Dagur - 16.05.1983, Blaðsíða 8

„Allan
uppi á
ég
er
eftir
synd
Á skíðum og
vélsleðum á
Tungnahryggs-
jökul
Hér er hópurinn í Svarfdælaskarði á leið niður af jöklinum og í baksýn er útsýni niður í
Barkárdal en þaðan liggur leiðin niður í Hörgárdal. Úr Barkárdal lá Hólamannavegur
um Hólamannaskarð og meðfram bröttum hamravegg. Venjulega var farið niður í
Hóla-/Víðinesdal að Hólum í Hjaltadal. Sitt hvorum megin við staðinn sem fólkið er á
standa Steingrímur, kenndur við Steingrím Eiðsson, gangnaforingja í Skíðadalsafrétt og
Ingólfur, eins og Skagfirðingar nefna hnjúkinn í höfuðið á Ingólfi Nikódemussyni,
formanni Ferðafélags Skagfirðinga. Fyrsti gönguspölurinn úr Skíðadal (Almenningsbotni)
er uppi í Svarfdælaskarð vinstra megin við Steingrím, yfír fjallsegg á bak við Steingrím og
upp aðra brekku, en þ ' blasir við nýr heimur, Tungnahryggsjökull sem skiptist í tvennt
um hrygginn.
Hópurinn hittist um hádeg-
isbil við Kóngsstaði innst í
Skíðadal, sem gengur inn úr
Svarfaðardal, og þaðan var
ætlunin að leggja á jökulinn.
Þarna voru hjónin á Tjörn,
Hjörtur E. Þórarinsson og
Sigríður Hafstað, Jóhanna
Skaftadóttir kennari í Árskógi
og Sveinbjörn Steingrímsson
bæjartæknifræðingur á Dalvík,
ásamt undirrituðum, sem voru
á gönguskíðum, og svo Valur
Arnþórsson kaupfélagsstjóri,
Zophonías Jónmundsson frá
Hrafnsstöðum og Stefán Hall-
grímsson á Dalvík sem voru á
vélsleðum.
Hjörtur var í rómantíska
skapinu sínu, enda sól í heiði
og nægur snjór og aðalfundi
kaupfélagsins nýlokið, þar sem
hann er stjórnarformaður.
Hann fræddi viðstadda um
staðhætti og fór með vísur
m.a. þessa eftir Sigfús mál-
fræðing Blöndal:
Uppi á fjalli ég uni best
yfir höf og lönd þar sést.
Fuglar mora fram á sæ
senn fer að rjúka á hverjum bæ.
Sál mín þyrst í sól og vind
svölun fær úr himinlind.
Allan sora ég eftir skil
uppi á fjalli er synd ei til.
Brátt voru allir tilbúnir að
leggja af stað. Konurnar ætl-
uðu að sitja á sleðunum fyrsta
kastið en við þrír hanga aftan
í þeim í þar til gerðum
taugum. Urrið í vélsleðavélun-
um rauf kyrrðina og brunað
var af stað. Svona eftir á hefur
mér verið sagt að það sé nú
kannski ekki heppilegast að
öðlast sína fyrstu reynslu af
gönguskíðum hangandi aftan í
vélsleða á mikilli ferð. Sú varð
líka raunin því ekki var ég
búinn að hanga aftan í sleðan-
um hjá Val nema svo sem 50
metra þegar fyrsta óhappið
varð. Ég kútveltist í sólbráðinn
snjóinn, bölvaði þessari ein-
stöku óheppni og skreiddist á
fætur meðan Valur beið þolin-
móður. Hreinsaði snjóskaflana
innan af gleraugunum, greip
þéttingsfast um lykkjuna og
aftur var lagt af stað. Þessi
blessaði og rómaði göngu-
skíðabúnaður dinglaði hálflaus
á fótunum, skíðin rásuðu í
blautum snjónum og innan
skamms var ég kominn í splitt,
eða hvað það nú heitir, nokk-
uð sem ég gat aldrei í leikfimi.
