Dagur - 03.05.1983, Blaðsíða 7

Minning:
jl Kolbeinn S. Sigurðsson
^ Fæddur 9. júní 1940 — Dáinn 17. apríl 1983
Hve skjótlega ber að skýjakast
og skyggjandi élið svarta.
Pú nýskeð glaður með glöðum sast
eigreindist þá nema hið bjarta.
En fá liðu dægur í dauða brast
þitt drenglynda prúða hjarta.
Steingr. Th.
Frá okkar síðustu samfundum
liðu örfá dægur. Þá glymur
klukkan og birtir mér helfregn-
ina. Hún leggst á mig sem þungt
farg. Vitund mín grípur í
hálmstrá vantrúar. Þetta getur
ekki verið rétt. Raunsæi hugans
hefur þó að lokum yfirhöndina.
Það hefur enn sannast að bilið
milli lífs og dauða er aðeins eitt
andvarp. Hann Kolli er dáinn.
Þegar þessi staðreynd hefur
verið viðurkennd fara endur-
minningar liðinna ára að streyma
fram. Fyrir 28 árum réðist hann
til okkar í kaupavinnu 15 ára
unglingur. Þetta vor brugðu búi,
fósturforeldrar hans, þau Kol-
beinn Kristinsson og Kristfn
Guðmundsdóttir frá Skriðulandi
í Kolbeinsdal. Hjá þessum sæmd-
arhjónum hafði Kolli alist upp.
Ekki duldist það neinum að þau
höfðu veitt honum hið besta
uppeldi og báru mjög fyrir brjósti
hans framtíðarheill. Sömu sögu
var að segja um fóstursysturnar
tvær. Þeim var Kolli mjög kær. Ef
til vill var ástúðin enn meiri vegna
þess að fjölskyldan hafði séð á
bak einkasyni og bróður, en Kolli
var smyrsl í það sár, sem þó aldrei
gat gróið til fulls. Mjög höfðu þeir
feðgar á Skriðulandi verið ólíkir
að lundarfari og áttu sér ólík
hugðarefni. Svo tjáði mér Kol-
beinn eldri að þegar þeir hefðu
orðið fyrir einhverju mótlæti í
búskapnum, svo sem að missa
lamb eða eitthvað þvílíkt, þá
hefði sá eldri gengið inn í bæ,
tekið sér bók í hönd og lesið sér
til hugarhægðar kafla úr Njálu
eða öðrum fornbókmenntum.
Hinn yngri gekk hinsvegar út í
skemmu og tók sér í hönd hamar
og sög.
Að loknu fyrsta sumrinu hér
var ráðningartími Kolla fram-
lengdur og vinur hans rauðbles-
óttur sóttur í Kolbeinsdalinn.
Það er til marks um meðfædda
hestamannahæfileika Kolla, að
þessi hestur sem hafði eingöngu
hlotið tamningu og þjálfun eig-
anda síns, hlaut síðar efsta sæti í
góðhestakeppni er fram fór á
Melgerðismelum. Þessir félagar
undu svo að því er virtist, hag
sínum vel hér næstu árin. Verkin
voru unnin af sérstakri alúð og
samviskusemi. Glöggt kom í ljós
hin framúrskarandi ábyrgðartil-
finning Kolla, þegar húsbóndinn
varð fyrir slysi við sláttinn og
þurfti að dvelja á sjúkrahúsi um
sex vikna skeið á mesta annatíma
ársins. Á þessum árum hnýttust
þau bönd gagnkvæmrar vináttu
og trausts sem haldið hafa æ
síðan.
Systkini Kolla voru 9 og var
hann næst yngstur. Þegar hann
fæddist bjuggu foreldrar hans,
Sigurður Árnljótsson og Jóhanna
Jóhannesdóttir að Saurbæ í Kol-
beinsdal. Móðir Kolla lést er hún
hafði alið sitt 10. barn, þá var
Kolli 18 mánaða gamall. Þótt
systkini Kolla ættu þess ekki kost
að alast upp saman var aðdáun-
arvert hve náið samband þau
höfðu sín á milli. Voru kærleikar
eigi minni meðal þessa stóra
systkinahóps en almennt gerist.
Þótt ævi Kolla yrði ekki lengri,
hafði hann nokkurs notið í lífinu.
Honum auðnaðist að helga sig
því starfi er hugur hans hneigðist
að. f iðn sinni öðlaðist hann
meistararéttindi árið 1973. Hann
átti ástríka eiginkonu og 3 indælar
dætur. Og frístundum sínum gat
hann varið með hestunum er ætíð
voru sem hluti af honum sjálfum.
