Dagur - 13.01.1984, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - 13. janúar 1984
- Helgi M. Bergs, bœjarstjóri á Akureyri, í helgarviðtali
„Ég kom fyrst til Ak-
ureyrar til langdvalar
haustið 1963', til að
setjast í þriðja bekk
s
Menntaskólans. Aður
hafði ég stundað nám
í einn vetur við
Menntaskólann í
Reykjavík, með frek-
ar slökum árangri.
Það mun því hafa þótt
ráðlegt að senda mig
í vörslu góðra manna
á Akureyri, enda þar
ekki í kot vísað, því
þá sem fyrr og síðar
var einvalalið fræði-
manna við skólann,
enda átti hann eftir að
reynast mér vel. “
Það er Helgi M. Bergs, bæjar-
stjóri á Akureyri, sem hefur orð-
ið í helgarviðtali. Hann hefur
verið bæjarstjóri á Akureyri í
rúm sjö ár, allt síðan haustið
1976. Hann var fyrst spurður um
uppruna og bernskubrek.
Fæddur í Köben
„Raunar er ég fæddur í
Kaupmannahöfn það herrans ár
1945 og móðir mín er dönsk,
heitir Lis Bergs. Faðir minn,
Helgi Bergs, var þá við nám úti í
Danmörku, en við fluttum heim
til íslands þegar ég var á fyrsta
ári.
Já, ég er uppalinn í Reykjavtk,
nánar tiltekið í Vogunum. Auð-
vitað brölluðum við margt strák-
arnir í þá daga, eins og stráka er
siður. Helsti leikfélagi minn var
Haraldur Briem, sem nú er lækn-
ir í Svíþjóð, sonur Eiríks Briem,
fyrrum forstjóra Landsvirkjunar.
Eitt helsta metnaðarmál okkar
Haraldar var að búa til flugelda
og sprengjur, en sú framleiðsla
skilaði nú misjöfnum árangri.
Sumt komst jú á loft, en oftar
sprungu flugeldarnir samt á jörðu
niðri. Við bjuggum okkur til púðr-
ið sjálfir og það var ekki aðal-
vandinn, en ég held ég sleppi því
samt að setja uppskriftina í Dag.
Hins vegar var meiri vandi að
verða sér úti um saltpétur og það
var hreinn og beinn galdur að ná
í brennistein. Þrautalendingin
var að ganga á mili apotekanna
og fá í hverju þeirra eins mikið
og hægt var að fá afgreitt. Sann-
aðist þá sem fyrr máltækið, að
safnast þegar saman kemur.
Til Akureyrar
Já, það var talið heppilegt að
senda mig í Menntaskólann á
Akureyri. Fyrstu tvo veturna var
ég á heimavist og lenti í herbergi
með Jóni A. Baldvinssyni, sem
nú er prestur í London, en hann
sat lengi vel á Staðarfelli. Við
lentum líka saman í bekk og þar
voru með okkur alls konar fírar.
Ég minnist Egils Eðvarðssonar,
Jónasar Franklín, Steindórs
Gunnarssonar og tvíburanna
Geirs og Steinars Friðgeirssona,
svo einhverjir séu nefndir. Hlín,
dóttir Þórarins Björnssonar
skólameistara, var þarna í bekk
með okkur, en veturinn eftir
skiptist þessi hópur, þegar að því
kom að velja um deildir. Ég valdi
stærðfræðideild og lenti í bekk
þar sem voru eingöngu strákar.
Flestir félagar mínir úr 3. bekk
völdu hins vegar máladeild.
Óróleikatímabilið, nei, það
var ekki byrjað þegar ég var í
menntaskóla. Eina uppsteytið
sem við í stærðfræðideildinni
gerðum, var að mótmæla latínu-
kennslunni. Unglingar eru oft
dálítið einsýnir og við töldum
okkur ekkert hafa með latínu-
kennslu að gera, þar sem við vor-
um í stærðfræðideild. En ég held
að við höfum nú flest áttað okkur
á því seinna meir, að málakunn-
áttan er lykillinn að æði mörgu.
En ég verð að viðurkenna það,
að mér tókst að komast í gegn
um skólann án þess að læra nokk-
urn skapaðan hlut í latínu, þann-
ig að ég á erfitt að dæma um
hvort hún er undirstaða allrar
málakunnáttu eða ekki. En ef til
vill hefði mér verið nær að reyna
að læra latínuna, því aldrei hef ég
málamaður verið.
Sá ágæti skólamaður, Þórarinn
Björnsson, var skólameistari
þegar ég byrjaði í skólanum, en
Steindór Steindórsson útskrifaði
mig vorið 1967. Aðrir minnis-
stæðir kennarar voru Aðaisteinn
Sigurðsson, Árni Kristjánsson,
Friðrik Þorvaldsson, Jón Haf-
steinn, Jón Árni, Helgi Hallgríms-
son og fleiri mætti nefna. Her-
mann Stefánsson og Ármann
Dalmannsson kenndu íþróttim-
ar, en á þeim vettvangi var ég
ekki mikill bógur og einhvern
veginn tókst mér með góðu sam-
komulagi við kennarana að koma
mér undan flestum íþróttatím-
um. Enda fór það svo, einn vet-
urinn þegar nemendurnir þreyttu
skíðagöngu úr bænum upp að
skíðahóteli, að ég var eini nem-
andinn sem Ármann Dalmanns-
son þurfti að spyrja að nafni, loks
þegar ég kom móður og másandi
í mark, langsíðastur.
