Dagur - 12.04.1983, Blaðsíða 9

Pollaföt og
Fishlífðarfatnaður bama
frá 66° norður.
Stígvél, allar stærðir.
Athugið, opið á laugardögum frá kl. 10.00-12.00.
UU Eyfjörð
Hialtevrargötu 4,
Sendum í
póstkröfu.
Hjalteyrargötu 4,
sími25222
Handknattleiksdeild
Skyndihappdrætti
Útdregin vinningsnúmer:
1. Nr. 21.
2. -5. Nr. 40,162, 317, 545.

■
Blanda
Hreinn appeisínusafi í 1 lítra fernum.
Hollur drykkur.
Aðalfundur
Skógræktarfélags Eyfirðinga
verður haldinn laugardaginn 16. apríl 1983 að
Galtalæk (gegnt flugvelli) og hefst kl. 14.00. Auk
aðalfundastarfa verður rætt um framkvæmd hér-
aðsskógræktar 1983. Stjórnin.
stereótæki í bíla hljómtæki
Technico vasatölvur
Loewe opta sjónvarpstæki
jvc — m&as&t
* Munið NLF-vörurnar
í Matvörudeild KEA,
Hafnarstræti 91.
Þar fáið þið kvöldvorrósarol íuna
/' þremur stærðum.
MNttatvörudei Id
HAFNARSTRÆTI 91
. ' ' 5

.
11

■ ■ ":■:.■:
. :
,
: |
lll|
.

Heimsókn í Léttsteypuna hf. í Bjarnarflagi
„Ötullega
er unnið
að því
að vinna
fyrírtækið
uppúr
öldudalnum

66
„Árið 1976 varð mikil breyting
á starfsemi fyrirtækisins er ný og
afkastamikil vélasamstæða var
keypt. Framleiðslan óx hröðum
skrefum, viðskiptavinum fjölgaði
og framleiðslan var seld allt vest-
an frá Blönduósi og austur til
Hornafjarðar. En árið eftir varð
tvívegis mikið tjón á mannvirkj-
um, í apríl og einkum þó í sept-
ember, vegna kvikuhlaups. Stór-
ar sprungur komu í veggi og gólf
verksmiðjunnar og mikill hiti
myndaðist þar. Svo mikill var hit-
inn í kaffistofunni að starfsmenn
spældu egg á gólfinu. Enn þann dag
í dag er þar mikill hiti og ekkert
hægt að nota það herbergi. Ekki
var það þó það versta því raf-
magnslínan eyðilagðist og starfs-
menn RARIKs treystu sér ekki til
þess að leggja nýja línu. Fram-
leiðslan lá því niðri um nokkurra
mánaða skeið. Þetta varð til þess
að miklir markaðir töpuðust og
fyrirtækið er fyrst núna að rétta úr
kútnum eftir þetta áfall. í vetur
urðu miklar breytingar á stjórn
félagsins og nú er ötullega unnið
að því að vinna fyrirtækið upp úr
þeim öldudal sem það var komið
- Hvert seljið þið framleiðsl-
una?
„Undanfarin ár hefur aðal
markaðssvæðið verið Akureyri og
nágrenni og hefur KEA annast
söluna þar. Nú er búið að semja
við JL-byggingavörur sf., og hef-
ur það fyrirtæki tekið að sér um-
boð fyrir Reykjavík og þar með
Faxaflóasvæðið. Þá erumviðbún-
ir að semja við Ríkisskip um
Léttsteypan í Bjarnarflagi.
flutningana og vinnum nú að því
að koma upp sölukerfi víða um
land, fyrst og fremst á þeim stöð-
um sem Ríkisskip siglir til.“
Fjölbreytt
framleiðsla
- Hvers konar steinar eru það
sem þið framleiðið?
„Við framleíðum útveggjahol-
steina, þrjár tegundir, og fjórar