Nú þegar leiðir skiljast flyt ég þér
Kolli minn, mínar innilegustu
þakkir og fjölskyldu minnar fyrir
órofa tryggð og vináttu og allt það
sem þú vannst mér. Megi annað
tilverustig henta þinni viðkvæmu
lund. Guð gefi syrgjandi eigin-
konu, dætrum og ástvinahópnum
öllum þrek til að standast mótlæt-
ið. Eiríkur Björnsson.
Armann Olgeirsson:
Vegagerð á villigötum
29. mars sl. birtist í Degi
smágrein eftir Guðmund Svaf-
arsson umdæmisverkfræðing,
sem átti að vera svar við grein
minni: „Vegagerðávilligötum“.
Er það fljótsagt, að hann
hnekkir þar engu sem ég sagði,
en fer hins vegar frjálslega með
sannleikann. Er því ástæða til
að fara nokkrum orðum um
svargrein hans.
Hann telur að verið sé að
leggja veg um blómlega sveit,
og lýsir þar með algjörri van-
þekkingu sinni á búskaparskil-
vrðum í Fnjóskadal. Við sem
hér búum vitum betur - að
dalurinn er harðbýll og margar
jarðir landkostarýrar - þeirra á
meðal Vatnsleysa. Þola þær því
illa að verða fyrir skemmdar-
verkum eins og þeim, sem
Vegagerðin er nú að fram-
kvæma hér með Víkurskarðs-
veginum. Ef Guðmundur hefði
verið að hugsa um að halda
skemmdum á jörðum og búskap-
araðstöðu í lágmarki, þá hefði
hann lagt veginn nyrðri leiðina,
sem var engin vandræðaleið að
hans eigin sögn. - En auðvitað
hvarflaði slíkt ekki að hönum.
„Vegagerðin hafði látið mæla
3 veglínur niður úr skarðinu
austanverðu,“ segir Guðmund-
ur. „Syðsta veglínan var fljótt
afskrifuð m.a. vegna beiðni
heimamanna en hún lá fyrir
ofan byggð þar til komið var
suður að Fnjóskárbrú."
Þessi syðsta veglína, sem
Guðmundur talar um, lá svo að
segja í gegnum bæjarhúsin á
jörðinni Hrísgerði. Það var
strax ljóst, að yrði vegurinn
lagður þá leið mundi búskapur
á þeirri jörð þar með leggjast
niður. - Þó Víkurskarðsvegur-
inn liggi ekki um bæjarhús á
Vatnsléysu, er með öllu óreynt
hvort búandi verður með fjárbú
á jörðinni, eins og fjárfest hefur
verið fyrir, vegna þvingana og
kostnaðar sem vegurinn og
vegargirðingar valda bú-
skapnum. - Undir tvo þjóðvegi
þvert í gegnum landareignina
hefur Vatnsleysa misst allt að 20
ha. af sínu takmarkaða og þess
vegna dýrmæta landi.
Guðmundur segir að gengið
hafi verið „að mörgum óskum
landeigenda“ um að halda
skemmdum í lágmarki. Mér er
spurn, í hverju það var fólgið,
því ósk okkar Vatnsleysubænda
um að vegurinn yrði lagður
nyrðri leiðina var hafnað, þó
það væri eina leiðin til að halda
skemmdum á jörðinni í lág-
marki. Það litla sem um var
samið, fyrir utan það sem
Vegagerðinni er skylt að gera,
hrökk lítið til að bæta það tjón
sem unnið var á búskaparað-
stöðunni á jörðinni. Ég kalla
það ekki bætur, þó Vegagerðin
t.d. lagfærði einkavegi á jörð-
inni, sem hún sjálf fékk að nota
vikum saman vegna vegavinn-
unnar, og var henni mjög
hagkvæmt.
„Samningum var síðan lokað
með bótagreiðslum," segir
Guðmundur. í samningi þeim
sem landeigandi gerði við Vega-
gerðina, til að tryggja fram-
kvæmd vissra atriða, var ekkert
ákveðið um bótagreiðslur.
Hluta af bótum greiddi Vega-
gerðin fljótlega eftir að samning-
urinn var gerður, en endanlegar
bætur verða ekki greiddar fyrr
en vegargerðinni er lokið. Eftir
er að meta allt tjón landeiganda
vegna vegarins af hlutlausri
matsnefnd, en það er ekki hægt
fyrr en búið er að velja stæði
undir vegargirðingarnar.
Guðmundur telur upp í 5
liðum helstu kosti miðlínunnar
umfram nyrstu línuna. í þeirri
upptalningu er sumt vafasamt
og annað alrangt. Hann endur-
tekur fyrri fullyrðingar um
„bratta“. Hvernig er það með
verkfræðinginn - hefur hann
aldrei heyrt nefndan halla á
landi, eða er sjón hans með
þeim hætti, að minnsti sjáanlegi
halli verði að bratta í augum
hans?
