Dagur - 26.09.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SfMI: 24222
ASKRIFT KR. 120 A MANUÐI - LAUSASÖLUVERÐ 15 KR.
RITSTJÓRI OG ABYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN: EIRlKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJANSSON,
ÓLAFUR JÓHANNSSON (SAUÐARKRÓKI)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Harðindaáratugur
Fyrir tilstilli fjölmiðla hefur ekki farið fram hjá
neinum hverjar hrellingar íbúar Suður- og
Vesturlands hafa mátt þola af völdum veðr-
áttunnar á sumri því, sem nú nálgast sín enda-
lok. Okkur Norðlendingum finnst sem við höf-
um að mestu verið sviptir vorinu en sumar-
mánuðirnir hafa reyndar farið sæmilega að
okkur. Sé skyggnst víðar um verða fyrst fyrir
okkur nýhðin ár, 1979 og 1981. Þá fengu
Norður- og Austurland ómældan skammt
sinn af harðindum.
Þeir sem eru svo úr grasi vaxnir að muna til
áranna kringum 1940 og næst þar á eftir geta
þar um dæmt, að mikil breyting er á orðin til
hins verra um veðráttu.
Sé svo horft rétt hundrað ár aftur í tímann
verður fyrir okkur harðindaáratugurinn 1880-
1890, sem svarf svo að landmönnum, að þús-
undir eygðu ekki annað úrræði betra en
óvissa framtíð í fjarlægri heimsálfu Vestur-
heims. Ekki verður betur séð en sami áratug-
ur aldarinnar, sem við nú lifum á, ætli að bera
sömu einkenni um harðneskju veðurfarsins.
í framhaldi af þessu spretta svo frekari
vangaveltur um árferði síðustu alda í sögu
okkar. Virðist það ekki nokkuð svo óyggjandi,
að árferði hafi verið tiltölulega gott áratugina
1820—1860? Þjóðin rétti við eftir hörmungar
Skaftárelda og eftirfarandi harðinda, fólki
fjölgaði og uppkoma heiðabyggðanna á Norð-
austur- og Austurlandi er vottur um það og
hið bjarglega tíðarfar. Ef gluggað er frekar í
liðinn tíma verða fyrir okkur heimildir um ár-
gæsku áranna í kringum 1730 og á yfirstand-
andi ári höfum við verið sæmilega minnt á
þær hörmungar, sem níundi áratugur þeirrar
aldar bar í skauti sínu.
Þá er svo komið að spurningar vakna sem
leikmanni finnst, að vísindamenn á sviði
veðurfræði og sagnfræði ættu að gefa gaum.
Er það staðreynd, að veðrátta 18., 19. og 20.
aldar, svo langt sem liðið er á hana, fylgi svip-
uðu mynstri? Er níundi áratugur hverrar
aldar harðindaáratugur, sem sérstaklega
reynir á þolrif okkar, sem á ísalandi búum?
Og fleiri gætu spurningarnar orðið sem
svara má leita við. Þetta eru ekki einungis
vangaveltur og getgátur sögugrúskara og
vísindamanna, heldur atriði sem miklu máli
skipta um tilveru þjóðar, búandi í landi á
mörkum hins byggilega heims, þar sem jafn-
vel smávægilegar breytingar veðurfars hafa
afdrifaríkar afleiðingar. Slíkt hefur greinilega
á sannast í landbúnaði okkar og sjávarútvegi
nú hin síðustu misseri.
G.G.
Vaxandi aðsókn að Amtsbókasafninu á Akureyri:
Guðrún og Snjólaug
eru vinsælastar
Aðsókn að Amtsbókasafninu
á Akureyri hefur aldrei verið
meiri en það sem af er þessu
ári. í ágústlok í ár voru
útlánin orðin jafn mikil og árs-
útlánin voru fyrir 10 árum.
Það sem fyrst og fremst hefur
breyst í notkun fólks á bókasafn-
inu er að aðsóknin yfir sumar-
mánuðina hefur stóraukist. Það
eru ekki mörg ár síðan útlán
bóka á sumrin voru þriðjungi -
og allt að helmingi minni en yfir
vetrarmánuðina, en nú munar
oftast sáralitlu á sumar- og
vetrarútlánum.
Hin mikla útbreiðsla mynd-
banda sem orðið hefur á síðustu
árum virðist ekki hafa haft nein
áhrif á bókalesturinn því útlánin
hafa aukist jafnt og þétt. Þó má
ef til vill merkja áhrif myndband-
anna á einu sviði, en það eru út-
lán á bókakössum í skip, þau
hafa dregist saman um meir en
helming á síðustu tveim árum.