tegundir milliveggjaplatna.
Stærstu steinarnir eru 20x20x40
cm og eru 11-12 kg að þyngd.
Stærstu plöturnar eru 9x40x40 cm
og þyngdin 17-18 kg. Við teljum
að okkar framleiðsla sé á mjög
hagstæðu verði miðað við önnur
Jón Illugason og sonur hans Illugi Már.
byggingarefni. Það er mikill áhugi
hjá okkur að auka fjölbreytni
framleiðslunnar, enn sem komið er
hefur ekki verið nýtt nema brot af
þeim möguleikum sem steypuvél-
in býður upp á. Það má nefna
margar álitlegar byggingaraðferð-
ir með þessum steinum. Síðustu
árin hefur verið dálítið um það að
hlaða útveggi íbúðarhúsa úr hol-
steini og einangra síðan utan og
klæða með áli eða stáli. Þá er hol-
steinninn notaður í útihús og stál-
grindahús. Nýlega hefur verið
gerð tilraun með vélageymslur að
sleppa stálgrindinni. í staðinn er
steinaröðinni snúið þversum með
jöfnu millibili og fyllt í holrúmið
með steypu sem síðan er járn-
bundin. Með þessari aðferð hefur
náðst mikill sparnaður miðað við
að nota stálgrind.“
- Úr hverju eru steinarnir
steyptir og hvernig?
„Hraungjall er aðaluppistaðan
en auk þess er sement og sandur
notað. Sementið er nálægt */6 af
þyngdinni og það er lang dýrasta
hráefnið. Fyrst er mölin gerð
fínkornaðri, þ.e.a.s. hún er
möluð. Síðan fer hráefnið í hræri-
vél og vatni er bætt út í. Þá er
steypan sett í steypivélina. Hún
þjappar og víbrar efnið og setur
það í mót f sjálfri vélinni sem
skilar steininum fullbúnum á
bretti. Þeim er staflað í rekka og
ekið inn í þurrkklefa. Þegar klef-
inn hefur verið fylltur er honum
lokað og gufu hieypti á. Daginn
eftir er lokað fyrir gufuna og
steininn tekinn út. Að síðustu
þarf hann svo að standa í góðum
yl í nokkurn tíma.“
Stórkostleg
hráefnisnáma
Hvað vinna margir hjá fyrir-
tækinu og hver er afkastageta þess
á dag?
„Það eru 5-6 menn sem vinna
hér, meirihlutinn bændur. Við
framleiðum um 20 tonn á dag.
Framleiðslan takmarkast alger-
lega af þurrkklefanum en véla-
samstæðan er gerð fyrir helmingi
meiri afköst.“
- Að lokum Jón, ertu bjart-
sýnn á framtíð fyrirtækisins?
„Já, ég er það. Eins og ég sagði
áðan er framleiðslan á mjög hag-
stæðu verði miðað við önnur
byggingarefni og hún verður það
áfram. Tvennt er það sem gerir
þetta að verkum. í fyrsta lagi stór-
kostleg hráefnisnáma við verk-
smiðjudyr. í öðru lagi höfum við
gufu í ríkum mæli, hún kostar
ekki mikið. Við höfum í hyggju
að koma upp búnaði til að ráða
betur kornastærð steinanna. Enn-
fremur er meiningin að koma upp
reglubundnu gæðaeftirliti með
framleiðslunni. En talandi um
gæðin þá get ég sagt þér að út-
flutningur hefur verið svolítið
kannaður og gæðalega séð er ekk-
ert því til fyrirstöðu að um veru-
legan útflutning geti verið að
ræða.“

