Dagur - 10.10.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 130 Á MÁNUÐI - LAUSASÖLUVERÐ 18 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÓRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN: EIRlKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJÁNSSON,
ÓLAFUR JÓHANNSSON (SAUÐÁRKRÓKI)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Verslunarvitleysan
í Reykjavík
Að margra mati er eitt höfuðvandamál ís-
lensks efnahagslífs offjárfesting. Fyrst og
fremst hefur spjótum verið beint gegn offjár-
festingu í sjávarútvegi — of mörgum skuttog-
urum og fleiru í þeim dúr. Ekki skal dregið úr
því að miðað við ástand fiskistofna eru fiski-
skip hér við land of mörg. Sækja mætti sama
aflamagn með miklu færri skipum. Ef önnur
viðmiðim er hins vegar notuð, þ.e. heppileg
dreifing flotans um landið og nýting starfs-
krafta og tækja í fiskvinnsluverum út um allt
land, lítur dæmið nokkuð öðruvísi út. Ef fækka
á skipum án þess að komi verulega niður á
einstökum sjávarplássum verður að koma til
samnýting aflans úr skipunum. Samvinna
kann að vera lausnarorðið á þessum vanda,
eins og á svo mörgum öðrum sviðum.
En það hefur víðar verið offjárfest en í fiski-
skipum. Þau eru forvitnileg ummælin sem
Þjóðviljinn hefur eftir formanni Kaupmanna-
samtakanna, Sigurði E. Haraldssyni, en hann
segir m.a. um fjárfestinguna í verslimarhús-
næði á höfuðborgarsvæðinu:
„Ég er hræddur um að það stefni í algjört
óefni með svo mikilli fjárfestingu í verslim ...
Það er engan veginn grundvöllur fyrir svona
stóru verslunarkerfi hér... Ástandið hér er
tvímælalaust komið út í eitthvert vitleysis
kapphlaup. Hér virðast allir ætla að gera allt í
einu. Það er ekki hægt að sjá að nokkur skipu-
leg stjórmm sé á þessum málum ... Ef þetta
nær allt að ganga fram þá er ekki annað fram-
undan en skrapdagakerfi í verslun líkt og í
sjávarútvegi, “ sagði formaður Kaupmanna-
samtakanna meðal annars.
Það hefur stundum verið minnst á það hér
í þessu blaði að fjárfestingar í þjónustugrein-
um á höfuðborgarsvæðinu væru með eindæm-
um. Þó að formaður Kaupmannasamtakanna
sé að nokkru leyti að vekja athygli á þessu
ástandi með hagsmuni smærri kaupmanna í
huga, þá hljóta ummæli hans að vega nokkuð
þungt. Það sem hann bendir á er að innan
skamms verði á stuttum tíma búið að opna
stórmarkaði á höfuðborgarsvæðinu sem sam-
kvæmt öllum venjulegum stöðlum ættu að
nægja öllum íslendingum. Fermetrar í verslun
á hvem íbúa Reykjavíkur eru nú nær tvöfalt
fleiri en á hvem íbúa í borg af svipaðri stærð
og Reykjavík.
íhaldsblöðin sem hvað mest hafa andskot-
ast út í landbúnað og sjávarútveg og offjár-
festingu í fiskiskipum út um landið mættu
gjaman taka á þessu máli.
4 - ÖAG Cl R - 1októbér' 1*983
■| AFMÆLISK VEÐ J A
Stefán Reykjalín
Byggingameistari - Sjötugur
Vinur minn og samstarfsmaður
um langt skeið, Stefán Reykjalín
byggingameistari á Akureyri
varð 70 ára sunnudaginn 9.
október. Það má nú segja, að
hratt fljúgi stund, því mér finnst
eins og það hefði gerst í gær, þeg-
ar vinir og kunningjar Stefáns
fögnuðu honum sextugum í eftir-
minnilegri veislu, sem hann hélt
á heimili sínu. Þó er liðinn heill
áratugur og hefur vissulega margt
gerst og breyst á þeim tíma. Það
sem mér finnst þó ekki hafa
breyst síðan er hinn síungi andi
sem í manninum býr og gerir það
að verkum að hann er alltaf léttur
og hress. Það liggur jafnvel við
að Stefán yngist með árunum að
þessu leyti og að mínu mati eru
þetta einhverjir bestu eiginleikar
sem hverjum manni eru gefnir.
Og að fá slíka samverkamenn er
ómetanlegt.
