Dagur - 19.10.1983, Blaðsíða 7

MEÐ YKKAR STUÐNINGI
hefur ríkisstjórninni tekist að tryggja
atvinnu og lækka verðbólguna úr 130%
niður í 30%.
Forsíða bæklings sem ríkisstjórnin hefur látið gera og sent inn á hvert heim-
ili. Þar er að finna sumt af þeim upplýsingum sem fram komu í stefnuræðu
forsætisráðherra.
jegn
ólguþróun
forsætisráðherra í
sjóða- og bankakerfis hefur þetta
að markmiði.
Ríkisstjórnin hefur skipað
nefndir til þess að vinna að at-
hugunum og tillögugerð um þessi
málefni, og er ráðgert, að þegar
á þessu þingi muni koma fram
lagafrumvörp um sum þeirra,
eins og sjá má í skránni um vænt-
anleg lagafrumvörp.
gi í gær
Horfur og markmið
1984.
Gert er ráð fyrir að vegafram-
kvæmdir á næsta ári verði um það
bil 2,2% af þjóðarframleiðslu,
eða svipaðar og í ár.
Steingrímur ræddi því næst um
vanda húsbyggjenda og þær að-
gerðir sem ákveðnar hafa verið
til úrbóta fyrir þá, t.d. tvöföldun
á framlagi hins opinbera til hús-
næðismála.
í heilbrigðismálum verður
unnið að því að heilsugæsla sam-
kvæmt lögum komist sem allra
fyrst á út um allt land. Vegna
samdráttar í fjárveitingum verði
þó fyrst og fremst lögð áhersla á
að ljúka þeim framkvæmdum
sem þegar hafa verið hafnar, en
fresta nýframkvæmdum um hríð.
Leitað verður leiða til að veita
sömu þjónustu í heilbrigðiskerf-
inu með minni tilkostnaði.
Áformuð er breytt og skýrari
verkskipting milli ríkis og sveitar-
félaga í skólamálum, m.a. þannig
að ýmis afmörkuð verkefni í
fræðslumálum verði færð til sveit-
arfélaga. Jafnframt verði unnið
að frumvarpi um skólakostnað.
í dómsmálum er áformað að
lögfesta skýrari reglur um
skyldur, ábyrgð og vinnubrögð
fasteignasala, enda hagsmunir al-
mennings í viðskiptum á þessu
sviði geysimiklir. Steingrímur
ræddi síðan um endurskipulagn-
ingu stjórnkerfisins:
Endurskipulagning
stjórnkerfís og pen-
inga- og lánastofn-
ana.
Þegar til lengri tíma er litið, felst
stjórn landsmála ekki eingöngu í
því að beita þeim tækjum, sem
stjórnvöld ráða yfir á líðandi
stundu, heldur einnig í því að
bæta sjálft stjórnkerfiö og gerð
hagkerfisins. í því skyni að bæta
stjórnarhætti, ákvað ríkisstjórnin
að beita sér fyrir umtalsverðum
breytingum á stjórnkerfinu.
Markmið þeirra stjórnkerfis-
breytinga, sem fyrirhugaðar eru
og koma fram í stefnuyfirlýsing-
unni, er að einfalda opinbera
stjórnsýslu, bæta hagstjórn og
samræma ákvarðanir í opinberri
fjárfestingu, draga úr ríkisum-
svifum og efla eftirlit löggjafar-
valds með framkvæmdavaldinu.
Skipulag peninga- og lána-
stofnana er mikilvægur þáttur
efnahagsmála. Það er brýnt verk-
efni að tryggja aukna arðgjöf
framkvæmdafjár og treysta inn-
lendan sparnað. Endurskoðun
Ég mun nú gera grein fyrir horf-
um 1984 og þeim markmiðum,
sem ríkisstjórnin telur rétt að
setja fyrir næsta ár. Er jafnframt
vísað til þjóðhagsáætlunar, sem
dreift hefur verið til þingmanna.
Botnfiskafli er áætlaður sá
sami á árinu 1984 og spáð er
1983, eða frá 300 til 320 þúsund
lestir af þorski og svipað af öðr-
um botnfiski. Gert er ráð fyrir
því, að loðnuafli geti orðið 400
þúsund lestir 1984. Þetta er vita-
skuld spá, sem háð er verulegri
óvissu, því að fiskifræðingar hafa
ekki enn getað aflað nauðsyn-
legra gagna. Þó er vitað, að
loðnustofninn er vaxandi.