:

; ■ ■■
:
„Vísitöluófreskjan“
Vísitala er orð sem oft er nefnt
og ekki að ófyrirsynju. A þriggja
mánaða fresti koma verðlags-
bætur á laun, viss prósentu-
hækkun. Þeir lægstlaunuðu fá
hungurlús en þeir sem eru með
há laun fá verkamannalaun í
verðlagsbætur. Þetta vísitölu-
kerfi er meingallað og Þorsteinn
Jónatansson lýsir því vel í Ein-
ingarblaðinu í september 1982.
„Þegar uppskerubrestur verð-
ur hjá Kastró á Kúbu þá hækkar
verð á sykri í heiminum, meðal
annars hér á íslandi, og þegar
verð á sykri hækkar þá hækka
vextir af lánum á því landi ís-
landi, t.d. lánum, sem menn
hafa tekið til að byggja eða
kaupa íbúð.
Þegar bensínverð hækkar í
Rotterdam þá hækka Rússar og
Portúgalir verð á því bensíni
sem þeir selja til íslands. Þá
verður dýrari hver lítri sem þarf
til að brynna blikkbeljunum. En
jafnframt gerist annað, vextir af
þeim lánum sem tekin hafa verið
svo sem til kaupa á blikkbelju,
þeir hækka líka. Það er sem sagt
ekki ein báran stök.
En vissulega gerist fleira, þeg-
ar verð á aðkeyptum vörum
hækkar, en að vextirnir hækki,
Kaupið hækkar jú líka, ekki
vantar það. Ef við gerum ráð
fyrir svipaðri verðbólgu hér og
hefur verið að undanförnu þá
hækkar kaupið vegna vísitölu-
breytinga um svo sem 50 prósent
á ári. Það þýðir, að verkamaður
sem hefur í mánaðarlaun 8 þús-
und krónur hann hefur að liðnu
ári 12 þúsund og forstjóri sem
hefur 32 þúsund í mánaðar-
laun, hann hefur 48 þúsund á
sama tíma og verkamaðurinn
kemst í 12 þúsund. Sú vísitölu-
hækkun sem forstjórinn (og aðr-
ir með hliðstæðar tekjur) fær á
launin sín er þannig mun hærri
en heildarlaunin hjá verka-
manninum þegar hann er þó
búinn að fá sína viðbót, viðbót,
sem á að nægja honum til að
mæta öllum hækkunum vegna
verðbólgunnar. Hversvegna
þarf forstjóri, ráðherra, dómari
o.s.frv. fjórfalt á við verka-
manninn til að mæta hækkunun-
um?
Athugum sykurinn frá honum
Kastró aðeins betur. Ef sykur-
inn hækkar í verði um 10 krónur
kíióið þá fær verkamaðurinn
trúiega nálægt 8 krónum til að
mæta þeirri hækkun en hálauna-
maðurinn fær 32 krónur. Nú má
ætla, að báðir þurfi álíka mikið
af þessari fæðutegund, verka-
maðurinn a.m.k. ekki minna en
hinn. Útkoman af þessari verð-
breytingu á sykrinum er því sú,
að verkamaðurinn tapar 2 krón-
um en hálaunamaðurinn græðir
22 krónur.
Bjöm Snæbjömsson
Þannig er þetta í öllum tilvikum
síðan vísitölu-hringavitleysan
komast í algleymi: Þeir lág-
launuðu tapa, þeir hálaunuðu
græða og öðruvísi getur það ekki
orðið meðan núverandi kerfi er
við haldið þegar búið er að vísi-
tölutryggja nánast allan and-
skotann. Okkur íslendingum
hefur í þessum efnum tekist að
finna upp eilífðarvél sem ekki
verður stöðvuð nema með því
að brjóta hana.
Þegar fyrst var farið að verð-
tryggja laun hér á landi voru það
aðeins lægstu launin sem nutu
tryggingar. Slíkt gæti enn átt rétt
á sér að verðtryggja þau lág-
markslaun sem um er samið
hverju sinni en þar fyrir utan ber
og verður að afnema vísitölu-
brjálæðið og draga stórlega úr
prósentureikningi á íslandi.
Verði það ekki gert, og það fyrr
en seinna, er þess skammt að
bíða að íslendingar skiptist í tvo
hópa, stóran hóp fátækra og
mun minni hóp auðmanna. Sú
heimskreppa, sem nú virðist
skollin yfir, kann að hafa þau
áhrif að þetta gerist fyrr en flesta
órar nú fyrir. Til að komast hjá
því dugar skammt að tala og tala
um baráttu við óðaverðbólg-
una.“
Hvað er til ráða gegn þessari
ófreskju? Stefna Framsóknar-
flokksins er sú að þjóðin skiptist
ekki upp í hópa fátækra annars
vegar og ríkra hins vegar. Ég tel
að miða verði við að vísitölufjöl-
skyldan fái fullar verðbætur
miðað við t.d. að hún hafi 14
þúsund krónur í mánaðarlaun.
Verði 15% vísitöluhækkun þá
fær hún kr. 2.100 í bætur á mán-
uði. Allir aðrir, bæði þeir sem
hafa hærri og lægri laun fengju
síðan sömu krónutölu. Þetta
myndi jafna launin meira heldur
en bein prósentuhækkun hefði
gefið. Svona aðferð þyrfti að
setja í lög til t.d. tveggja ára til
reynslu. Þessi aðferð skerðir
ekki laun þeirra sem eru með
lægstu launin.
Er ekki sláandi dæmi að stór
hópur alþýðuheimila skuli þurfa
að sækja um hjálp til hjálpar-
stofnunar kirkjunnar vegna þess