Stefán fæddist á Akureyri fyrir
sjötíu árum síðan. Hann getur
líka státað af því að vera fæddur
í hjarta bæjarins því sá atburður
átti sér stað í Brekkugötu 5, sem
er í miðjum miðbænum. Foreldr-
ar hans voru Ingibjörg Bjarna-
dóttir og Guðmundur Ólafsson,
byggingameistari, en þau voru
ekki gift og var Stefán þess vegna
tekinn í fóstur af konu Guð-
mundar, en hún var Svanfríður
Jónsdóttir. Með þeim flutti hann
2ja ára gamall að Stóra-Holti í
Fljótum og ólst þar upp til 12 ára
aldurs. Að vera alinn upp í Fljót-
um í Skagafirði býr hver maður
að allt sitt líf, það getur sá er
þessar línur ritar vottað. Þar var
ég svo heppinn að vera í sveit til
fjölda ára þar var mannlífið ein-
stakt og náttúrufegurð mikil.
Enda er það svo að þessara ára
hefur Stefán minnst á við mig
mjög oft og á þaðan margar
skemmtilegar minningar. Ekki
gerðist hann þó Fljótamaður til
frambúðar því fjölskyldan flutti
til Akureyrar aftur árið 1926 þar
sem Guðmundur gerðist umsvifa-
mikill byggingameistari. Árið
1933 deyr Svanfríður fóstra hans
og þá er það sem foreldrarnir
ganga í hjónaband og taka upp
búskap saman. Hefur Stefán það
oft í flimtingum, að hann hafi
fæðst óskilgetinn en orðið skil-
getinn þegar hann stóð á tvítugu.
Stefán gekk í Menntaskólann á
Akureyri og varð stúdent vorið
1938. Ekki varð þó meira úr bók-
legu námi, en hann hafði starfað
mikið með föður sínum að bygg-
ingum og tók nú að sér bygginga-
eftirlit í sveitum fyrir Kaupfélag
Eyfirðinga. Vegna allra þessara
starfa öðlaðist hann meistararétt-
indi sem húsasmiður án þess að
þurfa að fara í eiginlegt nám og
árið 1943 hóf hann sjálfstæðan
rekstur í byggingariðnaði, rekst-
ur sem hann rak farsællega í rúm-
lega 30 ár. Eru margar stærri
byggingar á Akureyri byggðar af
Stefáni og hans mönnum og má
þar t.d. nefna Landsbankann,
Útvegsbankann, Búnaðarbank-
ann, Amaro og Heimavist
Menntaskólans. Þær eru síðan
ótaldar allar íbúðirnar, smáar og
stórar sem Stefán hefur byggt og
selt og það er mér kunnugt um að
hann var annálaður fyrir dugnað
og áreiðanleika. Þannig munu
skólameistarnir báðir, Sigurður
og Þórarinn ætíð hafa leitað til
Stefáns þegar þeir þurftu að fá
byggingarleg ráð og síðan byggði
hann að þeirra undirlagi Heima-
vist Menntaskólans, eins og áður
er getið. Og til marks um traust
Þórarins á Stefáni og vissu um að
hann gæti leitt nemendur á betri
brautir þá voru menn um tíma
sendir í vinnu hjá honum þegar
út frá reglum skólans hafði
brugðið. Þetta var kallað að fara
á Brimarhólm og er mér minni-
stætt, þegar einn ágætur skóla-
bróðir minn lenti þar í viku. Er
hann nú virðulegur hæstaréttar-
lögmaður á Akureyri og telur
vistina hjá Stefáni með betri köfl-
unum í uppeldi sínu.
Stefán Reykjalín gerðist fram-
sóknarmaður. Sumum reyndist
oft erfitt að henda reiður á því
hvaða stefna hún sé þessi fram-
sóknarstefna hvort þetta séu
íhaldsmenn eða sósíalistar og allt
þar á milli. Ég segi stundum að
Stefán sé einn af betri íhalds-
mönnum, sem ég hefi hitt en eitt
er víst að sammvinnuhugsjónin
er honum í blóð borin og hann er
einlægur samvinnumaður. í
bæjarstjórnarkosningunum 1954
var Stefán í fimmta sæti á lista
Framsóknarflokksins en þá fékk
flokkurinn þrjá menn kjörna.
Atvikin höguðu því svo, að
tveimur árum síðar fluttust tveir
af aðalmönnunum úr bænum og
upp frá því átti Stefán setu í
bæjarstjórn Akureyrar til ársins
1978 eða í 22 ár. Þær eru ekki
margar nefndirnar á vegum
bæjarins sem Stefán hefur ekki
setið í, í lengri eða skemmri
tíma. Þó er bygginganefnd sú
sem hann hefur átt lengst setu í
eða 25 ár lengst af sem formaður.
Formaður hafnarstjórnar hefur
hann verið frá 1962 til þessa dags
og um árabil hefur hann átt sæti í
stjórn Hafnarsambands sveitar-
félaga. Stefán hefur verið um-
deildur eins og alltaf er um þá
sem gefa sig að opinberum
málum, en ætíð hefur hann leit-
ast við að gera það sem honum
hefur þótt rétt og það sem hann
hefur talið bæjarfélaginu fyrir
bestu. Það veit sá sem þetta ritar
af löngum og nánum kynnum við
þann sem um er rætt.
