaug er spurð að því
hvort hún óttist eitthvað það sem
framundan er, fullorðinsárin,
ábyrgðina og allt það.
„Ja, ég ætla sko að reyna að
muna eftir því þegar ég verð full-
orðin hvernig mér finnst nú að
fullorðið fólk eigi að vera. Ég er
svolítið hrædd um það að þetta
eigi eftir að breytast hjá mér og ég
verði einhver ferleg gribba og fari
að skrifa hitt og þetta um ungling-
ana í blöðin. Eg er svolítið hrædd
við þetta en ég vona bara að svo
verði ekki. Þetta er satt,“ segir
Sigurlaug. „En hvernig á full-
orðna fólkið að vera?“
„Þú segir það. Það er nú ekki
allt til fyrirmyndar en upp til hópa
held ég að þetta sé ekki svo afleitt
fólk. Eg hef nú ekki miklar hug-
myndir um það hvað það er sem
þyrfti að breytast," segir Ragn-
hildur og kveðst nokkuð sátt við
þá hugmynd að streða fyrir hús-
inu, bílnum og utanlandsferðun-
um og dansa svo í Sjallanum á
milli. Rannveig heldur að fullorð-
insárin geti sjálfsagt orðið ágæt og
aðspurð segist hún ekki full af
þessu sama vonleysi og Sigurlaug,
„enda er svo langt þangað til ég
verð fullorðin,“ bætir hún við og
gýtur augunum á verðandi ellilíf-
eyrisþegann, Sigurlaugu, við hlið-
ina á sér.
„Kannski eru þetta einhverjir
fordómar hjá mér út í fullorðna
fólkið en mér finnst að það mætti
hugsa svolítið til baka. Það getur
ekki hafa verið svo ofboðslega
mikið öðruvísi hér áður fyrr að
vera unglingur en samt heyrir
maður: Ég hefði ekki gert þetta
þegar ég var á þínum aldri, og
þetta fer svolítið í taugarnar á
manni. Ég er nú nokkuð ákveðin
og ef mér finnst að sanngjarnt sé
að treysta mér til að gera eitthvað
þá geri ég það,“ segir Sigurlaug.
Þær eru allar sammála um að
það sé talsvert áberandi hjá full-
orðna fólkinu að það treysti ekki
unglingunum og margt myndi
breytast til hins betra í samskipt-
um unglinga og fullorðinna ef
þeim fyrrnefndu væri treyst betur.
„Að geta ekki sofið á nóttunni af
áhyggjum, þetta er alveg óþol-
andi,“ segja þær. Og þegar þær
eru spurðar að því hvenær þær
vilji geta komið heim á kvöldin er
svarið: „Þegar við viljum, akkú-
rat.“ Það sé ekki neitt að hafa
áhyggjur út af. Þær viðurkenna þó
að ekki yrði þeim nú alveg sama ef
foreldrarnir hefðu engar áhyggjur
sem gætu að vísu bent til um-
hyggju en þetta gengi of langt
stundum. Að minnsta kosti sumir
foreldrar vissu að þeir gætu treyst
börnum sínum og því þá ekki að
treysta þeim.
Ragnhildur segir að allt geti
þetta stafað af misskilningi og því
Rannveig
að foreldrar og unglingar töluðu
ekki nægilega mikið saman. Þær
segja að það væri örugglega til
bóta ef unglingar gætu talað meira
við foreldra sína en viðurkenna
þó að oft sé betra að leita til jafn-
aldranna þegar eitthvað bjátar á.
Jafnvel sé stundum betra að tala
við einhvern sem á engan hátt
tengist málinu. Helgi Már er
spurður að því hvort unglingarnir
leiti mikið til hans með vandamál
sín.
Þau koma nú ekki til mín og
segja: Heyrðu vinur, þú verður að
hlusta á mig, ég er með vandamál
sem ég þarf að biðja þig að leysa.
En því er ekki að neita að oft eru
vandamál rædd sem erfitt er við
að glíma og foreldrarnir koma þar
ansi oft við sögu.“
„Eiga unglingarnir þá við for-
eldravandamál að stríða?“
„Já, þeim finnst þetta mikið
óréttlæti að tala um unglinga-
vandamál vegna þess að þau líta á
þetta frá allt öðru sjónarhorni,
þar sent foreldrarnir eru vanda-
málið. Sumir eru reyndar góðir og
aðrir slæmir og oft koma upp erf-
iðleikar þegar tveir vinir eiga for-
eldra sem eru mismunandi
strangir. Annar á að koma heim
þegar hann vill og hinn ekki
seinna en klukkan eitt.
Helgi Már
skemmta sér eins og fu!lorðnir?“
„Já, og það er ekki allt til fyrir-
myndar. Ég held hreinlega að
fullorðið fólk hafi ekki efni á því
að setja út á það hvernig ungling-
ar skemmta sér fyrr en það gerir
eitthvað i sínum eigin málum.
