Dagur - 24.10.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 130 Á MÁNUÐI - LAUSASÓLUVERÐ 18 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÓRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN: EIRlKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJÁNSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Árangur hefur orðið
en margt er ógert
Nú í fyrsta skipti í mörg ár eru kaupmenn að
taka upp nýjar vörur sem ekki hafa hækkað
frá fyrri sendingum, heldur hefur verðið stað-
ið í stað. Þetta kemur fram í viðtölum sem
Dagur átti við verslunaraðila á Akureyri.
Dæmi eru þess að verðbreytingar hafi ekki
orðið á milh vörusendinga frá því í byrjun
september. Fjölmörg undanfarin ár hefur ekki
komið svo ný vörusending að ekki hafi þurft
að gera nýja verðútreikninga. Stórkostleg
breyting hefur orðið á í þessum efnum.
Þetta er lýsandi dæmi þess að verðbólgan
er á hraðri niðurleið. Staðan er að færast í átt
til meira jafnvægis, en lítið má út af bera svo
jafnvægi náist og það sem meira er — jafnvægi
í þjóðarbúskapnum haldist. Aðeins hefur ver-
ið stigið fyrsta skrefið í rétta átt og það þarf
raunar lítið til að eyðileggja algjörlega þann
árangur sem náðst hefur. Stjórnvöld hafa
staðið frammi fyrir erfiðum ákvörðunum og
óvinsælum. Þau hafa þó notið stuðnings
fjöldans, sem veit að ekki var um annað að
ræða en grípa í taumana.
Verðbólgan og öll sú óáran sem henni hefur
fylgt verður ekki slegin niður í einu höggi. Þó
bíða enn erfiðari verkefni úrlausnar — að
halda því sem áunnist hefur og gera betur.
Nú þarf að grípa til annarra aðgerða jafnframt
þeim að koma í veg fyrir víxlgang í hækkun-
um verðlags og kaupgjalds. Fyrst og fremst
þarf að byggja upp atvinnulífið í landinu,
auka á fjölbreytni í framleiðslu, auka hagræð-
ingu í rekstri bæði fyrirtækja og opinberra að-
ila.
í þessu sambandi er rétt að minna enn einu
sinni á það meginmarkmið sem ríkisstjórnin
setti sér og allt annað verður að víkja fyrir,
atvinnuöryggið. Auk verðbólguhjöðnunar og
því að koma á viðunandi jafnvægi í viðskipt-
um við önnur lönd var annað meginmarkmið-
ið að vernda kaupmátt lægstu launa og lífs-
kjör þeirra sem þyngst framfæri hafa. Ekki
verður lengra gengið í kjaraskerðingu þeirra
sem erfiðast eiga.
Þær byrðar sem lagðar hafa verið á fólk
gengu jafnt yfir alla. Framsóknarmenn lögðu
til að þær hækkanir sem leyfðar yrðu á laun-
um yrðu ekki miðaðar við prósentur, heldur
mætti jafna þessum byrðum réttlátar með
því að leyfa sömu krónutöluhækkun á alla
launaflokka. Það hefði komið betur út fyrir
hina lægst launuðu. Ekki náðist samstaða um
þetta, enda hefur verkalýðshreyfingin og
atvinnurekendur í fiskvinnslu verið þessu
mótfallin. Aðilar vinnumarkaðarins verða því
að leysa þessi mál innan sinná eigin vébanda.
Sverrir Páll Erlendsson
Drusla
eða dama
Það var gaman í leikhúsinu á
föstudagskvöldið. Langt gaman
en gott. Ótrúlegt og óvenjulegt,
því hvern hefði órað fyrir að
unnt væri að koma My fair Lady
á fjalirnar í þessu gamla húsi?
Svo stóru verki í svo litlu húsi?
Við erum hrifin til Lundúna
árið 1912. Þar er teflt fram
andstæðum: Fátæku fólki - ríku
fóki. Skuggalegum næturhverf-
um - glæstum heimilum og
höllum. Lágkúrulegu götumáli
blæfagurri hástéttatungu.
Slarkaralegri framkomu - tign-
arlegu fasi. Á allan hátt svo
miklum stéttaandstæðum að
ógerningur er að staðfæra verk-
ið og herma það upp á íslenskar
aðstæður. Þess vegna verður
þýðingin og merferð hennar á
sviði mjög vandasöm.
Meginviðfangsefnið í My fair
Lady er að breyta talsmáta og
framkomu blómastúlkunnar
Elísu og hefja hana með því
einu úr lægstu stétt í hina æðstu.
Þetta er því aðeins skiljanlegt
að fólk viti og skynji að tungu-
tak og virðingarsess í samfélagi
haldast í hendur. Svo var hjá
Bretum og mun vera enn, en á
íslandi eigum við enga hlið-
stæðu þessa. Það er fremur að
menntafólk og mikils megnandi
hafi talað spilltara, verra, bjag-
aðra mál en aðrir. Að minnsta
kosti á síðustu og verstu tímum.
Þegar Lafðin var færð upp í
Þjóðleikhúsinu fyrir rúmum
tuttugu árum var sú lausn fund-
in að láta götulýðinn vera flá-
mæltan (flögan kleðar), þágu-
fallssjúkan (mér langar) og villt-
an á hv/kv (kvenær, kvar).
Vissulega var þetta ófullnægj-
andi og villandi því sá litli mun-
ur sem er á framburði hérlendis
er bundinn landssvæðum en
ekki stéttum eða ríkidæmi.
Lausn L.A. er langtum betri.