Fyrir skömmu var gerð lausleg
könnun á útlánum bóka ísienskra
höfunda í Amtsbókasafninu. Tal-
ið var af örfilmu af útlánum dag-
ana 3.-16. febrúar sl., alls 5520
binda útlán, þar af voru 1402
bindi einstakra íslenskra höf-
unda, safnrit ekki meðtalin.
Guðrún frá Lundi og Snjólaug
Bragadóttir áttu flest útlánin 37
bindi hvor, í þriðja sæti var Ingi-
björg Sigurðar með 32 bindi, í
fjórða sæti var Ármann Kr. Ein-
arsson með 27 bindi og Guð-
mundur Hagalín var fimmti með
20 bindi. Síðan komu Guðbjörg
Hermannsdóttir og Vésteinn
Lúðvíksson með 19 bindi, Aðal-
heiður Karlsdóttir og Stefán Júl-
íusson með 15 bindi, Indriði
Úlfsson og Stefán Jónsson með
14 bindi og Guðmundur Daníels-.
son og Halldór Laxness með 12
bindi hvor.
Með 10 binda útlán voru: Auð-
ur Haralds, Guðrún Helgadóttir,
Gunnar Gunnarsson yngri,
Gunnar M. Magnúss, Hafliði Vil-
helmsson, Magnea frá Kleifum
og Pétur Gunnarsson.
9 binda útián: Andrés Indriða-
son, Einar Kristjánsson, Elín-
borg Lárusdóttir, Guðbergur
Bergsson, Jón Thorarensen,
Magnea Matthíasdóttir, Ólafur
Jóh. Sigurðsson, Steinunn Þ.
Guðmundsdóttir, Viktor Arnar
Ingólfsson, Þorsteinn Antons-
son, Þórunn Elfa Magnúsdóttir.
8 binda útlán: Eðvarð Ingólfs-
son, Guðlaugur Guðmundsson,
Guðjón Sveinsson, Hannes Pét-
ursson, Hreiðar Stefánsson, Jón
Óttar Ragnarsson, Þorsteinn
Matthíasson.
7 binda útlán: Egill Egilsson,
Erlingur Davíðsson, Gunnar
Bjarnason, Hugrún, Ingólfur
Margeirsson, íslensk fornrit, Jó-
hannes Helgi, Kristmann Guð-
mundsson, Olga Guðrún Árna-
dóttir, Óskar Aðalsteinn Guð-
jónsson, Þorsteinn Marelsson.
6 binda útlán: Davíð Stefáns-
son, Einar Jónsson á Hofi, Einar
H. Kvaran, Fríða Sigurðardóttir,
Guðmundur Frímann, Heiðdís
Norðfjörð, Herdís Egilsdóttir,
Iðunn Steinsdóttir, Jakobína Sig-
urðardóttir, Jenna og Hreiðar,
Jón Dan, Jón H. Guðmundsson,
Jökull Jakobsson, Ólafur
Ormsson, Þórir S. Guðbergsson.
5 binda útlán: Ásgeir Jakobs-
son, Áslaug Ragnars, Benjamín
Kristjánsson, Björn Th.
Björnsson, Eiríkur Siguðsson,
Flosi Ólafsson, Gunnar Dal,
Gunnar Gunnarsson eldri, Ind-
riði G. Þorsteinsson, Jón Bjarna-
son frá Garðsvík, Jón Birgir Pét-
ursson, Karvel Ögmundsson,
Matthías Jóhannessen, Njörður
P. Njarðvík, Ólafur Ragnarsson,
Ragnar Þorsteinsson, Sigurður
A. Magnússon, Sigurður Sverris-
son, Stefán Aðalsteinsson frá
Vaðbrekku, Svava Jakobsdóttir,
Sverrir Kristjánsson, Vigfús
Björnsson, Þórbergur Þórðar-
son, Þorgils gjallandi, Þuríður
Guðmundsdóttir.
28 höfundar voru með 4 útlán,
46 með 3 útlán, 86 með 2 útlán og
180 höfundar voru með 1 útlán.
Bókasöfnin í Keflavík og
Kópavogi hafa fyrir skömmu birt
niðurstöður úr samskonar könn-
unum hjá sér og voru útkomur
þar mjög svipaðar þessari.
4 - DAGUR - 26. september 1983