Dagur - 30.03.1984, Qupperneq 9

8 - DAGUR - 30. mars 1984
30. mars 1984 - DAGUR - 9
Það er betra að veia handfljótur við aðgerðina.
senda Sigurði smá „pillu“. Síðan
bætti hann við: En guðsmaðurinn
tekur okkur ef til vill til altaris á
eftir, það ætti að duga. Var hann
með nokkuð með sér?
- Ekki svo ég viti, en hann var
með stóra tösku, svarar Andri.
- Gutlaði nokkuð í henni?
spurði Haraldur.
Þessari spurningu létum við
Andri ósvarað, en spurðum Har-
ald þess í stað hvort hann hefði
búið alla sína tíð í Grímsey.
Hann sagði það láta nærri, að
vísu hefði hann verið ein 10 ár í
Vestmannaeyjum, en á íslandi
hefði hann aldrei búið. t>að væri
of stór eyja fyrir sig. Þess vegna
vildi hann ætla, að í Grímsey yrði
hann áfram. Að vísu sagði hann
okkur af konu úr Grímsey og
manni frá Vestmannaeyjum, sem
stofnuðu hjónaband. Hann vildi
búa í Vestmannaeyjum, en hún í
Grímsey. Samkomulag tókst um
Hrísey. Haraldur sagðist hugsan-
lega sætta sig við lendingu þar, ef
hann yfirgæfi Grímsey.
Merkilegt
fyrirtœki
Nú kvöddum við Andri Harald
og Sigurð og röltum upp í Kaup-
félag. Þar hittum við m.a. Haf-
liða Guðmundsson, sem hefur
umsjón með rellunni margfrægu
í Grímsey. Hann var á öndverð-
um meiði við Sigurð í „rellumál-
inu“, því hann taldi þetta þjóð-
þrifafyrirtæki, sem ætti eftir að
veita Grímseyingum „birtu og
yl“, rétt eins og Krafla ætti ef-
laust eftir að gera. Hann sagði að
þarna væri um tilraun að ræða,
þannig að það væri ekki óeðlilegt
þótt við einhverja byrjunarerfið-
leika væri að etja. Hann sagðist
vonast til þess, að nú væri búið að
yfirstíga það versta, þannig að
rellan gæti farið að ganga eðli-
lega. Ef það verður ættu niður-
stöður tilraunarinnar að liggja
fyrir eftir ár. Þá fæst úr þvf skorið
hvort það getur borgað sig að
nýta vindinn í Grímsey til að hita
upp hús eyjaskeggja. Hafliði
sýndi okkur síðan „relluna“, sem
stendur syðst á eynni, þar sem
vindar eru mestir á íslandi, að
Stórhöfða undanskildum, svo
miklir, að undirstöður rellunnar
létu undan í fyrra. En þar var
líka um að kenna hönnunarmis-
tökum verkfræðings, að sögn
Hafliða. Vonandi tekst betur til
núna, að minnsta kosti var allt í
lagi þegar við heimsóttum relluna
á miðvikudaginn, því það var
blankalogn og spaðarnir rótuðust
ekki! Ef ég hef skilið Hafliða
rétt, þá vinnur rellan þannig á
einföldu máli: Spaðarnir á rell-
unni beisla orkuna úr vindinum.
Úr þeim lekur hún niður mastrið,
sem rellan stendur á, í „bullu-
hús“, þar sem orkunni er breytt í
varma við núning í vatni. En það
er ekki þetta vatn sem fer í húsin.
Þess í stað er það notað til að hita
upp vatn í geymi, sem síðan á að
streyma inn í híbýli Grímsey-
inga. Skilið?
Rýr afli
sem betur fer
Jæja, nú voru bátarnir að koma
að landi og auðvitað vorum við
Andri í móttökunefndinni. Afl-
inn var heldur rýr þennan
daginn, sem betur fer, sagði einn
sjómaðurinn. Ég hváði. - Já, við
höfum þá eitthvað við að vera á
meðan, því við erum að verða
búnir að fylla kvótann, en með
þessu móti endist hann okkur að
líkindum fram undir páska, út-
skýrði sjóarinn. Þetta var mest
stór og fallegur fiskur, að því er
okkur Andra fannst, en okkur
var sagt að hann væri mun minni
en verið hefði að undanförnu.
Það hefur nefnilega veiðst mjög
SJÁ NÆSTU SÍÐU
Hann er vænn núna, en hann hefur verið vænni í vetur.
Haraldur og Andri ræða niálin.