Það er mikið talað um það hvað
unglingarnir drekki mikið og það
sé mikið vandamál en til þess að
það lagist er grundvallaratriði að
þeir sem kaupa áfengi fyrir ung-
lingána hætti þvi. Fullorðið fólk
verður einnig að hætta að láta
unglingana horfa upp á það fyrir
framan KEA og Sjallann þegar
virðulegir borgarar koma út með
hrópum'og látum og vita tæpast
hvað þeir heita. Krakkarnir skilja
ekki af hverju þeir eru undan-
skildir í þessu.“
Stelpurnar tóku undir hvert orð
sem Helgi Már sagði og hann
bætti við að sumir unglinganna
skildu það ekki að oft lægi þarna
að baki umhyggja sem litið væri á
sem einbera afskiptasemi og
skerðingu á mannréttindum.
Hann sagði að það væri oft eins og
einhver steinn væri í veginum
fyrir því að þessir aðilar töluðu
saman og því líkast sem hvorugur
aðilinn hefði tíma til að tala við
hinn. í framhaldi af þessu gæti
komið upp þrái hjá unglingunum
og jafnvel hefnigirni og raunar
einnig hjá foreldrunum. Þeirri
skýringu var varpað fram í um-
ræðunni hvort þetta samskipta-
leysi gæti hugsanlega verið lífs-
gæðakapphlaupinu margfræga að
kenna. Helgi sagðist hafa
orðið var við það að krakkar sem
byggju við erfiðleika heima fyrir
að þessu leyti væru undir meira
álagi en hinir. Þetta kæmi oft
fram í vínneyslu.
Þegar stelpurnar voru spurðar
að því hvort mikið væri um það að
unglingar, 14-16 ára, notuðu vín
sögðu þær að langflestir unglingar
á þessum aldri hefðu prófað
áfengi. Sigurlaug sagði að sjálf-
sagt væri það ekkert miklu verra
að krakkarnir brögðuðu vín held-
ur en hinir fullorðnu, ef það bara
væri ekki of mikið. Ekki sögðust
þær stöllur hafa heyrt um þá
kenningu að það tæki ungt fólk
jafn marga mánuði að ánetjast
áfengi og talið er að það taki þá
sem hefja vínneyslu seint mörg
ár.
„Ég veit dæmi um unglinga sem
ekki geta farið út um helgar og
hitt annað fólk öðru vísi en að
drekka," sagði Helgi Már. Hann
sagði að vínið væri komið á sálina
á þessum krökkum og þau teldu
ekkert skemmtilegt án þess, rétt
eins og hjá mörgum fullorðnum.
Hann sgaði að þó nokkur dæmi
væri um þetta. Stelpurnar sögðu
að það þýddi ekkert að vera að
æsa sig upp út af þessu heldur væri
vænlegra að reyna að tala um
þetta í góðu.
Umræðurnar snerust því næst
um reykingar og þá tilhneigingu
þeirra sem þær legðu fyrir sig að
líta á sig sem „stóra kalla“. „Ég
held að þeir sem reykja ekki líti
niður á þá sem það gera og öfugt,“
sagði Sigurlaug, en Helgi taldi að
breyting hefði orðið á og nú þættu
engir minni fyrir það að reykja
ekki. Eftir frekari umræður voru
allir sammála um það að nú orðið
liti enginn upp til þeirra sem
reyktu eða drykkju. Þau héldu að
lítið væri um það um þessar
mundir að önnur fíkniefni væru í
umferð meðal unglinga en tals-
vert hefði verið um að hass væri í
gangi í fyrra.
Þegar talið barst að framtíðinni
vildu þær gjarnan að sú breyting
yrði á í þjóðfélaginu að meiri tími
gæfist til tómstunda frá öllu
vinnustreðinu og amstrinu og Sig-
urlaug eyddi eiginlega fyrirhug-
aðri umræðu um jafnréttismál
með því að lýsa því yfir að hún
væri á móti jafnrétti kynjanna á
öllum sviðum og hún væri sjálf-
sagt ein af fáum með þá skoðun
því henni væri alltaf sagt að þegja
þegar þetta bæri á góma. Þær voru
þó sammála um það að karlmenn
væru yfirleitt ekkert greindari en
konur en kváðust að öðru leyti lít-
ið hafa hugsað um jafnrétti kynj-
anna. Og sammála voru þær um
að ekkert lægi á að komast af ung-
lingsárunum, nema ið sjálfsögðu
þetta með bílprófið.
„Upp til hópa eru unglingar
ákaflega gott fólk eins og fólk
reyndar almennt. Auðvitað er
misjafn sauður í mörgu fé og ung-
lingarnir draga svolítið dám af
fullorðnum. Varðandi þetta fólk
sem skrifar í blöð held ég að það
sjálft eigi yfirleitt ekki börn á
þessum aldri. Það er mikill mis-
skilningur ríkjandi og allt of
margir þeirrar skoðunar að þetta
sé bölvaður óþjóðalýður og því
fyrr sem þau skríði upp úr þessum
aldri því betra,“ sagði Helgi Már
og við látum það vera lokaorðin í
þessu spjalli.
