Dagur - 11.01.1984, Blaðsíða 7

Dagur - 11.01.1984, Blaðsíða 7
6 - DAGUR -11. janúar 1984 11. janúar 1984 - DAGUR - 7 „Stundum verður lítið fræ að stóru tré“ sem lengst. Þá hefur Mammon og sest í það hásæti til að vernda þegna vínsins, meðan þeir una þar í vímu sinni...“ - Síðar segir, er vitnað er tii starfsemi ísafoldar á árunum 1963-1973: „ísafold hefur verið mjög starfsöm þennan áratug og margir gengið í stúkuna bæði fullorðnir og unglingar. En stúk- urnar, sem eru björgunarsveitir, verða að horfast í augu við þá staðreynd, að ekki bjargast allir við fyrstu tilraun. Þó mun það ekki láta neinn ósnortinn, sem í fullri alvöru hefur reynt þessa leið...“ „...En félagsstarf gengur í bylgjum. Menn koma þar og fara og oft eru það aðeins fáir sem þar festa rætur. Þessa sögu hafa stúk- urnar reynt eins og önnur félög. Sumum þykir það of bindandi að starfa í undirstúkum og rækja það félagsstarf sem því fylgir. Aðrir verja tíma sínum fúslega fyrir þetta starf, einkum ef von er um að geta hjálpað einhverjum, sem erfitt á í lífinu . . .“ „...Leggur stúkan nú upp í næsta áratug og lætur hvergi haggast, þó að glasaglaumur nú- tímans glymji í kringum hana. Því meiri þörf er á þróttmiklu starfi hennar, því fleiri sem leið- ast afvega." *k Þegar stúkan ísafold varð 90 ára þann 10. janúar 1974 var gefið út veglegt afmælisrit af því tilefni. Er í ritinu fjallað um starf Regiunnar á Akureyri og við grípum niður í afmælis- ritið: „Stundum verður lítið fræ að stóru tré, sem breiðir lim sitt víða. Lítið félag getur orðið að hreyfingu sem breiðist um land allt. Fáa mun hafa grunað, að stúk- an ísafold, sem stofnuð var með 12 félögum fyrir 90 árum, mundi verða að þjóðarhreyfingu og kjarni að bindindisstarfsemi í landinu um áratugi. En þessi hreyfing festi rætur í flestum kauptúnum og kaupstöðum landsins og kom þar upp fyrstu fundarhúsunum. Hún varð fljótt svo máttug hér í bænum, að henni auðnaðist að hrífa marga heimilisfeður frá brennivínskrön- um í verslunum bæjarins. Erfið- ara virðist nú að fá menn út úr hinum gylltu vfnbörum veitinga- húsa, sem hafa verið gerðir sem girnilegastir, svo menn uni þar Friðbjarnarhús. Þar var stúkan ísafold stofnuð fyrir 100 árum. Húsið er í eigu I.O.G.T. á Akureyri. reynum að senda frá okkur sam- þykktir og ályktanir varðandi ýmis mál sem tengjast þessum vandamálum." - Farið þið í skólana og komið ykkar sjónarmiðum á framfæri þar? „Við gerum það. Á Bindindis- daginn sendum við t.d. fulltrúa í alla skóla í umdæminu. Þá höfum við staðið að því að fá menn frá AA-samtökunum til þess að koma hingað og koma fram í skólum sem var mjög áhrifaríkt. En okkur finnst koma allt of lítið um þetta starf okkar í fjöl- miðlum. Hugsanlega er það vegna þess að við erum ekki nógu duglegir að vekja athygli á þessu en okkur virðist sem blaðamenn sækist miklu meira eftir öðru heldur en svona efni.“ - Hvað eru margar stúkur á Akureyri? „Þær eru 6 talsins, þrjár barna- stúkur og þrjár stúkur fullorð- inna og í þeim eru alls um 550 manns.“ - Það er greinilegt að stúku- fólki hefur farið fækkandi á sama tíma og AA-félögum fjölgar. Getur a.m.k. hluti þeirrar skýr- ingar legið í þessu heiti sem menn þurfa að vinna við inn- göngu, menn séu hreinlega hræddir við að brjóta það heit og verða að þola einhverja niður- lægingu þess vegna? „Við höfum heyrt þetta, og það er staðreynd að ef þú lofar einhverju og svíkur það þá finnst þér það leiðinlegt. Reglan er hins vegar byggð svona upp og þessu verður ekki breytt. Það fundar- form sem við höfum og sá trún- aður og það traust sem er á milli félaganna verður ekki breytt. Siðirnir sem við notum hafa verið óbreyttir frá öndverðu og ef við þeim verður hróflað þá trúum við því að það boði endalok þessa félagsskapar.