Dagur - 13.01.1984, Blaðsíða 9

13. janúar 1984 - DAGUR - 9
velja þá leið, sem þeir telja hent-
ugasta.“
- Manstu eftir einhverju til-
felli, þar sem þú hefur varið
ósammála bæjarstjórn?
„Nærtækast er öll meðhöndlun
á þessu leiktækjamáli, sem hefur
ekki verið mér alveg að skapi. Ég
tel, að svo miklu leyti sem þarna
er um atvinnurekstur að ræða,
þá eigi sveitarstjórnir ekki að
hafa önnur afskipti af starfsem-
inni en almennt gerist. Að því er
varðar uppeldisatriði, þá er þegar
til barnaverndunarlöggjöf og
barnaverndunarnefndir, sem er
eðlilegra að fjalli um þessi mál í
samvinnu við lögreglu.
í rauninni er hér um nýtt fyrir-
brigði að ræða, einn áfanga af
tölvubyltingunni og svona tæki
eru nú til á mörgum einkaheimil-
um. Ýmislegt er að vísu athuga-
vert við þessa leiktækjasali, en
hafa ekki freistingar orðið á vegi
unglinga allra kynslóða? Gott ef
leikhús þóttu ekki spillandi fyrir
ungdóminn í eina tíð. Nú eru þau
rekin með styrkjum frá ríki og
bæ. Sama sagan endurtók sig
þegar kvikmyndirnar hófu inn-
reið sína. Nú búa kvikmyndahús
við þverrandi aðsókn, ef til vill
lenda þau einnig á framfæri hins
opinbera. f>að skyldi þó aldrei
eiga eftir að liggja fyrir Akureyr-
arbæ eftir' nokkra áratugi að
styrkja rekstur leiktækjasala?
- Telur þú fara betur á því, að
bæjarstjóri eigi sæti í bæjar-
stjórn?
„Pað hefur sína kosti og galla.
Ég held að það sé nauðsynlegt,
að stofnanir bæjarins hafi sinn
framkvæmdastjóra, sem ekki er
of háður flokksaga. Það er hins
vegar spurning, hvort ekki er rétt
að bæjarfulltrúar komi meira inn
í daglegan rekstur bæjarfélagsins
heldur en nú er. Raunar held ég
að stjórnkerfi sveitarstjórna á ís-
landi sé komið úr takt við
tímann. Til dæmis er allt of mikið
af smámálum, sem bæjarstjórn er
að taka afstöðu til. Hún á ekki að
gera annað að mínu mati en
leggja línurnar, móta heildar-
stefnu. Síðan held ég áð eðlilegra
væri að gera ákveðnar nefndir
valdameiri, jafnframt því sem
tryggt væri að í þeim sitji bæjar-
fulltrúar og einhver þeirra væri
formaður og framkvæmdastjóri
nefndarinnar. Síðan gæti nefnd
á borð við bæjarráð farið með
daglega stjórn og fjallað um öll
smærri mál. En þetta eru aðeins
grófar hugmyndir og fleiri mögu-
leikar koma til greina.“
Bæjarstjórastaríið
fjölbreytt
- Er erfitt að vera bæjarstjóri,
t.d. gagnvart hinni margrómuðu
„Gróu frá Leiti“?
„Bæjarstjórastarfið er fjöl-
breytt og að mörgu leyti gefandi
starf, en það hefur sínar björtu
og dökku hliðar. Ég get ekki sagt
að ég verði svo mikið var við
Gróu, en þegar það kemur fyrir
þá finnst mér það ekkert þægi-
legt.
Það er helst að ég fái tóninn á
almennum skemmtistöðum. Við
þær aðstæður þurfa menn oft að
létta á sér og það getur stundum
orðið hvimleitt. Það sem mér
finnst þó verst er að ég heyri
sjaldnast meira frá þessu fólki,
þótt ég hvetji það til að koma á
skrifstofuna til mín og ræða
málin í réttu umhverfi. Það heyr-
ir til undantekninga ef þetta fólk,
sem á margt ótalað við mig á
skemmtistöðum, hefur séð
ástæðu til að koma. Því miður.
Það er allt í lagi að skiptast á
skoðunum á skemmtistöðum, en
þar verða málin ekki leyst.“
- Kvennaframboðið kom
tveim fulltrúum sínum í bæjar-
stjórn við síðustu kosningar,
jafnframt því sem konum fjölg-
aði sem fulltrúum hinna flokk-
anna. Hefur þetta breytt ein-
hverju í störfum og stefnu bæjar-
stjórnarinnar?