Málfar Elísu og fólksins á myrk-
um strætum Lundúna er hræði-
legur hrærigrautur af öllum
skekkjum og allri þeirri óná-
kvæmni og latmælgi sem fyrir
getur komið í íslensku - og
jafnvel gott betur. Og þó að
málglöggir menn geti bent á að
þetta sé nú ekki allt saman rétt
gefur þessi lausn miklu betri
mynd af þeim vanda sem Bern-
ard Shaw hafði að lykilatriði
þegar hann setti saman leikritið
Pygmalion.
Margir þekkja söguþráðinn í
My fair Lady, hafa séð verkið í
bíó, sjónvarpi eða á sviði, enda
hefur sigurganga þess verið
óslitin í nær þrjá áratugi. Til að
gera langa sögu stutta má segja
að til þess eins að upphefja
sjálfan sig og vinna veðmál taki
tillitslaus málfræðingur sér fyrir
hendur að breyta fákunnandi og
siðlausri götustelpu í prúða
hefðarfrú. Þegar markinu er
náð hlýtur hann sín laun. En
hún? Hvað á að verða um
hana? Hver er framtíð þeirrar
sálar sem slitin hefur verið frá
rótum? Er hún siðsöm stúlka
eða drusla? Á hún sig sjálf eða
er hún orðin annarra fasteign0
Fyrri hluti verksins er hraður,
fjörugur og broslegur en þegar
vandamál taka að blasa við
hægist á leiknum og gamanið
snýst í alvöru. Allt er þetta
undirstrikað með söngvum og
hljómsveitarleik í óperettustíl.
Þórhildur Þorleifsdóttir hefur
með My fair Lady bætt enn ein-
um sigrinum í safnið sitt. Það
leynir sér hvergi á yfirbragði
sýningarinnar hver hefur haldið
um stjórnvölinn. Hér beitir hún
viðlíka tækni og þegar hún kom
fjölmenni fyrir á því lakkrís-
bindi sem kallað er svið Óperu-
hússins í Reykjavík. Hún fyllir
sviðið þvílíku lífi að áhorfand-
inn hrífst með - og er þá ekki
takmarkinu náð? Takið eftir
hópatriðunum. Takið eftir því
hvernig leiðir fóks liggja um
sviðið - á ská og skerast án
árekstra. Takið eftir leikurum í
stórum sem smáum hlutverk-
um, hvað þeir eru látnir beita
öllum líkamanum til að undir-
strika tilveru sína. Þarna er
hlaupið, dansað, leikið, sungið
- ekki bara eitt í einu heldur allt
í senn. Svei mér ef hún gæti
ekki látið símastaura dansa. En
Þórhildur leggur megináherslu
á hinn leikræna þátt sýningar-
innar og tónlist og söngur verða
i nokkrum minnihluta. Þetta
kann að koma illa við þá sem
líta á verkið fyrst og fremst sem
söngverk, en á ýmsan hátt kann
ég þessu ágætavel.
Sviðsmynd er viðamikil, enda
gerist leikurinn á a.m.k. sex
stöðum Jóni Þórissyni hefur af
hugkvæmni tekist að leysa þetta
með miklu fjölmúlavíli sem
virtist endalaust hægt að renna
til, snúa við, draga út og fella
saman. Fortjaldið sem haft var
fyrir bakgrunn á götunni við
heimili Higgins var hins vegar
stílbrot.
Búningar Unu Collins voru
fjarskalega viðeigandi eins og
vænta mátti og ljós Viðars
Garðarssonar líka. Honum
tókst einna best upp í nætur-
atrjðunum, en hins vegar var
bersýnilegur galli þar sem leik-
arar fóru „upp úr“ ljósum á
stigapallinum í bókasafni
Higgins.
I litlu leikhúsi er hvorki hægt
að koma fyrir stórum kór né
fjölmennri hljómsveit og staða
Roars Kvam því ekki öfunds-
verð. Af þessu fámenni leiddi
að þarna urðu nokkuð veikir
hlekkir í sýningunni hvað varð-
aði samhljóm og samspil leiks
og undirleiks. Lausnin hlýtur
þó að teljast smekkleg miðað
við aðstæður.
Langt mál mætti hafa um
frammistöðu leikenda, dansara
og söngvara, en í stuttu máli
skal ég segja að í heild kom
þessi hópur afarvel fyrir og virt-
ist vinna vel saman. Of mikil
smásmygli væri að tíunda kosti
og lesti allra hér en þó verður
ekki undan því skotist að geta
svo sem þriggja.
Ragnheiður Steindórsdóttir
leikur Elísu af ágætri list og
með þessum fantakraftmikla
leik skóp hún manneskjulegri
og sannari Elísu en ég hef áður
séð. Hún syngur laglega og oft
ágætlega. Hæstu tónar urðu að
vísu kraftlitlir en leikurinn og
dansinn bættu upp svo um mun-
aði það sem þar skorti á.
Arnar Jónsson leikur Higgins
af miklum krafti og tekst að
gera hann prýðilega andstyggi-
legan á köflum. Ég hefði þó
kosið að Arnar beitti röddinni
meira á lægra sviði og hann
hefði mátt syngja mun meira,
eins og hann hefur prýðilega
söngrödd.
Þráinn Karlsson gerir Doo-
little gamla eftirminnilegan og
skemmtilegan og ásamt Ragn-
heiði finnst mér hann kóróna
þessa sýningu.
í heild er My fair Lady
fjarskalega skemmtileg sýning
og væri vel ef jafnvel gæti tekist
til við aðrar sýningar Akureyr-
arleikhússins, þótt smærri verði
í sniðum.
„Þráinn Karlsson gerir Doolittle gamla eftirminnilegan og skemmtilegan
og ásamt Ragnheiði finnst mér hann kóróna þessa sýningu“Ljósm.:GS.
4 - DAGUR - 24. október 1983