Dagur - 05.08.1983, Blaðsíða 7

Á AKUREYRI
dýrgripurinn viö og íbúar viö
Eyjafjörð eru svo sannarlega
ekki fátækir á meðan þeir eiga
þennan vitnisburð um uppruna
sinn og menningu. En hvernig
sinna þeir sem Eyjafjörð byggja
þessari menningararfleifð sinni?
Þeirri spurningu beindum við til
þeirra Þórðar Friðbjarnarsonar
og Kristjáns frá Djúpalæk.
- Akureyringar hafa verið
heldur lélegir í að heimsækja
safnið og sökum einhvers
misskilnings þá hafa þeir sem
byggja héröðin í kringum
Akureyri og sveitirnar haldið að
þetta væri eitthvert einkasafn
Akureyringa. Það er hinn mesti
misskilningur og það er rétt að
leiðrétta það hér og nú að safnið
heitir Minjasafnið á Akureyri en
ekki Minjasafn Akureyrar, eins
og margir virðast hafa haldið,
segir Þórður og Kristján skýtur
því að til fróðleiks að þeir af
utanbæjarmönnunum sem
duglegastir hafa verið að
heimsækja safnið komi langflestir
frá stöðum sem hafi sín eigin
minjasöfn.
- Það eru t.d. Akurnesingarnir.
Það var óvenju mikið af
Akurnesingum sem kom hingað
á tímabili, segir Kristján og
Þórður er á sama máli eftir
nokkra umhugsun.
- Það er rétt. Þetta mun hafa
verið á árunum þegar verið var
að stofna minjasafnið á
Akranesi. Það er eins og fólk hafi
gaman af að koma og bera söfnin
saman, segir Þórður.
- En hverjir koma þá í safnið ef
heimamenn eru latir við að
koma. Eru það íslendingar eða
útlendingar?
- Það hafa verið útlendingar að
miklum meirihluta til, segir
Þórður. - Ég tók það saman að á
tímabilinu 15. júní í sumar fram
til 1. ágúst þá komu hingað 2.620
gestir, mest dagana 1. júlí og 19.
júlí en þá komu hingað 280 og
260 manns. Hingað hafa komið
34 skipulagðir ferðamannahópar
og eins og ég nefndi þá eru
útlendingar í miklum meirihluta.
Ég hygg að bara í þessum
erlendu ferðamannahópum hafi
verið um 1.200 manns.
- En svo má ekki gleyma, segir
Kristján nú, - að þetta er ekki
síður uppeldisstofnun en safn.
Hingað koma börn og unglingar
úr skólunum og sum koma langt
að. Þetta er hluti af þeirra námi
og hér sjá þau fortíðina í
hnotskurn ef svo má að orði
komast.
Við göngum nú út úr sjálfu
minjasafnshúsinu eftir að hafa
skoðað hina rúmgóðu
viðbyggingu sem samt er orðin
of lítil fyrir safnið. Munirnir
streyma að og ekki virðist skorta
áhugann á að koma góðum
munum undir verndarvæng
safnsins. Á göngunni að
Minjasafnskirkjunni upplýsir
Þórður okkur um að á
minjasafninu séu nú 5.170
skráðir munir en tala lausskráðra
muna sé töluvert há. Það er því
Ijóst að vel hefur miðað í söfnun
gripa því þegar safnið var opnað
árið 1962, skiptu gripirnir
nokkrum hundruðum. Það segir
sig því sjálft að uppbygging þessa
safns hefur ekki verið svo lítil en
alla uppsetningu og
skipulagningu hefur Þórður
Friðbjarnarson séð um sjálfur. -
Fólkið segir mér oft að safnið sé
skemmtilega upp sett og spyr
hver hafi þarna verið að verki og
þá svara ég oftast að það hafi
verið maður sem ekkert vit hefur
á þcssum hlutum og engan
lærdóm en þetta hafi allt blessast
einhvern veginn, segir Þórður og
hlær.
Viö erum nú komnir að
Minjasafnskirkjunni en hún, eins
og svo margt annað sem er í
tengslum við Minjasafnið, á sér
ákaflega merkilega sögu.
Kirkjan er byggð árið 1856 af
Þorsteini Daníelssen, stórbónda
og smið aö Skipalóni, en hann
var maður mjög hagur og byggði
meðal annars nokkrar kirkjur.
Á Svalbarði stóð kirkjan svo í
100 ár en þá var hún flutt í heilu
lagi sem leið lá til Akureyrar en
Minjasafnið eignaðist svo
kirkjuna árið 1970 og hún var þá
endurreist á þeim stað sem áður
stóð fyrsta kirkja Akureyrar. Það
var Akureyrarkirkja, byggð
1862, en þegar hún var rifin þá
fannst gamalt og máð plagg í
lítilli járndós þar sem tildrögum
að kirkjubyggingunni var lýst.
Þessi járndós hafði einfaldlega
verið sett í grunninn og hefur
líklega verið þeirra tíma
hornsteinn að kirkjunni. Og
auðvitað er plaggið góða og
járndósin varðveitt á
Minjasafninu á Akureyri. - Þetta
er góð kirkja, segir Kristján frá
Djúpalæk um leið og við göngum
inn í helgidóminn og hann getur
þess jafnframt að giftingar í
þessari kirkju hafi reynst
ákaflega vei. Þau hjón skilji helst
ekki sem gefin hafa verið saman
í þessu Guðshúsi.
- Það er rétt, segir Þórður. -
Kirkjan var mikið notuö til
ýmissa kirkjulegra athafna svo
sem skírna og hjónavígslna en
það het'ur dregið heldur úr því.
Þaö scgja mér a.m.k. prcstar að
það hafi dregiö úr hjónavígslum
og skilnaðir hafi aukist en það
mun vera rétt sem Kristján segir
að giftingar í þessari kirkju hafi
dugað vel.
Skoðunarferð okkar um
Minjasafnið á Akureyri er nú
lokið og enn og aftur sannast hið
fornkveðna að orð mega sín lítils
á stundum. Það er bara vonandi
aö myndirnar hans Kristjáns
Arngrímssonar gcfi einhverja
vísbendingu um þá sál sem
Minjasafnið á Akureyri svo
sannarlega hefur.

Nettar og skemmtilegar „vasamyndavélaru fortíðarinnar.

Kristján frá Djúpalæk sýnir hér notagildi húsmuna gamla tímans. Þetta ágæta
rúm sem Kristján handleikur var svokallað fellirúm og á daginn leit það út eins
og skápur.
plll^ ^
"Mi
mmi

5. ágúst 1983 - DAGUR - 7