Dagur - 13.01.1984, Blaðsíða 4
4 - DAGUR - 13. janúar 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 130 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 18 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Samstaða
landsbyggðarinnar
í grein sem Stefán Valgeirs-
son, alþingismaður, skrifaði í
Dag og nefndi „Við áramót"
fjallaði hann m.a. um stöðu
landsbyggðarinnar og sagði:
„Nú er árið 1983 liðið og
búið að leggja fram frumvarp
á Alþingi til stjórnskipunar-
laga um breytingar á stjórnar-
skrá lýðveldisins íslands, en
stjórnarskrárbreytingu verður
að samþykkja á tveimur þing-
um til að öðlast gildi og þing-
kosningar að fara fram á milli
þeirra. Lítið hefur enn heyrst
frá forystumönnum stjórn-
málaflokkanna hvernig þeir
ætla að standa við það fyrir-
heit „að þeir muni beita sér
fyrir sérstökum aðgerðum til
þess að jafna félagslega og
efnalega aðstöðu manna þar
sem mismunar vegna búsetu
gætir helst. “
Er nú mál til komið að íbúar
þeirra byggða þar sem fram-
færslukostnaður er mestur og
félagsleg aðstaða er lökust, að
þeir þrýsti á þingmenn sína og
láti þá sjá um að staðið verði
við þessi fyrirheit og það áður
en frumvarpið um stjórnar-
skrárbreytinguna verður
endanlega afgreitt.
Samstaða landsbyggðarinn-
ar er það eina sem gildir, ann-
ars er vandséð hvernig til
tekst í þessu máli. Því skulu
menn gera sér grein fyrir að
æði margir munu vinna gegn
því að við þetta fyrirheit verði
staðið. Þetta mál verður að
sækja af fullri einurð. í sam-
bandi við öll þessi mál er það
ekki lítið undrunarefni hvern-
ig búið er að villa um fyrir
þjóðinni og snúa staðreyndum
gjörsamlega við, hvernig til-
flutningur fjármagns á sér
stað í okkar þjóðfélagi. Því er
haldið fram að fjárfestingar út
um allt land séu í mörgum til-
fellum óarðbærar og eru þeir
sem að þeim standa stöðugt
ataðir auri eins og frægt er
orðið. Það kann að vera að í
einstaka tilfellum sé hægt að
finna þess dæmi að fjárfest-
ingar úti á landi séu ekki arð-
bærar miðað við það mat sem
tölfræðingar hafa á arðsemi.
En hvað þá um allar bygging-
arnar við Faxaflóa? Hafa
menn gert sér grein fyrir að
útflutningstekjur þjóðarinnar
koma að tveimur þriðju hlut-
um frá landsbyggðinni og þá
er undanskilin járnblendiverk-
smiðjan á Grundartanga sem
telst með höfuðborgarsvæð-
inu. Þar fyrir utan leggur land-
búnaðurinn til þjóðarbúsins
sína matvælaframleiðslu.
Fasteignamat á öllum bygg-
ingum í landinu er um 141
milljarður króna, þar af á Stór-
Reykjavíkursvæðinu 93 millj-
arðar, eða um 66% af fasteign-
um landsmanna en lands-
byggðin er þá með 48 millj-
arða eða um 34% fasteign-
anna. Samkvæmt manntah
1982 var íbúatala á landinu
öllu 235.453 þar af á Stór-
Reykjavíkursvæðinu 125.745.
Á landsbyggðinni var þá íbúa-
talan 109.708. Dæmið lítur þá
þannig út að um 110.000 íbúar
eða 45,5% sem byggja landið
utan þéttbýlisins við Faxaflóa
eiga í fasteignum 48 milljarða
eða 34% af öllum fasteignum
landsins en framleiða um
66,6% af útflutningstekjum
landsmanna. Þessar tölur tala
sínu máli."
Að lidnum
liátíðum
Jólasveinajól
Jólin eru að baki með öll sín
undur. Ég heyrði mann nokkurn
nefna það í morgunútvarpi að
liðnum jólum að þau væru nánar
tengd jólasveinum en jólabarni:
„Jólasveinninn minn,
káti karlinn minn,
keniur með jólin með sér!“
Þeim skrýjnu körlum var gert
óvenjú hátt undir höfði í ár. Hér
kemur blessuð sjónvarpstæknin
enn við sögu. Munu hinir lit-
klæddu leppalúðar þykja mynd-
rænni en reifabarn í dýrastalli
lágum. Pá hafa plötuútgefendur
sinnt þessari fjallafjölskyldu meir
á undanförnum jólum en hinni
sem fór til borgar Davíðs
forðum. Munu jólasveinar nú fá
tíu söngva hver, frá miðjum des-
ember til þrettánda, á móti hverj-
ufn einum sem sjálft afmælis-
barnið fær.
Annað sem setti svip á jóla-
mánuð eins og fyrr var hin mann-
lega jólasveinastétt: Kaupmenn.