“ - Hvaða siðir eru þetta? „Það er t.d. fundarformið sem við höfum sem er sérstakt. Við getum ekki upplýst hvaða siðir þetta eru því þetta eru lokaðir fundir. En þetta er enginn leyni- félagsskapur því það er öllum frjálst að koma inn í hreyfinguna sem það vilja. Þeir sem eru í Regl- unni mega hins vegar ekki segja frá þessum siðum út á við. Við höfum líka tekið eftir því að þó að maður hætti í Reglunni þá segir hann ekki frá þessu." - En hvað getur svona félags- skapur verið með á fundum sem ekki má spyrjast út? „Það er ekkert svoleiðis, held- ur hitt að við viljum halda okkar fundarformi leyndu og slíkt er ekkert einsdæmi þegar um lokað- an félagsskap er að ræða því við höldum fundi fyrir luktum dyrum. En við ítrekum það að það geta allir gengið í Regluna sem þess óska. Þú getur gengið í Regluna um kvöld, gengið síðan inn í Sjallann á heimleið af fundinum og dottið í það. En ég held ekki að þú myndir fara að segja frá því sem þú hafir séð á fundinum, það er ekki okkar reynsla. En hér er einungis um fundarform að ræða sem við viljum fá að hafa út af fyrir okkur." allt fyrirkomulag á sama hátt og var í húsinu á stofnfundinum fyrir 100 árum. Þetta verður sérstakur afmælis- hátíðarfundur og á þessum fundi fá allir sérstakt merki um þátt- töku sína í fundinum. Þetta merki fær enginn nema sá sem sækir þennan fund því upplagið verður gert ónýtt strax að fundin- um loknum. Frá afmælisfundinum í Friðbjarnarhúsi í gærkvðld. - Getið þið upplýst mig um uppbyggingu Reglunnar? „Já, þú gengur inn í Regluna og að 6 mánuðum liðnum getur þú gengið inn á hin æðri stig þar sem heitir trúnaðarstig. Á því stigi vinnur þú ævilangt bindindisheit. Að 6 mánuðum liðnum getur þú tekið umdæmisstúkustig, að ári liðnu stórstúkustig og að enn einu ári liðnu hástúkustig." - Og nú fagnið þið 100 ára af- mæli ísafoldar og um leið aldar- afmæli IOGT hérlendis. Hvernig ætlið þið að minnast þessara tímamóta? „Við gerum það að okkar dómi nokkuð myndarlega. Við höldum fund á afmælisdaginn (í gær) í Friðbjarnarhúsi þar sem Isafold var stofnuð, meira að segja í sama herbergi. Við eigum Frið- bjarnarhús sem byggt var um miðja síðustu öld og getum haft Mynd: KGA. Þá verður hátíðarfundur á Varðborg á föstudagskvöld og af- mælishóf á laugardagskvöldið. Þá má ekki gleyma barna- skemmtun sem við höldum í Borgarbíói á sunnudag fyrir barnastúkurnar í umdæminu, þar sem m.a. skemmta Jón B. Gunn- laugsson og Ómar Ragnarsson. Við viljum svo að lokum hvetja alla Reglufélaga til að sækja þessa fundi og hátíðarsamkomuna." gk „Ár 1884 10. dag janúarmánaðar var í húsi bóksala Friðbjarnar Steinssonar á Akureyri stofnuð deild bindindisfélagsins „Good templars“ af br. Ole Lied samkvæmt fullmakt frá hinni heiðruðu stór- deild „Good Templars“ í Noregi...“ - Þannig hefst fundargerð ykkur, nú eru bæði barnastúkur hefst stofnfundar stúkunnar ísafoldar sem stofnuð var í Friðbjarnarhúsi á Akureyri og samkvæmt fund- argerðinni varð stúkan 100 ára í gær. ísafold var og er stúka nr. 1 hér á landi og er því stofndagur hennar jafnframt talinn vera stofndagur hinnar alþjóðlegu hreyfingar IOGT hér á landi. Af þessu tilefni ræddi Dagur við þá Svein Kristjánsson og Guðmund Magnússon sem eru æðstutempl- arar ísafoldar og Fjallkonunnar en það heitir stúkan eftir að stúk- urnar Fjallkonan og ísafold höfðu verið sameinaðar. „Fyrstu 6 mánuðirnir eftir að nýr félagi hefur gengið til liðs við stúkuna er tími sem kalla má reynslutímabil. Ef þú vilt halda áfram eftir að því tímabili er lok- ið þá er unnið heit og síðan getur viðkomandi farið að ganga inn á hin æðri stig. Á fyrsta stiginu er engu lofað en eftir það er unnið ævilangt bindindisheit en það heit felur í sér að sá sem það vinnur má ekki veita eða neyta áfengis." - Er eitthvað um það aö fólk hellist úr lcstinni eftir að það er komið af stað í stúkunni og hefur unnið þetta heit? „Jú það hefur komið fyrir og þá koma til sögunnar þessar endurreisnir sem mikið hefur verið talað um og við templarar höfum oft verið gagnrýndir fyrir, að endurreisa menn þegar þeir falla. Þetta er þó ekki annað en að viðkomandi játar að hafa brotið heitið og gert sjálfum sér þetta og hann er tekinn inn í stúkuna aftur og byrjar upp á nýtt. Annars er orðið lítið um þetta og einnig er lítið um það núorðið að drykkjumenn komi til okkar.