í þjóðhagsspá 1983 var gert ráð
fyrir því, að viðskiptakjör batni
á þessu ári um 3 af hundraði, en
nú virðist líklegast, að þessi bati
verði heldur meiri, eða um 3,5 af
hundraði. Vegna erfiðleika á
fiskmörkuðum er ekki gert ráð
fyrir því, að viðskiptakjör batni
frekar á næsta ári. Nauðsynlegur
samdráttur þjóðarútgjalda mun
valda því, að þjóðarframleiðsla
kann að dragast saman um 2-2,5
af hundraði. Landsframleiðslan
minnkar þó væntanlega minna,
eða um 1,5 af hundraði. Flest
bendir til þess, að þar með verði
botni náð í þeim öldudal, sem
þjóðarbúið hefur verið í um
tveggja ára skeið, og grundvöllur
myndist að nýju bataskeiði. Á
þessum meginforsendum byggir
ríkisstjórnin ákvörðun um mark-
mið í efnahagsmálum á næsta ári.
Þau eru þessi:
Ríkistjórnin telur mikilvægt,
að verðbólga í lok næsta árs verði
orðin sem næst því, sem er í við-
skiptalöndum okkar. Því hefur
verið ákveðið sem markmið, að
verðbólga í lok ársins 1984 verði
undir 10 af hundraði á ári.
Áhersla er jafnframt á það
lögð, að erlendar skuldir þjóðar-
innar aukist ekki í hlutfalli við
þjóðarframleiðslu.
Ríkisstjórnin mun áfram
leggja áherslu á aðhald og sparn-
að í ríkisrekstri. Þess verður þó
gætt, að ekki verði skert sú fé-
lagslega þjónusta, sem nauðsyn-
leg er til þess að tryggja jöfnuð
°g öryggi þegnanna í landinu.
í peningamálum verður jafn-
framt gætt aðhalds, en þó þannig,
að ekki leiði til stöðvunar
atvinnuvega og atvinnuleysis.
Vextir verða lækkaðir eins
hratt og hjöðnun verðbólgu leyf-
ir, og ættu því miðað við ofan-
greind markmið að verða komnir
niður undir 10 af hundraði í lok
næsta árs. Að því er stefnt, að
raunvextir verði yfirleitt jákvæð-
ir, og þannig verði stuðlað að
auknum sparnaði.
í fyrsta lið um efnahagsmál í
stefnuyfirlýsingu rí kisstj órnar-
innar segir:
„Festa verði sköpuð með raun-
hæfri gengisstefnu, sem ásamt
aðhaldssamri fjármála- og
peningastefnu myndi umgerð
ákvarðana í efnahagslífinu. Að
loknum aðlögunartíma beri að-
ilar vinnumarkaðarins ábyrgð á
samningum um kaup og kjör í
ljósi hinnar opinberu stefnu í
gengis- og kjaramálum.“
í samræmi við þetta mun ríkis-
stjórnin stefna að sem mestri
festu í gengismálum á næsta ári.
Samkvæmt því mun Seðlabank-
inn skrá gengi með þá stefnu að
leiðarljósi að halda gengi krón-
unnar sem stöðugustu á næsta
ári, innan markanna 5 af hundr-
aði til hvorrar áttar, eftir því sem
nánar verður ákveðið. Slík
gengisstefna er að sjálfsögðu háð
ýmiss konar óvissu, sérstaklega
vegna breytinga á gengi gjald-
miðils erlendis og annarra breyt-
inga á ytri skilyrðum þjóðarbús-
ins. En frá viðnámi við innlendri
verðbólguþróun verður ekki
hvikað og verður sú stefna einnig
studd með aðhaldi á öðrum svið-
um hagstjórnar.
Innan þessa ramma, sem nú
hefur verið lýst, er gert ráð fyrir,
að efnahagslíf landsins þróist,
m.a. samningar vinnuveitenda og
launþega um kaup og kjör. Ekki
er þess að vænta, að gengið verði
fellt til þess að koma til móts við
óraunhæfa samninga, eða samn-
ingum breytt með opinberum að-
gerðum.
í þessu sambandi er jafnframt
nauðsynlegt að hafa í huga að
svigrúm til þess að takast á við
erfiðleika eða skakkaföll er mjög
lítið vegna mikilla erlendra
skulda. Það einstigi, sem fara'
verður út úr efnahagserfiðleikum
þjóðarinnar, verður því að feta
með varúð.