„Það er nú afskaplega erfitt að
leggja mat á það. Þetta er stuttur
tími sem liðinn er frá kosningum
og það er ekki nægileg reynsla
komin á störf þeirrar bæjar-
stjórnar sem nú situr til að draga
miklar ályktanir. Fyrsta árið er
t.d. keyrt samkvæmt þeirri fjár-
hagsáætlun sem fyrri bæjarstjórn
var búin að samþykkja. Nú, við
gerð síðustu fjárhagsáætlunar var
lítið svigrúm, þannig að konurn-
ar hafa ekki haft tækifæri til að
kúvenda stefnunni. Þar við bæt-
ast ákveðin tregðulögmál í
stjórnkerfi bæjarins og það tekur
sinn tíma, að læra á „kerfið". Og
jafnvel þó menn séu búnir að
læra á það nokkuð vel, þá verða
ekki gerðar róttækar breytingar í
einni svipan. Þetta hafa bæjar-
fulltrúar rekið sig á , hvar í flokki
sem þeir standa. Menn koma oft
með miklar hugmyndir, en það
tekur sinn tíma að koma þeim í
framkvæmd."
Smákóngar í ríkinu
- Fyrir um ári gerði Hagvangur
könnun á stjórnkerfi bæjarins.
Niðurstaðan var í stuttu máli sú,
að í ríkinu væri of mikið um
„smákónga". Eru embættismenn
bæjarins valdafrekir?
„Sjálfsagt eru þeir það, að
minnsta kosti hafa þeir sínar
skoðanir á því hvernig eigi að
gera hlutina. Ég held þó að hug-
myndum Hagvangsmanna hafi
ekki eingöngu verið beint að
embættismönnunum, heldur
stjórnkerfi bæjarins í heild. Við
erum til dæmis með allt of marg-
ar nefndir, sem eiga að gefa
bæjarstjórninni ráð. Þessar
nefndir starfa hver fyrir sig á af-
skaplega þröngum sviðum og þær
eru margar hverjar skipaðar
áhugafólki um viðkomandi mála-
flokka. Það vill hins vegar henda
þessa nefndarmenn, að sjá ekki
skóginn fyrir trénu, t.d. í tillögu-
gerð við fjárhagsáætlun. Þá setja
nefndirnar gjarnan fram hug-
myndir og óskir, sem eru víðs
fjarri öllum raunveruleika. Þetta
sjá nefndarmennirnir þegar þeir
horfa á allan skóginn, en þeim
hættir til að stara á þetta eina tré,
sem þeim er trúað fyrir. Þetta er
mikill galli. Þess vegna þarf að
fækka þessum nefndum mikið,
en breikka þess í stað starfssvið
þeirra nefnda sem eftir verða.
Jafnframt verður að tryggja að
bæjarfulltrúar séu a.m.k. einn
eða tveir í hverri nefnd. Eins og
nú háttar eru dæmi um nefndir,
sem enginn bæjarfulltrúi situr í.
Þær nefndir eru margar hverjar
gersamlega úr tengslum við
bæjarstjórn.“
Vilja vinna hjá
því opinbera
- Nú er þjóðin í nokkurri kreppu
og atvinnuleysi virðist vera vax-
andi. Raunar virtust þessi
kreppueinkenni koma einna
fyrst fram á Akureyri og Eyja-
fjarðarsvæðinu, fyrir tveim árum
eða svo, með samdrætti í bygg-
ingariðnaði. Bæjarstjórn Akur-
eyrar hefur verið sökuð um and-
varaleysi í þessum efnum. Er það
réttmæt gagnrýni?
„Ja, hvað getur bæjarfélag gert
í atvinnumálum? Það er ljóst að
það kostar milljón að skapa hvert
atvinnutækifæri og bæjarsjóður
hefur ekki bolmagn til að standa
í slíku í neinum mæli. Hins vegar
hefur atvinnumálanefnd verið
mjög virk og einnig höfum við
tekið þátt í Iðnþróunarfélagi
Eyjafjarðar. Verkefni þeirra er
að aðstoða þau fyrirtæki sem eiga
í erfiðleikum, til að finna lausnir
á vandanum, jafnframt því að
leita að nýjum atvinnugreinum.
Það eru líka skiptar skoðanir
um það, hversu stór þátttakandi
hið opinbera á að vera í atvinnu-
lífi. Þrátt fyrir það er Akureyrar-
bær beint og óbeint aðili að stór-
um sem smáum atvinnufyrirtækj-
um, þannig að hann verður ekki
sakaður um aðgerðarleysi á því
sviði í gegnum tíðina. Hins vegar
hefur bæjarsjóður ekki mikið
svigrúm í slíkt nú, nema með því
að leggja aukna skatta á bæjar-
búa. Hver hefur áhuga á því?