„Miðlínan er 436 m styttri,"
segir Guðmundur - en hún mun
hafa lengst aftur einhverja
metra vegna breytingar á henni
hjá Víðivöllum.
Að 350 bílar fari að jafnaði á
degi hverjum um Víkurskarðs-
veginn, hef ég ekki trú á, nema
umferð leggist með öllu af um
Steinskarð og Dalsmynni.
Slysaspá Guðmundar er bros-
leg og einskisvirði, ekki síst fyrir
það að hann vitnar í erlendar
athuganir á þessu sviði. -
Slysahætta getur orðið jafnmikil
og jafnvel meiri á miðleiðinni
vegna mikið meiri ökuhraða á
þeirri leið.
Arðsemisútreikningur Guð-
mundar byggist á því, að
þessir 350 bílar aki daglega um
þessa ívið styttri miðleið, og
útkoman á að réttlæta það að
böðlast á lífsbjargaraðstöðu
fólksins á Vatnsleysu og að eyða
stórfé í veginn yfir Vatnsleysu-
og Víðivallaland á miðlínunni,
umfram það sem vegur um
nyrðri línuna hefði kostað.
Kostnaður við snjómokstur
verður vafalaust meiri á miðleið-
inni en orðið hefði á þeirri
nyrðri, en með því reiknar
Guðmundur ekki - enda hefði
það stórspillt útkomunni af
arðsemisreikningnum. -Ég þori
því að fullyrða, að forsendurnar
fyrir þessum arðsemisútreikn-
ingum Guðm. Svafarssonar
standast ekki.
Að lokum hælir Guðmundur
Víkurskarðsveginum fyrir að
duga vel í vetur. Mér finnst það
lítið lofsvert þó vegurinn hafi
haldist að mestu fær í vetur, sem
er með snjóminnstu vetrum sem
hér koma. í fyrri hluta þessa
mánaðar gerði þriggja daga
hríðarveður, og þó ekki setti
niður mikinn snjó, setti víða
snjó á veginn á miðlínunni yfir
Vatnsleysuland, og varð hann
ófær. Þá var eldri vegurinn á
láglendinu, óendurbættur, fær
öllum bílum nema smæstu fólks-
bílum, en þann veg væri ekið
norður um Vatnsleysu hefði
nyrðri leiðin verið valin. - Mér
sýnist af þessari fyrstu reynslu af
miðlínunni hér, að Vegagerðin
geti farið að hlakka til næsta
snjóavetrar, jafnvel þó eftir sé
að hækka veginn eitthvað á
miðleiðinni.
Manni hefur skilist, að nýir
vegir eigi að byggjast upp úr
snjó eins og mögulegt er. Én af
þeirri vegargerð að dæma, sem
framkvæmd hefur verið á mið-
línunni undir stjórn Guðmundar
Svafarssonar, virðist þessi vegur
eiga að verða sem mest og oftast
undir snjó. Enda mun þetta gert
vegna þeirrar hugsýnar Guð-
mundar, að „ljúfara og eðli-
legra" verði að aka veginn í
sólskini og sumarblíðu. - En
þeim mun ekki þykja það ljúft
eða eðlilegt, sem eiga eftir að
sitja fastir í snjó á miðleiðinni.
Þessi vegagerð úr austan-
verðu Víkurskarði verður þeim
til lítillar sæmdar sem gerðu
hana að veruleika. Það var
alveg ljóst, að nauðsyn væri á
lagningu Víkurskarðsvegar sem
úrbót á vetrarsamgöngum fyrst
og fremst. En þetta bar að gera
án þess að valda fólki á einni
bújörð sérstaklega efnahagslegu
tjóni og spilla starfsgleði þess og
lífsánægju og án þess að nokkur
þörf væri á vegna úrlausnar
vegarmálsins og almennings-
hagsmuna. Þessi ómennsku,
böðulslegu vinnubrögð byggjast
á einu atkvæði í meirihluta
hreppsnefndar Hálshrepps, og
þá fyrst og fremst á atkvæði
manns sem háður er Vegagerð-
inni vegna eigin hagsmuna. Það
hefði ekki verið skilyrðislausar
eða betur að þessu staðið í þágu
Vegagerðarinnar, þó Guðmund-
ur Svafarsson og tveir starfsfé-
lagar hans hefðu sjálfir skipað
meirihluta í hreppsnefnd
Hálshrepps.
Vatnsleysu 24.04.1983
Ármann Olgeirsson.
3. maí 1983-DAGUR-7