Aldrei hafa þeir auglýst vörur
sínar af jafn innfjálgri ákefð og
fyrir þessi jól - og munu hafa haft
erindi sem erfiði þrátt fyrir það
„neyðarástand“ sem sagt er ríkja
hérlendis. Jafnvel áfengissalan
gekk sæmilega. Ég sá einhvers
staðar að hér á Akureyri hafi
áfengi selst fyrir 1.4 milljónir á
síðasta föstudegi ársins, eftir all-
an jólatilkostnaðinn. Auglýsir
áfengissalan þó ekki beinlínis.
Auglýsingar eru skelfilegt
fyrirbæri. F>ær geta gert hinn geð-
hraustasta mann vitlausan, hvað
þá hina sem veilir eru fyrir.
Útvarp, sjónvarp og dagblöð
voru yfirfull og upp spruttu til
viðbótar alls kyns aukaútgáfur af
auglýsingablöðum og pésum.
Gott að þetta er að baki í bili.
Þá leið ekki svo dagur allan
desember að ekki berðu að dyr-
um okkar sölumenn er buðu allt
frá jólakortum til klósettpappírs.
Það er alveg ótrúlegt hve margir
gerast þjónar Mammons um
þessa hátíð $em á þó að vera
helguð einum harðasta andstæð-
ingi hans.
Fugl tímans
Enn er komið nýtt ár. Síðustu
aurum hins gamla kreppuárs var
varið til að pústa því á braut í
þúsundlitri eldhríð. Það voru
miklir hvellir og geislaregn.
Og hinir föstu gestir birtust á
skjánum: Forsætisráðherra, bisk-
up og útvarpsstjóri kvöddu gamla
auralausa skarið 1983 með góð-
um hug og gáfulegum orðum,
„skaupið" var á sínum stað, þó
lítið skop væri þar að finna.
Hlógu víst fáir utan þeir sem
fluttu. Þjóð okkar er nefnilega
alvörufólk, lifir enda á alvöru-
tímum. Þess vegna verða allir til-
burðir keyptra skemmtikrafta
svo fjarskalega útvatnaðir. Hins
vegar gerðist það undir lok ársins
1983, aldrei þessu vant, að fram
kom íslenskt sjónvarpsleikrit sem
flest mátti gott um segja, þrátt
fyrir „blóð og vatn“. Þökk sé
Ladda.
Og á nýársdag heilsaði forseti
vor nýju ári af mikilli kurteisi.
Raunar má ekki á milli sjá hver
þessara föstu ræðumanna um
áramót bar af. Við eigum valið
lið til slíkra starfa. Það minnir
mann á að okkur lætur snöggt um
betur að tala fagurt en fram-
kvæma. Ef þjóð gæti lifað á
ræðuhöldum ráðamanna sinna
væri hér engin kreppa. Hitt vill
ganga tregar með hið verklega.
Tíminn, það er fugl sem flýgur
hratt.... En við verðum víst að
reyna að hanga í stélinu á
honum.
Hvað svo?
Páll veðurfræðingur segir að ár
hinna jöfnu talna séu betri hvað
tíðarfar snertir en hin með stöku
tölunum. Þetta er alveg hárrétt
hjá honum. Því má góðs vænta
’84.
Satt að segja var síðastliðið ár
heldur leiðinlegt. Jafnvel hér
nyrðra var fátt um heila sólskins-
daga. Einkenni veðráttunnar var
óstöðugleiki, eins og í fjárreiðum
og atvinnu. Veiðiskapur allur
gekk illa. Fiskur sá er í fersku
vatni hrygnir er einhvers staðar
á villigötum og kannski ekki
lengur með öllum mjalla. Ef ég
er ekki því kalkaðri orðinn full-
yrði ég að hafa heyrt þá frétt í
fjölmiðlum að hrygnandi lax hafi
fundist á veiðisvæði Færeyinga í
miðju hafi. Sé þetta rétt er það
ein merkilegasta frétt ársins og
kollvarpar allri trú okkar á mikil-
vægi ánna og lækjanna er til sjáv-
ar falla.
Hitt megum við vera vissir um
að sveiflur hafa alltaf verið í
göngu vatnafiska, eins og hinna
er aðeins byggja sæ. Það er því
engin þörf að örvænta þó úr veiði
dragi ár og ár. Raunar eru allar
okkar búksorgir hismi eitt hjá
hinu sem hlýtur að liggja þyngst
á huga nú, það er hvort friður
helst hér á norðurslóð eða atóm-
kjarnaeldur verður kyntur.
Manni skilst að spurningin sé
ekki hvort svo verði heldur að-
eins hvenær. Þeir þessir stóru og
vitru sem ráða heimshlutum eiga
sprengjur til að eyða öllu lífi,
ekki einu sinni heldur margsinn-
is. Þeir hljóta að trúa á endurfæð-
ingu alls sem lifir, telja því viss-
ara að sjá við slíku.
En íslendingar geta þrátt fyrir
kvóta sína og kauplækkun borið
hýra há - verði bið á eldregni.
Þá liggur næst fyrir að fara að
blaða fyrir alvöru í þessum 500
bókum sem komu út fyrir nýliðin
jól. Einar 30-40 hljóta að vera
þess virði að vera lesnar.