Dynheimum
Vetrarstarfíð ”'í Dynheimum
hófst með stofnun ýmissa
klúbba og námskeiða í septem-
bcr sl. Má þar nefna leiklistar-
námskeið, snyrtinámskeið,
blaðaklúbb og vídeóklúbb.
Námskeiðum lauk skömmu eftir
áramót en klúbbarnir starfa enn
af fullum krafti og nýlega sá
fyrsta tölublað „Nabbna" dags-
ins Ijós, en það blað er gefið út á
vegum Dynheima og unnið af
þátttakendum íblaðaklúbb. Um
þessar mundir hefur svo göngu
sína ljósmyndaklúbbur sem hef-
ur aðstöðu í Gagnfræðaskólan-
um.
Auk klúbba og námskeiða er
húsið opið milli kl. 15.30 og
18.00 þrjá daga vikunnar. Þá
geta ungiingar komið og teflt,
spilað, leikið borðtennis, fengið
sér kakó og kringlur og rabbað
um heima og geima. Diskótek
eru til skiptis flest föstudags- og
laugardagskvöld frá kl. 9-1 yfir
veturinn og að auki er opiö hús á
miðvikudagskvöldum kl. 9-11.
Á laugardögum eru oft barna-
böll milli kl. 3 og5 e.h.
Við og við halda ýmsar hljóm-
sveitir tónleika í Dynheimum.
Eru þetta jafnt ungar innanbæj-
arhljómsveitir, sem vinsælar að
sunnan. Oftast eru þessir tón-
leikar á fimmtudagskvöldum og
hefur verið að þeim góð aðsókn,
sem og diskótekunum um
helgar. Aldurstakmark á
skemmtanir hússins er f. 1969.
Með ákveðnu millibili er hús-
ið tekið í gegn og skreytt. Um
þetta sér hópur unglinga sem
einnig starfar á tónleikum og
diskótekum. Alls eru þetta 50
ungiingar sem vinna starf sitt í
sjálfboðavinnu en fá að launum
ókeypis inn annað veifið og tvö
ferðalög á ári hverju. Þessir ung-
lingar vinna sem fyrr segir að
breytingum og skreytingum cn
einnig við miðasölu, afgreiðslu,
eftirlit o.fl. á diskótekum. Þá er
þessi hópur hafður með í ráðum
við skipulagningu starfsins og
kemur með hugmyndir að breyt-
ingum á því.
Árlegir viðburðir í starfsemi
hússins eru t.d. maraþondans-
keppni í febrúar, árshátíð ung-
lingastarfsliðsins í mars, hlöðu-
ball í ágúst og fimm krónu ball í
október. Á hinu síðastnefnda er
verðbólgunni gleymt og
aðgangseyrir í húsið er firnm
krónur.
Horfur eru á að neðri hæð
hússins verði keypt á þessu ári
og rætist þá 10 ára gamall
draumur starfsmanna Dyn-
heima og Æskulýðsráðs Akur-
eyrar. Hins vegar verður ekki
veitt fé til innréttinga á árinu
1983 og því verða unglingar að
bíða enn um sinn eftir að hús-
næðið verði tekið í notkun. Þar
er meiningin að hafa fundaað-
stöðu, lítinn sal, rúmgott
eldhús, geymsiu og skrifstofu.
Ýmis félög og klúbbar hafa
haft afnot af Dynheimum fyrir
starfsemi sína og má þar nefna
Leikklúbbinn Sögu (en hann
sýnir nýtt verk þar í byrjun
mars), ýmis kristileg samtök,
tískusýningarhópa, margskonar
æskuiýðssamtök og dansskóla.
Aðstaða félaga mun væntanlega
stórbatna með tilkomu neðri
hæðar hússins.
í lokin má geta þess að annað
slagið taka unglingar sig saman
og lífga ögn upp á gráan hvers-
dagsleikann með skemmti-
kvöldum og alls kyns uppákom-
um. Nýstárlegar hljómsveitir
troða upp, sérkennilegir leik-
þættir og jafnvel söngleikir eru
sýndir, framdir eru gjörningar
o.s.frv. Slík skemmtikvöld eru
að jafnaði haldin á 2-3 mánaða
fresti og eru afar vinsæl af sam-
komugestum.
Meðalaðsókn í Dynheima á
sl. ári var um 160-170 manns á
diskótek, en húsið tekur alls um
200 manns.
Þátttaka unglinga í starfsemi
Dynheima er þeim að kostnað-
arlausu, nema diskótek um
helgar.
H.M.B.
6 - DAGUR - 25. febrúar 1983
25. febrúar 1983 - DAGUR - 7