í árslok 1971 urðu þáttaskil í
lífi Stefáns Reykjalín. Þá er hann
skipaður formaður í stjórn Slipp-
stöðvarinnar á Akureyri, sem
þá hafði átt við mikla rekstrar- og
fjárhagserfiðleika að etja um
skeið. Sýnir þetta hvert traust var
borið til Stefáns að fela honum
þetta verkefni, því mjög mikil
óvissa var um framtíð þessa fyrir-
tækis og miklar efasemdir um að
hægt væri að koma því á réttan
kjöl. Með skipun Stefáns í þetta
embætti hófst það samstarf
okkar,-sem síðar leiddi til ein-
lægrar vináttu og trúnaðar, sem
aldrei hefur borið skugga á.
Þarna sýndi hann kjark svo sem
hans var von með því að takast á
hendur þetta áhættusama starf.
Hann hafði öðlast viðurkenningu
í öllum fyrri störfum sínum og
hann hafði miklu að tapa ef þessi
tilraun heppnaðist ekki. Mér er
oft hugsað til þessara ára. Aldrei
var Stefán með neinn bilbug og
vol og víl var nokkuð sem ekki
komst að á þeim bæ. Bjartsýnin
hafði alltaf yfirhöndina og eins og
sagt var í upphafi þessarar grein-
ar voru þetta þeir kostir, sem
stjórnarformaður undir þessum
kringumstæðum þurfti að vera
búinn. Það hefur sennilega aldrei
komið nægilega skýrt fram
hversu mikinn þátt Stefán átti í
því að smám saman fór að birta
til í rekstri Slippstöðvarinnar og
nú er þetta sterkt og rótgróið
fyrirtæki. Því hefur oft verið
haldið fram og það með nokkrum
rétti, að samningar þeir sem stöð-
in gerði við Einar ríka á sínum
tíma hafi verið sá vendipunktur
sem betri tíð framundan byggðist
á.
Einar skrifaði bréf til Stefáns
á sextugsafmæli hans fyrir 10
árum síðan og segir þar m.a.
þetta: „Ég hef sjaldan fyrirhitt á
lífsleiðinni jafn einlægan mann
og þig og mikinn drengskapar-
mann. Ég er ekki viss um að við-
skipti mín við Slippstöðina hf.
hefðu orðið jafnmikil og þau
urðu, ég vona okkur báðum til
mikillar blessunar, ef þinna
mannkosta hefði ekki notið við“.
Þessi orð segja raunar allt sem
þarf að segja um þátt Stefáns í
því sem áunnist hefur á liðnum
árum. Vð höfum spurnir af því
að skipin reyndust Einari vel og
þessi samskipti urðu Stefáni til
þeirrar blessunar sem Einar von-
aðist svo eftir. Það er mér kunn-
ugt um og mér er heldur ekki
grunlaust um það að það hafi ein-
mitt verið þetta verkefni hans
sem hefur gert það að verkum,
að mér finnst hann hafa yngst á
þeim árum, sem liðið hafa síðan
hann tókst það á hendur.
Stefán er og hefur verið gæfu-
maður. Öll þau verk sem hann
hefur tekið að sér og honum hafa
verið falin hefur hann leyst af
hendi á farsælan hátt. Þrátt fyrir
ailt þetta var hans mesta gæfa að
eignast sína ágætu eiginkonu sem
hann giftist árið 1940. Hún heitir
Guðbjörg Bjarnadóttir og er ætt-
uð frá Leifsstöðum í Eyjafirði.
Bubba er góð kona og frá henni
geislar góðvild og hjartahlýja.
Hún varð sjötug fyrr á þessu ári
og kennir vélritun í Gagnfræða-
skólanum, en það hefur hún gert
um nær 30 ára skeið. Þeim varð
tveggja sona auðið, sem báðir
eru uppkomnir og fyrir löngu
farnir úr foreldrahúsum. Bjarni
er fæddur árið 1949 og starfar nú
sem arkitekt á Akureyri, er giftur
Svövu Aradóttur og eiga þau tvö
börn. Guðmundur er fæddur árið
1953, er giftur Guðrúnu Jóns-
dóttur og starfar sem fram-
kvæmdastjóri Apotekarafélags
íslands. Þau eiga eitt barn, en
son átti hann fyrir hjónaband.
Þetta eru ljúfir drengir og bera
foreldrum sínum gott vitni.
Kæru vinir, Stefán og Bubba.
Á þessum tímamótum sendum
við Guðríður ykkur bestu kveðj-
ur og árnaðaróskir. Stefáni
þakka ég samvinnuna á liðnum
árum og vonast til þess að við
megum njóta krafta hans sem
lengst. Gunnar Ragnars.