Þannig gekk um hríð og ég
heyrði ekki betur en Valur
tautaði fyrir munni sér í eitt
skiptið: „Hver hefur sinn djöf-
Jóhanna á fullri ferð.
ul að draga“. Eftir því sem
ofar dró í Skíðadal og kólnaði
í lofti lagaðist færið og færnin
að ráða við þessar mjóu spýtur
fór sífellt vaxandi. Svona um
það bil sem brekkurnar voru
orðnar það miklar að sleðarnir
gátu ekki lengur dregið okkur
var ég orðinn býsna góður að
standa á skíðunum, en titrandi
af þreytu.
Þá tók við klifur upp nokkuð
bratta brekku, sem reyndist
auðveldara en á horfðist, því
skíðin voru fislétt og meðfæri-
leg. Þegar upp á fyrstu brún
var komið selfluttu sleðarnir
okkur upp að næstu brekku og
síðan var hún klifin og viti
menn, jökullinn blasti við í
allri sinni dýrð, skjannahvítur
og rennisléttur á að líta með
kletta og dranga allt um kring.
Stórkostleg sjón. Sólin skein
og ekki bærðist hár á höfði.
Hvergi merki mannaferða. Ef
ekki var ástæða til að fá sér
einn góðan vindil þegar þarna
var komið, þá var eins gott að
hætta reykingum alveg.
Augnaráð sumra ferðafélag-
anna, þegar vindlareykurinn
leið um kyrrt loftið, gaf ótví-
rætt til kynna hvað þeir töldu
mér fyrir bestu í þessum
efnum. Höfðu meira að segja
orð á því hvort ég hefði
virkilega ekki séð bannmerkið
á brúninni.
Nú var ferðinni heitið yfir
Tungnahryggsjökulinn í átt að
skála sem Ferðafélag Svarf-
dæla hefur komið þar upp í
um 1250 metra hæð. Skálinn
mun vera staðsettur á korti
u.þ.b. í R-inu í lok orðsins
Tungnahryggur, sem jökullinn
er kenndur við. Jökullinn var
aflíðandi og hægt að renna sér
beint og á viðráðanlegri ferð
inn á hann miðjan og þá drógu
vélsleðarnir okkur upp í skarð
Leiðin frá Kóngsstöðum í Skíðadal að skála Ferðafélags
Svarfdæla á Tungnahryggsjökli er um 20 km yfir tvo
fjallgarða í nær 1300 m hæð. Skálinn var reistur fýrir
rösklega ári síðan en hann var byggður í Svarfaðardal,
fluttur í flekum í Skagafjörð og Skagfírðingar sáu svo
um að flytja hann upp á jökulinn með jarðýtu og
stórum mjólkursleða. A myndinni eru t.f.v. Sveinbjörn
Steingrímsson, Valdimar Bragason, Ævarr Hjartarson
og Haraldur, sonur hans, Valur Amþórsson, Stefán
Hallgrímsson og fyrir framan hann Sigríður Hafstað,
Hjörtur E. Þórarinsson, Zophonías Jónmundsson,
Sveinn Jónsson og hans sonur, Marinó, Jóhanna
Skaftadóttir og Elías Höskuldsson. Mynd: H.Sv.
á hryggnum, sem Hjörtur kall-
aði Afglapaskarð og þá blasti
skálinn við nokkru neðar. í
baksýn Hólamannavegur svo-
kallaður og Kolbeinsdalur þar
sem farið er niður í Skaga-
fjörð.