Já, þetta voru ljúfir tímar og
nú minnist maður lærifeðranna
með hlýju. Það er verst hvað
maður var latur við að ausa af
viskubrunni þeirra, því ekki vor-
um við að erfiða við námsbæk-
urnar meira en við þurftum. Hins
vegar vorum við ólatir við að
hanga á kaffihúsum bæjarins, þar
sem við leystum mörg heims-
vandamálin. Þá var stóri veit-
ingasalurinn á Hótel Akureyri
efstur á vinsældalistanum, en
síðar leysti „Terían" hann af
hólmi og varð aðal samkomu-
staður okkar Menntskæling-
anna“.
Aftur til
Kaupmannahafnar
Nú gerum við langa sögu stutta.
Eftir Akureyrardvölina fór Helgi
til Kaupmannahafnar, þar sem
hann ætlaði að nema efnafræði.
Ekki festi hann hug sinn við þau
fræði og fór því aftur til Reykja-
víkur og settist þar í Háskólann.
Þaðan lauk hann prófi sem við-
skiptafræðingur. Síðan lá leiðin
á vinnumarkaðinn, enda fyrir
fjölskyldu að sjá. Konan sem
Helgi krækti sér í er Akureyring-
ur, Dorothea Jónsdóttir heitir
hún, og þau hjónin eiga þrjú
börn. Síðar hleypti Helgi heim-
draganum og fór í framhaldsnám
í London í hagfræði. Það nám
tók tvö ár, en eftir heimkomuna
tók hann til starfa hjá Fiskifélagi
íslands. Þar var hann í nær tvö
ár, en þá losnaði bæjarstjóra-
starfið á Akureyri, þegar Bjarni
Einarsson ákvað að hætta. Helgi
sló til og sótti um. Og eftir nokkr-
ar bollaleggingar ákváðu fulltrú-
ar vinstri meirihlutans, fram-
sóknarmenn, alþýðubandalags-
menn, alþýðuflökksmenn og
frjálslyndir og vinstri menn að
styðja Helga og þar með var
hann ráðinn. Hann var spurður
um ástæður þess að hann sótti um
starfið og hvernig honum hafi
fallið hjáseta sjálfstæðismanna
við ráðninguna.
„Ég hafði góða reynslu af Ak-
ureyri frá skólaárunum og hafði
vissu fyrir því að hér var gott að
búa. Þar við bættist, að konan
mín er Akureyringur og hún
hafði mikinn hug á að komast
heim. En það voru mikil við-
brigði að koma hingað eftir tæp-
lega 10 ára fjarveru, því bærinn
hafði stækkað ótrúlega mikið.
Þegar ég útskrifaðist úr Mennta-
skólanum var nánast ekkert byrj-
að að byggja vestan við Mýrar-
veg, en þegar ég kom aftur var
svæðið umhverfis Lund þétt-
byggt. En það var gott að koma
hingað aftur og veðursældin var
sú sama. Ég minnist þess þegar
ég kom bingað til viðræðna um
sumarið, að hitinn var svo mikill
að maður sætti lagi að ganga í
skugga! Ég var heldur ekkert að
þegja yfir því þegar suður kom,
hvers konar veðursælu ég væri að
flytja í. Og ég fer ekki ofan af
því, að veðurlag hér nyrðra er
ólíkt skemmtilegra en fyrir
sunnan.
Vissulega olli hjáseta sjálfstæð-
ismanna mér nokkrum vonbrigð-
um, en við því mátti svo sem allt-
af búast. Starf sveitarstjóra hér á
landi er pólitískt, hvernig sem á
það er litið. Hins vegar hef ég
aldrei litið á mig sem bæjarstjóra
eins eða annars flokks eða meiri-
hluta. Ég er bæjarstjóri á Akur-
eyri og reyni að gegna þeim
skyldum sem ætlast er til af þeim
sem gegnir því embætti. Og ég er
ekki það pólitískur í skoðunum,
að ég held ég hafi átt ágætt sam-
starf við fulltrúa allra flokka í
bæjarstjórninni."
Bæjarstjóri hefur
ekki mikil völd
- Hvert er verksvið bæjarstjóra
og hvaða völd hefur hann?
„Bæjarstjóri hefur ekki svo
mikil völd. Hann er fram-
kvæmdastjóri bæjarins og honum
ber fyrst og fremst að fram-
kvæma það sem bæjarstjórn hef-
ur ákveðið að gera. I framhaldi af
því er bæjarstjóri yfirmaður
starfsmanna bæjarins og á að sjá
til þess að þeir vinni í takt við þá
stefnu sem bæjarstjórn markar.“
- Ert þú alltaf sammála þeirri
stefnu?
„Nei, ekki er ég það nú reynd-
ar alltaf; einhverju hefði ég viljað
breyta ef ég réði stefnunni einn.
Hins vegar er það ekki mitt
hlutverk. Mér ber að leggja mál-
in fyrir bæjarráð og bæjarstjórn,
eins og mér koma þau fyrir sjónir
og gera grein fyrir þeim valkost-
um sem fyrir hendi eru. Það er
svo þeirra sem þar eiga sæti að