“ - Hefur orðið breyting þar á? „Já, AA-samtökin hafa tekið við mestum hluta af þessu fólki.“ - Hvernig er upbyggingin hjá og einnig stúkur fullorðinna? „Mesta starfið hjá okkur templurum núna er hið svokall- aða fyrirbyggjandi starf eða barnastúkustarfið og það eru starfandi hérna í bænum þrjár barnastúkur sem heita Sakleysi, Samúð og Von. Það eru einnig þrjár stúkur í bænum fyrir full- orðið fólk og hver þeirra sér um eina barnastúku. Þessar stúkur eru ísafold sem nú er 100 ára, Brynja og Akurliljan." - Hvernig gengur að fá börn til starfa í stúkunum, er það erf- iðara en áður var? „Nei það hefur ekki breyst. Þau eru 7-8 ára þau yngstu en því miður missum við þau oft frá okkur þegar þau verða 13-14 ára. En sum halda áfram, sérstaklega ef um er að ræða hópa af krökk- um sem eru samrýmd á annað borð. En því miður er mikið um það að þau vilja hverfá á þessum aldri og þau komaiítið inn í fullorðins- stúkurnar." - Fækkar þá ekki fólki í eldri stúkunum að sama skapi? „Jú því fækkar frekar þótt allt- af komi inn svolítið af fólki. Það verður að segjast eins og er að þetta er orðið mest fullorðið fólk sem er í stúkunum. Nú eru rétt um 70 manns í ísafold en voru t.d. um 300 árið 1970.“ - Og hvað getið þiðgert til þess að snúa þessari þróun við? „Það er nú vandamálið sem við stöndum frammi fyrir, það þykir nefnilega ekki móðins í dag að vera í stúku, því miður og það er ekki hægt að snúa þessari þróun við án þess að almenningsálitið til vínmálanna breytist." - En hvað gerir stúkan í því máli að vinna þetta fyrirbyggj- andi starf út á við? „Við gerum nú ekki mikið af því, við auglýsum t.d. ekki eftir Góðtemplarar ■ ■■ vilja: 1. Byggja upp félagshreyfíngu um allan heim fyrir konur og karla, án tillits til kynþátta, þjóðernis, trúarbragða, stétta- skiptingar eða stjórnmálaskoðana. 2. Gera gott fordæmi með algjöru bindindi einstaklingsins á áfenga drykki og fíknilyf, skapa heilbrigðar lífsvenjur og undirbúa jarðveginn fyrir áfengislausa menningu. 3. Fá áfengisneytendur til að hætta neyslu áfengis og veita þeim styrk í baráttu þeirra með því að taka þá inn í bræðrafélag félagsskaparins. 4. Útbreiða þekkingu um afleiðingar áfengisnautnar og fikni- efnaneyslu með gagnsamlegri fræðslu, sérsfaklega í skólum. 5. Vinna að og styðja setningu laga, er dragi úr áfengis- og fíkniefnaneyslu, og styðja framkvæmd stíkra laga. 6. Vinna að mannlegu samfélagi, þar sem jafíirétti og bræðra- lag sé takmarkið. 7. Rækta andlegt frelsi og aukið umburðartyndi og samvinnu á öllum sviðum mannlegs lífs. 8. Vinna að varanlegum friði meðal allra þjóða heims. félögum. Það fólk sem kemur í Regluna kemur af sjálfsdáðun,“ segir Sveinn og Guðmundur bæt- ir við: „Eitthvert mesta glapræði sem maður gerir, sem ætlar að boða bindindi er t.d. að taka mark á manni undir áhrifum sem segist ætla að ganga í stúku. Það er allt í lagi að ræða við manninn, en það rennur af honum og þá er hann oft ekki til viðræðu um að koma í félagsskap okkar.“ - Þið sögðuð áðan að börn hætti oft í stúku þegar þau kom- ast á unglingsárin, en standa um. Við unnum í 10 ár að bind- indismótum sem haldin voru í Vaglaskógi. Þar var stúkan aðal- driffjöðrin og þangað komu um 10 þúsund manns þegar fiest var. - Hvað eruð þið búnir að vera lengi stúkumenn? Guðmundur: „Þann 24. febrú- ar á þessu ári er ég búinn að vera 42 ár í stúku.