Atvinnuvegirnir hafa búið við
slæm rekstrarskilyrði á undan-
förnum árum og þar má finna að
nokkru leyti orsök þess vanda
sem við er að glíma í atvinnumál-
um. Hvers vegna ættu menn með
hugmyndir og peninga að fara út
í atvinnurekstur vitandi það, að
sennilega hafa þeir ekki annað
upp úr því en baslið og ef til vill
gjaldþrot. Til hvers er þá að vera
að hætta sér út í slíkt, bara til að
útvega einhverjum atvinnu, vit-
andi það að hversu vel sem rekst-
urinn gengur hefst aldrei neitt út
úr því. Það er nefnilega bannað
að græða. Enda eru þeir sífellt
fleiri, sem vilja helst vinna hjá
einhverju opinberu fyrirtæki og
fá sitt kaup á tilsettum tíma,
hvernig svo sem reksturinn
gengur. Þessi hugsunarháttur er
hættulegur þjóðfélaginu í heild.“
- Hvað á að gera?
„Við verðum að snúa vörn í
sókn. Menn verða að átta sig á
því, að nú um stund verðum við
að leggja ýmsa félagsmálapakka
á hilluna í bili og leggja áherslu á
atvinnulífið, styrkja það og efla.
Það verður að treysta grunninn.
Það er ljóst, að ekki er að búast
við verulegri atvinnuaukningu í
hinum hefðbundnu atvinnugrein-
um. Þess vegna verður að fara
nýjar leiðir, sem geta reynst erf-
iðar og seinsóttar. En það verður
að hafa það, við verðum að
þreyja þorrann, og alla mögu-
leika þarf að skoða grannt. Engu
má hafna að óathuguðu máli.
Það er engin „patentlausn", það
dugir ekki að segja að tækifærin
séu í fullvinnslu sjávarafurða eða
þá landbúnaðarafurða. Það þarf
líka að vera hægt að selja fram-
leiðsluna á eðlilegu verði. Það
vill stundum gleymast að hugsa
fyrir þeim hlutum. Það þarf að
framleiða vöru, sem einhver hef-
ur áhuga á að kaupa.“
- Hvað með stóriðju?
„Það er sjálfsagt að skoða
þann möguleika. Raforkan er ein
af þeim auðlindum sem við eig-
um eftir í landinu, en höfum lítið
sjnnt. En ef til vill er raforkan
engin auðlind. Ef til vill er hún
svo dýr í framleiðslu, að hún
stenst ekki samkeppni við þá raf-
orku sem í boði er í öðrum
löndum. En jafnvel þó við fáum
eitt stórt fyrirtæki í fjörðinn, þá
megum við ekki gleyma því, að
við verðum jafnframt að byggja
upp mörg smærri. En því er ekki
að leyna, að eitt stórt fyrirtæki
hefði margfeldiáhrif á allt at-
hafnalíf."
Álagsprósentan lækkuð
- Að undanförnu hefur verið
rætt um lækkun álagningar-
prósenta fasteignagjalda og út-
svara, í kjölfar minnkandi verð-
bólgu.
- Mega Akureyringar búast
við lækkun?
„Það hafa verið nokkuð skipt-
ar skoðanir um þetta. Vinstri
flokkarnir í Reykjavík vilja
lækka álögur enn frekar en meiri-
hluti Sjálfstæðisflokksins þar vill
hlusta á. Hér voru sjálfstæðis-
menn hins vegar með undirboð
varðandi fasteignagjöldin, en
þótt vinstri meirihlutinn vildi ekki
samþykkja þær tillögur var ákeð-
ið að lækka álagningarprósentu
fasteignagjalda. Útsvarsprósent-
an hefur enn ekki verið ákveðin,
en ég reikna fastlega með því að
hún verði lækkuð. Hins vegar er
það líka ljóst, að skattbyrðin
verður meiri en verið hefur, enda
hefur hún verið miklu léttari en
ætlað var, vegna óðaverðbólg-
unnar. En það er ekki hægt að
ætlast til þess að við förum niður
í þau mörk.“
- Nú ert þú búinn að vera
bæjarstjóri í rúm sjö ár; ertu far-
inn að hugsa þér til hreyfings og
horfa eftir nýju starfi?
„Nei, ég er ekki farinn að
horfa eftir nýju starfi. Hins vegar
geri ég mér fulla grein fyrir því að
ég er ekki æviráðinn bæjarstjóri.
Hvort ég verð út þetta kjörtíma-
bil get ég ekki sagt um, ég reikna
þó allt eins með því. En þegar ég
skipti um starf vil ég helst búa
áfram á Akureyri,“ sagði Helgi
M. Bergs, bæjarstjóri, í lok sam-
talsins.