að endar ná ekki saman.
Stærsti vandinn í þessu öllu er
prósentuhækkunin. Hún gerir
fátæka fátækari og þá ríku rík-
ari. Sú aðferð í vísitölumálinu
sem að framan greinir hefur ekki
fengið hljómgrunn hjá öðrum
flokkum og því er ástandið eins
og það er. Þegar aðrir flokkar
tala um stefnu Framsóknar-
flokksins í vísitölumálinu þá
segja þeir að hann sé skerðing-
arflokkur. Þetta er ekki rétt.
Framsóknarflokkurinn vill taka
raunhæft á málum og gæta hags-
muna þeirra lægstlaunuðu.
Ágæti kjósandi, ég bið þig að
hugsa um vísitöluaðferð Fram-
sóknarflokksins og veita honum
brautargengi til að koma henni
fram. Björn Snæbjömsson
Margrét frá Öxnafelli
75 ára
Margrét Thorlacius frá Öxnafelli í
Eyjafirði er 75 ára í dag, 12. apríl.
Heimili hennar er í Þórunnar-
stræti 115 á Akureyri. Hún verður
að heiman á afmælisdaginn.
Margrét ólst upp í stórum hópi
systkina og var skyggn frá barns-
aldri. Á meðan hún enn var innan
tíu ára aldurs veiktist móðir henn-
ar alvarlega og batnaði ekki þótt
læknis væri vitjað.
Hin unga dóttir bað þess þá
heitt og innilega að móðir hennar
mætti öðlast heilsu sína á ný. Þá
birtist henni „Friðrik huldulækn-
ir“, sem ekki var af þessum heimi
heldur framliðinn maður. Litla
stúlkan spurði manninn, sem var
hvítklæddur, hvort hann væri
læknir. Hann játaði því og þá bað
hún hann að lækna móður sína.
Hann kvaðst ætla að reyna það.
Dóttirin virðist hafa verið bæn-
heyrð því þá þegar skipti um á
þann veg, að þungbær sjúkdómur
móðurinnar hvarf með skjótum
og óskiljanlegum hætti. Hér
höfðu þau tíðindi orðið sem sköp-
um skiptu einnig fyrir hina ungu
dóttur. Hún hafði eignast lífsföru-
naut sem ekki var af þessum heimi
en komið hefur við sögu í öllu
lækningastarfi Margrétar frá
þeirri stundu til þessa dags. Við
þennan „huldulækni" hefur hún
samband á hverjum degi og oft á
dag.
Hér höfðu einnig þau tíðindi
gerst að lækningastarf þessarar
konu var hafið. Síðan varð það
hennar ævistarf. Hún hlaut þá
náðargáfu að geta líknað og lækn-
að og hún hefur starfað á þann
hátt langa ævi að aldrei hefur fall-
ið skuggi á, svo hlýjan og heilan
huga átti hún sjálf og brennandi
löngun til að láta gott af sér leiða.
Ekki leið á löngu þar til nafn
Margrétar Thorlaciusar í Öxna-
felli varð alþjóð kunnugt og næst-
um að segja á hvers manns vörum
vegna lækninga hennar sem þóttu
kraftaverkum líkust. Hjálpar-
beiðnir streymdu til hennar úr öll-
um áttum. Þúsundir manna og
aftur þúsundir leituðu hjálpar
hennar í veikindum, ýmist bréf-
lega eða símleiðis. Auk þess var
heimili hennar jafnan opið hús
fyrir þá sem á hennar fund vildu
koma. Hún reyndi að hafa reglu-
lega heimsóknartíma en til henn-
ar var leitað jafnt á nótt sem degi
og hringt um miðjar nætur þegar
veikindi báru snögglega að eða
sorgir þjáðu.
Engan vildi Margrét láta synj-
andi frá sér fara og öllum gat hún
eitthvað gefið, bæði af hinu yfir-
skilvitlega og einnig af sjálfri sér,
svo heiðríkur var hugur hennar og
svo máttug hin dulræna gáfa
hennar. Sjálfur heimsótti ég hana
og fékk þá að sjá, með hennar
augum, nýjan heim og fegurri en
táradalinn okkar og síðan er ég
ýmsum umhugsunarefnum ríkari.
Tvær bækur, „Skyggna
konan“, fyrsta og annað bindi,
helgaðar skyggnu konunni frá
Öxnafelli, ritaðar af Eiríki Sig-
urðssyni skólastjóra á Akureyri,
segja dálítið brot ævisögunnar.
Jafnframt eru þær góður vitnis-
burður fjölmargra um hinar dul-
rænu gáfur Margrétar og lækning-
ar hennar. Og bækurnar vitna um
þrek og þol Margrétar, sem var
svo mikið að telja mátti með ólík-
indum.
Nú, á merkum tímamótum
Margrétar Thorlaciusar frá Öxna-
felli, er sannarlega vert að minn-
ast og þakka líknarstörf hennar
og lækningar í þjóðfélagi okkar á
langri ævi. Með nokkrum sanni
má segja að þjóðfélagið skuldi
þessari konu ævistarf hennar, þótt
sú skuld verði aldrei greidd á ver-
aldarvísu. En ótölulegur fjöldi
fólks sem einhver kynni hafði af
henni minnist göfugrar konu með
hlýjum huga og virðingu.
Ég vil að lokum og þykist vita
að þar mæli ég fyrir munn margra
senda afmælisbarninu þakklátar
kveðjur og innilegar hamingju-
óskir. Erlingur Davíðsson.
8 — DAGUR —12. apríl 1983
12. apríl 1983 - DAGUR - 9