“ - Sveinn: „Ég er ekki búinn að vera nema rúmlega 20 ár ég drakk mikið, en stúkan hjálpaði mér að hætta." - Hvernig atvikaðist það Guðmundur að þú gekkst ungur í stúku? í stúkunni ísafold, en við því hlutverki tók hann fljótlega eftir að hann gekk í Regluna. - Víkjum að öðru. Hvernig fer starfið í barnastúkunum fram? „Þar læra krakkarnir að koma fram og tjá sig, stjórna fundum og skrifa fundargerðir. Á fund- um eru tekin fyrir ýmis mál eins og skaðsemi áfengis og tóbaks sem er rætt á hverjum einasta fundi. En það eru eins og ég sagði ýmis mál sem eru rædd og menn sem koma í fyrsta skipti .... .... '.-V' M's >í* « Sveinn Krístjánsson og Guðmundur Magnússon, æðstu templarar stúkunnar Ísafold-Fjallkonan nr þessir krakkar sig betur í áfengis- málum þegar fram líða stundir en hinir? „Ef maður talar við fullorðið fólk sem hefur verið í barnastúku og hætt síðan þá man þetta fólk mjög vel þessi ár sín í barnastúk- unni. Það má heldur ekki gleyma því að það eru til hópar sem hafa verið í barnastúku og færst síðan upp í fullorðinsstúku og þetta fólk er bindindisfólk alla sína ævi. En okkur finnst því miður að þessir hópar séu allt of fáir og einnig of smáir. - Þú sagðir áðan Sveinn að það væri ekki móðins í dag að vera í stúku. Hver er ástæðan á sama tíma og fólk veigrar sér ekki við að sækja til AA-samtak- anna? „Það er því miður ekki nógu mikið í tísku heldur að leita til AA-samtakanna og ég vildi að fleiri leituðu þangað en það gera. Samstarf okkar við AA er mjög gott og við styðjum þau samtök eins og við getum og eigum vin- samleg samskipti við þau.“ - En þið viljið ekki vinna meira út á við til þess að freista þess að fá fólk meira til liðs við ykkur? „Við vinnum nokkuð út á við, t.d. með ýmsum félagasamtök- „Ég var 12 ára þegar það gerðist. Ég var þá sendur í skóla á Siglufjörð og gekk inn í barna- stúku þar. Það var kona sem stjórnaði þeirri stúku og hún var alveg sérstök. Ég tók afskaplega mikið tillit til þessarar konu og þess sem hún sagði. Við erum nú tveir sem höfum haldið okkar striki frá þessum árum á Siglu- firði, ég og Ólafur Haukur Árna- son áfengisvarnaráðunautur ríkisins. Þegar ég varð eldri gekk ég inn í stúkuna Framsókn sem er full- orðinsstúka á Siglufirði en 18 ára fór ég að þvælast um landið á vertíðir og þvíumlíkt en ég hélt alltaf mitt heit. Til Akureyrar kom ég haustið 1951. Eftir stutt- an tíma var ég svo kominn inn í stúkuna ísafold." - En hvað segir þú Sveinn? „Ég drakk of mikið og vinur minn sem var í Reglunni sagði að ég skyldi prófa þetta sem ég gerði og þetta hefur tekist. Ég er búinn að taka öll stig Reglunnar og fara um hana nánast eins og hægt er allt frá því að vera vörður og upp í það að vera stórtemplar. Ég hef verúsvo lánsamur að geta staðið við mitt heit.“ - Þess má geta að Sveinn hef- ur verið lengst allra æðsti templar inn á barnastúkufund eru alveg hissa. Stúkurnar fara gjarnan í ferða- lög og það þarf að ræða um hvert á að fara, tilhögun ferðarinnar og fleira í þeim dúr. Við höfum farið víða um Norðurland og förum alltaf með efni með okkur. Eins er ef fullorðinsstúkurnar bjóða barnastúkunum á fundi hjá sér, þá mæta barnastúkurnar með efni með sér eins og upplestur, leiki, spurningaþætti og fleira í þeim dúr. Þetta þarf að æfa í barnastúkunum. Við höldum vormót sem er fyrir allar barna- stúkur hér í umdæminu. Á þetta mót mæta alltaf á annað hundrað krakkar og þar er ýmislegt gert eins og það að keppa í ýmsum íþróttum og við veitum vegleg verðlaun. Það eru ýmis fyrirtæki sem leggja okkur til verðlaun, en allt starf sem unnið er á vegum stúkunnar er unnið endurgjalds- laust.“ - En starfið hjá eldri stúkun- um? „Þar tökum við auðvitað ýmis mál fyrir sem eru ofarlega á baugi og varða bindindi. Við ræðum t.d. áfengis- og fíkniefnavanda- mál sem er vandamál hér í bæ og áfengislöggjöfina sem er þyrnir í okkar augum ræðum við oft og Aldarafmæ unnar ísafoldar

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.