Dagur - 28.10.1983, Blaðsíða 13

Tómas Helgason, yfirlæknir á Kleppsspítala:
Gleymum ekki
geðsjúkum
Kiwanisklúbbarnir á íslandi
ætla nú í fjórða sinn að beita sér
fyrir landssöfnun til þess að
stuðla að endurhæfingu geð-
sjúkra. Framtak þeirra hefur
verið til ómetanlegs gagns.
Annars vegar hefur það fé, sem
þeir hafa safnað, komið að
beinum notum til starfs- og
heimilisendurhæfingar sjúkling-
anna. Hins vegar hafa þeir vak-
ið athygli alþjóðar á vanda
stærsta öryrkjahópsins, þess
hóps sem á erfiðast með að tala
fyrir sig sjálfur vegna veikinda
sinna og vegna þeirra fordóma,
sem gætt hefur í þeirra garð.
Lykillinn, sem kiwanismenn
hafa selt í fjáröflunarskyni, hef-
ur verið tákn þess sem þeir vilja
leggja af mörkum til að eyða
þessum fordómum og til að
rjúfa einangrun hinna geð-
sjúku.
Framfarir
Á undanförnum tveim áratug-
um hafa orðið miklar framfarir
í þjónustu við geðsjúka hér á
landi. Aðstaða á sjúkrahúsum
hefur batnað stórum og fengist
hafa aðrir möguleikar til vistun-
ar fyrir þá, sem lengi eru veikir
og geta ekki af þeim sökum
dvalið á eigin heimilum. Margir
hafa lagt hönd á plóginn til að
koma á endurbótunum og er í
rauninni hægt að tala um þjóð-
arátak, þótt ekki hafi alltaf farið
hátt.
Á þessum árum hefur Geð-
verndarfélagið komið upp
endurhæfingarplássum að
Reykjalundi, geðdeild Borgar-
spítalans verið tekin í notkun,
stofnuð barnageðdeild Land-
spítalans og fengist húsnæði á
víð og dreif um borgina í stað
húsnæðis á Kleppsspítala, sem
var orðið ónothæft og þjónaði
ekki lengur þeim tilgangi, sem
upphaflega var ætlast til. Síðast,
en ekki síst, er að geta stærsta
átaksins og mestu framfaranna,
opnunar geðdeildar Landspítal-
ans.
Geðverndarfélag íslands hef-
ur átt stóran þátt í þeim fram-
förum, sem orðið hafa, annars
vegar með fræðslu og útgáfu-
starfsemi, en hins vegar með
því að koma á fót endurhæfing-
araðstöðu fyrir geðsjúka. Tíma-
ritið Geðvernd hefur komið út
í 17 ár og flutt fræðslu um
geðvernd, geðsjúkdóma og
meðferð þeirra. Geðverndarfé-
lagið hefur rekið ráðgjafar- og
upplýsingarþjónustu, sem var
mjög nauðsynleg áður en
göngudeild geðdeildar Land-
spítalans tók til starfa.
Stærsta átak félagsins var að
auka aðstöðu á Reykjalundi um
22 rúm, svo að hægt væri að
taka þar við fleiri geðsjúkum til
endurhæfingar. Félagið hefur
síðan haldið áfram að safna fé
til að bæta endurhæfingarað-
stöðu geðsjúkra. Hér hefur
annars vegar verið um að ræða
starfsendurhæfingu og hins veg-
ar hefur verið unnið að því að
byggja áfangastað, þar sem
sjúklingar, sem náð hafa það
miklum bata að þeir þurfa ekki
að dvelja á sjúkrahúsi, geta
dvalið á um tíma. Á slíkum
áfangastað er ætlunin að sjúkl-
ingar fái frekari aðstoð og leið-
beiningar til að ná þeirri hæfni
sem þarf til að geta búið á heim-
ili og séð um sig sjálfir.
Samstarf Kiwanis
og Geðverndarfélagsins
Upp úr 1970 beindist áhugi
Kiwanisklúbbanna að endur-
hæfingu geðsjúkra. Er undir-
búningur að fyrstu landssöfnun
þeirra hófst 1974, var ákveðið
að nota fé sem safnaðist til þess
að koma á fót vernduðum
vinnustað fyrir geðsjúka. Því
var að meginhluta ráðstafað til
Bergiðjunnar, sem er vernd-
aður vinnustaður á Klepps-
spítala.
Með sameiginlegu átaki
heilbrigðisyfirvalda, Kiwanis-
hreyfingarinnar og Geðvernd-
arfélags íslands hófst rekstur
Bergiðjunnar árið 1975. Þar
hafa síðan margir sjúklingar
notið starfsþjálfunar. Fram-
leiðsla Bergiðjunnar hefur að
nokkru farið á almennan
markað, en að nokkru hefur
hún verið notuð til að endur-
bæta húsnæði fyrir dagsjúklinga
Kleppspítalans.