Eftir gott rennsli niður að
skálanum, sem stendur á mel-
hrygg á jaðri jökulsins, hafði
Hjörtur veg og vanda af því að
hita hann upp með gasofni og
sjóða vatn. Ferðalangarnir
voru ekki fyrr farnir að snæða
nestið og bergja á heitu kaffi í
rólegheitum en Valdimar
Bragason, fyrrverandi bæjar-
stjóri á Dalvík, datt inn úr
dyrunum með snjó í skeggi
eftir úðann frá vélsleða Sveins
Jónssonar í Kálfsskinni. Valdi-
mar fór á puttanum upp á
jökul, því Sveinn, Ævarr
Hjartarson ráðunautur og
synir þeirra ungir ásamt Elíasi
Höskuldssyni frá Hátúni óku
upp á hann másandi á göngu-
skíðum og „tóku hann upp í“.
„Hann fékk að hanga aftan í
oss,“ sögðu vélsleðamenn og
bjuggu síðan til hálfdónalegt
orð úr öllu saman.
Eftir glaðværa samveru-
stund í skálanum fóru menn
að tygja sig af stað. Töluverður
vindstrekkingur var kominn
og þoka valt úr Hólamanna-
skarði þannig að för var
hraðað. Nú var ekkert vanda-
mál að standa á skíðunum
aftan í vélsleðunum og brunað
var yfir jökulinn á allt að 80
km hraða. Fljótlegt að læra á
gönguskíði, eða hvað?
Til að gera langa sögu stutta
má segja að ég hafi oltið sem
leið lá niður af jöklinum. Hver
byltan tók við af annarri. Það
er nefnilega ekkert líkt með
því að hanga aftan í vélsleða
og að renna sér niður brattar
hlíðar. Til þess þurfti aðra
tækni og ekki dugði að setja
sig í gamalkunnar svig- eða
brunstellingar. Um það leyti
sem komið var niður í Skíða-
dalsbotn á ný hafði undirrit-
aður náð sæmilegum tökum á
listinni, með því þó að fara
ákaflega hægt og skáskjótast
niður hlíðarnar með góðum
hvíldum á milli.
Á leið niður Skíðadalinn fór
krampi og sinadráttur að gera
vart við sig. Klukkan var víst
orðin hálf sjö þegar komið var
niður að Kóngsstöðum. Allir
voru þreyttir og ég gat huggað
mig við það að fleiri höfðu
dottið en ég. Frábærri ferð var
lokið. Hvað eru nokkrar
skrokkskjóður samanborið við
þá upplyftingu andans að
bruna um jökla á skíðum í
glampandi sól og með skemm-
tilegum ferðafélögum? Það er
aldrei að vita nema í næstu
ferð muni ég fara að ráðum
skáldsins þegar það segir:
„Allan sora ég eftir skil“ og
gleyma vindlunum.
Valdimar: Úr blautum buxunum.
Sigríður: „Viljiði ekki kaffi strákar"?
Já, hvers vegna ekki að slá til? Nokkur hópur fólks ætlaði í fjallaferð
upp á Tungnahryggsjökul á hálendinu milli Eyjafjarðar og Skagafjarð-
ar á vélsleðum og gönguskíðum. Maður hafði svo sem heyrt talað um
dýrð slíkra ferða, nær ævinlega í glampandi sól og blíðviðri, því miðað
við sagnir þeirra sem dásama svona ferðir hvað mest er aldrei öðruvísi
veður á jöklum landsins. Það gat ekki komið verulega að sök þó mað-
ur hefði ekki stigið á gönguskíði fyrr á ævinni. Reynslan af svigskíðum
hlaut að koma að þeim notum sem dygði. Þegar Viðar Garðarsson í
Skíðaþjónustunni á Akureyri hafði haft orð um að allir segðu að
gönguferðir á skíðum væru skemmtilegar og þetta ætti ekki að vefjast
fyrir sæmilega vönum skíðamönnum, auk þess sem hann hafði fallist á
að lána skíði og búnað, var ekki lengur til setunnar boðið.
sora
fjalli
i tilc
8-DAGUR-16. maí 1983
16. maí 1983- DAGUR-9