Dagur - 21.09.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR, 120 A MANUÐI - LAUSASÖLUVERÐ 15 KR.
RITSTJÓRI OG ABYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN: EIRlKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTjANSSON,
ÓLAFUR JÓHANNSSON (SAUÐARKRÓKI)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Lærum af reynslunni
Sú óvissa sem ríkir nú í atvinnu- og afkomumálum
þjóðarinnar hefur leitt það af sér að miklar umræður
fara nú fram um allt þjóðfélagið hvernig skuli snú-
ast gegn þeim vanda sem við blasir í þessum
efnum. Ótrúlega margir virðast trúa því að orku-
frekur iðnaður sé einasta bjargráð okkar þrátt fyrir
þá reynslu sem fengist hefur af slíkri framleiðslu
hér á landi og þrátt fyrir þá mörgu atvinnuskapandi
möguleika sem við blasa svo að segja hvert sem lit-
ið er.
Óþarft ætti að vera að ræða um álverksmiðjuna í
Straumsvík eins fyrirferðarmikil og hún er í umræð-
unni þessa dagana að öðru leyti en þvi að mjög
miklar líkur eru fyrir því að við höfum möguleika á
að ná viðunanlegum samningum um orkuverð við
Svisslendingana að óbreyttum ytri aðstæðum.
En þá er það Grundartangaverksmiðjan. Sagt er
að hún sé mjög fullkomin tæknilega, jafnvel sú full-
komnasta sinnar tegundar í dag. Þrátt fyrir það er
gert ráð fyrir að taprekstur verksmiðjunnar á yfir-
standandi ári muni verða um 40 milljónir norskra
króna eða um 150 milljónir íslenskra króna. Þrátt
fyrir að það eru aðeins 7.2 mills sem hún greiðir fyrir
orkuna.
Nú er sagt að Japanir hafi áhuga fyrir að kaupa
hlut í þessari verksmiðju, en þeir setja það skilyrði
fyrir kaupunum að þeir fái tryggingu fyrir því að
verðið á orkunni til verksmiðjunnar verði ekki
hækkað. Grundvöllur undir þátttöku þeirra í orku-
frekum iðnaði hér á landi virðist því byggjast á því að
þeir fái aðgang að orku hér langt undir kostnaðar-
verði. Því í þessu tilfelli er ekki hægt að skjóta sér á
bak við það að þessi verksmiðja sé svo illa tækni-
lega uppbyggð að af þeirri ástæðu geti hún ekki
staðið undir viðunanlegu orkuverði eins og jafnan
er borið við með álverksmiðjuna í Straumsvík.
Væri ekki hyggilegt mitt í þeirri umræðu sem nú
fer fram um framleiðslustefnu að dusta rykið af al-
þingistíðindum og dagblöðum frá þeim tíma sem
umræðan og ákvörðunartakan fór fram um málm-
blendiverksmiðjuna á Grundartanga og bera það
saman við hver reynslan hefur orðið um rekstur og
afkomu þessa fyrirtækis?
Ef ég man rétt er afkoman talsvert önnur en spáð
var af talsmönnum þessarar verksmiðju og ráðgjöf-
um þeirra. Það er nauðsynlegt að rifja þetta upp nú
og krefja þá sérfræðinga er voru ráðgjafar um bygg-
ingu hennar um skýringar á þeim áætlunum og
spádómum er þeir gerðu og ákvörðunin var byggð
á. Heyrst hefur eftir einum þeirra að allar áætlanir
hafi staðist nema tekjuhliðin.
Ég læt öðrum eftir að draga ályktanir um hæfni
þeirra manna, að gera áætlanir sem líklegt er að
byggja megi á, er hafa slík tilsvör á reiðum höndum,
eftir slíka reynslu af ráðgjöf þeirra er þjóðin stendur
nú frammi fyrir.
Gamalt máltæki segir: „Brennt barn forðast
eldinn." Við skulum vona að þjóðin tileinki sér þetta
máltæki í samræmi við þá reynslu er við höfum
fengið af orkufrekum iðnaði að minnsta kosti að við
lærum af reynslunni. Því þjóðin þarf annars frekar
með en að standa undir stórfelldu tapi vegna þátt-
töku í rekstri orkufreks iðnaðar eða að selja orku til
hans langt undir kostnaðarverði.
S.V.
Ráðstefna um sameiningu sveitarfélaga:
Aðeins 24% voru
hlynntir sameiningu
„Telja má það samdóma álit
allra sveitarstjómarmanna á
fundunum að auka þurfí sam-
starf sveitarfélaganna“, segir í
fréttatilkynningu frá Fjórð-
ungssambandi Norðlendinga,
en Fjórðungssambandið hélt
fundi með sveitarstjórnar-
mönnum á Norðurlandi um
samstarf og sámeiningu sveit-
arfélaga að beiðni Sambands
íslenskra sveitarfélaga. „Þau
sjónarmið komu víða fram að
náið samstarf væri forsenda
sameiningar og almennt var
talið fráleitt að lögbjóða sam-
einingu.“
Á fundina voru boðaðir 310
sveitarstjórnarmenn til 14 funda,
af 343 sveitarstjórnarmönnum á
Norðurlandi, en sveitarstjórn-
armenn frá Siglufirði, Grímsey,
Ólafsfirði og Fjallahreppi voru
ekki boðaðir til fundanna vegna
þess að þessi sveitarfélög koma
ekki til álita um sameiningu við
önnur sveitarfélög landfræðilega
séð. Þá var ekki talið rétt á þessu
stigi að bæjarstjórn Akureyrar
ætti fulltrúa á fundunum.
„Þessir fundir sýndu að sveit-
arstjórnarmönnum á Norður-
landi almennt séð er að verða
ljóst að endurskoða þurfi núver-
andi skipulag sveitarstjórnar-
mála, án þess að telja sameiningu
þeirra einu haldgóðu leiðina",
segir í frétt Fjórðungssambands-
ins. „Telja má að 47 fundarmenn
eða tæp 24% þeirra sem sóttu
fundina væru alfarið hlynntir
sameiningu. Óhætt er að fullyrða
að hugmyndir formanns Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga um
greiðslur til minni sveitarfélaga
til að auðvelda sameiningu fengu
ekki byr . . segir síðan í frétt
frá Fjórðungssambandi Norð-
lendinga.
Gamli Lundur seldur:
„Ætla húsið helst
fyrir listastarfsemi“
— segir kaupandinn Jón Gíslason
Akureyrarbær hefur samþykkt
að selja Jóni Gíslasyni húsið
að Eiðsvallagötu 14, „Gamla
Lund,“ en tilboð hans hljóðaði
upp á 80 þúsund. Húsið er selt
með þeim kvöðum sem á því
hvfla, en það er friðlýst.
„Eg fæ að ráða fyrirkomu-
lagi hússins að innan, en um
ytri breytingar þarf ég að hafa
samráð við bæjaryfírvöld,“
sagði Jón Gíslason í samtali
við Dag. „Það er nú helst til
snemmt að segja til um hvað
ég geri við húsið, þó er ég helst
að hugsa um að koma þar upp
sýningaraðstöðu og annarri
listastarfsemi. Það var aðal-
hvatinn að því að ég falaðist
eftir húsinu.“
Jón sagði að húsið væri nær
því að vera ónýtt, og líklega
hefði verið léttara verk að
byggja nýtt. „Ég þarf að lyfta
því og steypa nýjan sökkul
undir það,“ sagði Jón um
næstu framkvæmdir.
Gamli Lundur, sem Jón Gíslason hefur nú keypt.
Mynd: KGA.
4 - DAGUR - 21. september 1983