Kiwanismenn sáu að hér var
mikið verk að vinna og betur
mátti ef duga skyldi. Því ákváðu
þeir að nota fé, sem þeir söfn-
uðu í tengslum við K-daginn
1977 og 1980 undir kjörorðinu
„Gleymum ekki geðsjúkum“,
til þess að byggja áfangastað í
samvinnu við Geðverndunarfé-
lag íslands. Áfangastaðurinn
skyldi vera sérhannaður til þess
að þar gætu verið í endurhæf-
ingu 6 til 8 einstaklingar í senn.
Jafnframt var ákveðið að
byggja húsið úr framleiðslu
Bergiðjunnar. Mátti þannig
segja að tvær flugur væru slegn-
ar í einu höggi, annars vegar
veitt verkefnum til starfsendur-
hæfingar og hins vegar komið
]
’83 1
upp endurhæfingarheimili. Ætl-
unin var að reyna að byggja
áfangastaðinn í nágrannabyggð
Reykjavíkur til að leggja
áherslu á, að hann ætti að þjóna
fólki hvaðanæva áf landinu.
Því miður tókst ekki að fá neina
heppilega lóð í nágrannasveit-
arfélögunum. En haustið 1980,
er ákveðið var að Kiwanismenn
ætluðu að selja lykilinn enn
einu sinni til stuðnings slíkum
áfangastað, fékkst lóð í Reykja-
vík og var hafist handa á árinu
1981 um teikningu hússins.
Framkvæmdir hófust í apríl
1982 og hefur síðan miðað eftir
því, sem fé hefur fengist. Bygg-
ingin nálgast nú lokastig, en
mikils fjár er vant til að ljúka
henni og til þess að kaupa í
hana nauðsynlegan húsbúnað.
Drengskapur Kiwanismanna og
þrautsegja við að sjá borgið
verkefni, sem þeir hafa stuðlað
að, er því mjög þýðingarmikill.
Lykill Kiwanis
Þrátt fyrir þær stórstígu fram-
farir, sem orðið hafa á síðust
árum, eru enn mörg verkefni
óleyst og mikið vantar á að
þjónusta við geðsjúka sé komin
í fullkomið horf. Sérstaklega er
erfitt fyrir suma sjúklinga að fá
húsnæði og fóta sig á eigin spýt-
ur eftir að meðferð á sjúkrahúsi
lýkur. Því ber brýna nauðsyn til
að ljúka byggingu þess áfanga-
staðar, sem Kiwanishreyfingin
og Geðverndunarfélag Islands
standa nú að byggingu á. Síðan
þarf að vinna að því að koma
upp fleiri slíkum áfangastöðum
og litlum sambýlum fyrir fólk,
sem ekki á heimili til að hverfa
að eða getur búið eitt sér.
Það er ljóst að margir hafa
þörf fyrir þann lykil að lífinu
sem endurhæfing á áfangastað
getur verið. Ekki er að efa, að
allir landsmenn bregðast vel við
að kaupa lykil Kiwanismanna,
til þess að sýna samstöðu sína
við þá sem minni máttar eru og
þurfa stuðning og endurhæfingu
vegna geðsjúkdóma.
29.10.
Gleymum
ekki
geðsjúkum
I
29.10.’83
Vélsleðagallar ★ Kuldaúlpur
Pólarbuxur ★ Kappklæönaður
íslensk ullamærföt
Bílastæðin eru við búðardyrnar:
Athugið að simi verslunarinnar verður framvegis 2227S (beinn sími).
JSS
Eyfjörö
Hjalteyrargötu 4.
1
Oryggisskór
þrjár gerðir
með stáltá
Sendum í póstkröfu
Verið velkomin.
Skóvinnustofa Akureyrar
Hafnarstræti 88 sími 23450.

Ragnheiður Steindórsdóttir í My fair Lady.
Leikfélag Akureyrar sýnir
My fair Lady
Sýningar:
Fjórða sýning föstudaginn 28. okt. Uppselt.
Fimmta sýning laugardaginn 29. okt. Uppselt.
Sjötta sýning sunnudaginn 30. okt. Uppselt.
Sjöunda sýning fimmtudaginn 3. nóv.
Áttunda sýning föstudaginn 4. nóv.
Níunda sýning laugardaginn 5. nóv.
Tíunda sýning sunnudaginn 6. nóv.
Hópar utan Akureyrar fá afslátt á miðaverði.
Börn og ellilífeyrisþegarfá 50% afslátt á miðaverði.
Miðasala opin alla virka daga kl. 16-19. Sýningar-
daga kl. 16-20.30. Sími: 24073.
Leikfélag Akureyrar.
28. október 1983 - DAGUR - 13