Miðað við þann góða árangur,
sem þegar hefur náðst í hjöðnun
verðbólgu, telur ríkisstjórnin
ofangreind markmið raunhæf. Ef
forsendur þjóðhagsáætlunar 1984
standast, er hvorki nauðsynlegt
né eðlilegt að skerða kaupmátt
frekar en orðið er á síðustu mán-
uðum þessa árs. Nú er viðfangs-
efnið að leggja grundvöll að
framförum. Launahlutföll hljóta
hins vegar að ráðast í kjarasamn-
ingum. Ég vona að jöfnun kjara
verði höfð að leiðarljósi í vænt-
anlegum samningum.
Ríkisstjórnin mun áfram
leggja áherslu á gott samráð við
aðila vinnumarkaðarins um þró-
un efnahags- og þjóðmála. Sam-
ráðsfundir hafa verið haldnir í
sumar og haust, og m.a. hefur
verið tekið upp það nýmæli að
kveðja saman til fundar efna-
hagssérfræðinga allra aðila,
ásamt sérfræðingum ríkisstjórn-
arinnar og Þjóðhagsstofnunar.
Hefur sú nýbreytni mælst vel
fyrir. Þessu mun fram haldið og
áhersla á það lögð, að aðilar
vinnumarkaðarins geti fylgst náið
með allri þróun mála.
Framtíðin
Við íslendingar verðum að vinna
okkur út úr þeim erfiðleikum,
sem íslenskt efnahagslíf á nú við
að stríða, með aukinni fram-
leiðslu og hagvexti, en án þess að
til verðbólgu komi að nýju. í því
skyni mun ríkisstjórnin leggja
áherslu á hagkvæma fjárfestingu
og hagræðingu á öllum sviðum,
bæði hins opinbera og atvinnu-
veganna. Ríkisstjórnin mun
kappkosta að styðja nýjar og álit-
legar framleiðslugreinar, bæði
stórar og smáar.
í þessu sambandi verður að
sjálfsögðu fyrst og fremst byggt
á framtaki einstaklinganna, sem
við eðlilegar aðstæður í efnahags-
lífi eiga að geta gert öruggari
áætlanir en verið hefur. Lögð
verður áhersla á að virkja rann-
sókna- og þjónustustofnanir hins
opinbera til þess að veita þá
þjónustu, sem þær mega í þessu
sambandi.
Lokaorð
Þegar ríkisstjórnin tók við
völdum, blasti við stöðvun
atvinnuvega og atvinnuleysi, og
reyndar var sjálft efnahagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar í mikilli
hættu vegna hraðvaxandi verð-
bólgu og erlendrar skuldasöfnun-
ar. Með róttækum og samstilltum
aðgerðum hefur tekist að bjarga
þjóðinni frá þessum voða. Vegna
mjög erfiðrar stöðu atvinnuveg-
anna eftir verðbólgu undanfar-
inna ára, hafa launþegar orðið að
bera miklar byrðar af þessu
átaki. Enda má segja, að þeir
hafi ekki síst átt til mikils að
vinna - atvinnuöryggis.
Mikill árangur hefur náðst.
Verðbólgan mun í lok ársins
verða komin niður fyrir 30 af
hundraði, fjármagnskostnaður
fer ört lækkandi, atvinnuvegirnir
eru alltraustir og atvinna næg.
Þannig hefur verið brotið blað í
íslensku efnahagslífi.
Með staðfestu og aðgæslu á
næsta ári má tryggja þann mikla
árangur, sem hefur náðst, og
koma verðbólgunni niður undir
það, sem er í helstu viðskipta-
löndum okkar. Til þess að það
megi takast, hefur ríkisstjórnin
mótað nýja stefnu í efnahagsmál-
um með því að ákveða umgjörð,
sem aðilum vinnumarkaðarins og
atvinnuvegunum og einstakling-
unum er ætlað að starfa innan án
íhlutunar ríkisvaldsins.
Því verður aldrei neitað, að
fyrir þjóð, sem svo mjög er háð
óviðráðanlegum duttlungum
náttúrunnar og þróun efnahags-
mála í umheiminum sem við Is-
lendingar, geta ætíð verið hættur
á næsta leiti. Til þess að geta
brugðist við slíku og tryggt lífs-
kjörin, er nauðsynlegt að efna-
hagslífið sé heilbrigt, og mark-
visst að því unnið að auka fram-
leiðsluna og hagvöxtinn.
Þannig verða lífskjörin og
mannlífið sjálft bætt, því að auð-
ur þessa lands og hugvit einstakl-
inganna er næsta óþrjótandi og
ber ríkulegan ávöxt, ef rétt skil-
yrði eru sköpuð.
19. október 1983 - DAGUR - 7