- Sœlt sé fólkið.
- Sœll sé presturinn
og velkominn.
- Eru ekki allir
hressir hér?
- Jú, ekki veit ég
betur, að minnsta kosti
er ég hress, enda
veistu það Pálmi minn,
að ég er alltaf hress.
Þú verður að jarða mig
tfégfer í fýlu.
Þannig heilsuðust þeir sr.
Pálmi Matthíasson og Alfreð
Jónsson, flugráðherra og fyrrum
„kóngur“ í Grímsey, þegar guðs-
maðurinn steig þar á land á mið-
vikudaginn var úr áætlunarvél
Flugfélags Norðurlands. Þangað
var Pálmi kominn til að heilsa
upp á sóknarbörn sín í Miðgarða-
sókn, nyrstu sókn landsins, sem
hann þjónar ásamt Lögmanns-
hlíðarsókn. Saman heita þessar
sóknir Glerárprestakall. Það var
því í raun ekki annað en tilfærsla
á prestakalli þegar „Þorparar“
fengu sinn prest.
Grímseyingar standa þvf með
„Pálmann" í höndunum, að sögn
Alfreðs, enda tóku þeir vel á
móti presti sírium. Til marks um
það var helmingurinn af bílakosti
eyjarskeggja mættur til móttöku-
athafnarinnar, einn gamall Willys
og lúinn Fólksvagn. Auk þessara
glæsivagna eru tveir Trabantar í
eynni. Með Pálma í för var Ás-
rún Atladóttir, orgelleikari. Auk
þerra vorum við Andri Páll
Sveinsson, húsvörður í Glerár-
skóla, í „kurteisisheimsókn“ til
eyjarinnar.
Og þá er ’ann kominn í saltíð og nær ferðbúinn tíl Spánar.
Steinunn Stefánsdóttír leitar onna í sakfiskinum, en það verk kretst mflnnar þol-
inmæði og er hundkiðinlegt.
Messað í
miðri viku
Sr. Pálmi hafði ætlað að messa í
eynni um sl. helgi, en þá var ekki
flugveður, þannig að hann komst
ekki út. Það var því ekki um ann-
að að ræða en sæta lagi einhvern
daginn í vikunni, því það er í
mörg horn að líta hjá þjónandi
presti í stórri sókn og flestar helg-
ar skipulagðar langt fram f
tímann. Þess vegna var sr. Pálmi
kominn út í eyju til að messa í
miðri viku. Um leið ætlaði hann
að hafa helgistund með börnun-
um í skólanum og húsvitja til að
heilsa upp á sóknarbörnin. Hann
hafði því í nógu að snúast þá
stund sem stoppað var í eynni.
Við Andri Páll ákváðum að
njóta góða veðursins og ganga
frá flugvellinum inn í þorpið.
Fyrsta lífsmarkið sem við urðum
varir við þegar að byggðinni kom
var í díselrafstöðinni, sem malaði
jafnt og þétt og sendi frá sér
„birtu og yl“ til íbúanna. Það er
Bjarni Magnússon, hreppstjóri
með meiru, sem sér um að
klappa stöðinni af og til, þannig
atxvstv'
Dags
-stund með
að hún haldi sínu
striki eins og til er ætlast.
Auðvitað byrjuðum við Andri
á að heimsækja höfnina, enda er
þar nafli alls athafnalífs í Gríms-
ey. Þar landa bátarnir og þar er
fiskurinn verkaður. Og fiskurinn
er undirstaða mannlífsins í
Grímsey. Þegar við Andri mætt-
um á staðinn var þar lítið um að
vera, því bátarnir voru ekki
komnir úr róðri. En einn þeirra
var á þurru landi og um borð var
eigandinn, Haraldur Jóhannsson.
Hann var að gera klárt, sagðist
hafa keypt bátinn frá Hafnar-
firði, og ætlar að sjósetja um
mánaðamótin. Báturinn hefur
fengið nafnið Tjaldur. Þeir Andri
og Haraldur fóru óðar að ræða
um sjóinn og.fiskinn og bátskelj-
arnar, sem ýmist eru á sjó eða
þurru landi. Andri er nefnilega
gamall sjóari og sækir sjóinn enn
á myndarlegum „færeyingi“, sem
er „frægasta trillan í Glerár-
þorpi“, að sögn sr. Pálma. Talið
berst að kvótanum, kostum hans
og göllum.
- Nú verða allir að fá leyfi,
sem ætla sér að draga bein úr sjó,
hvernig svo sem þeir ætla að bera
sig til við það, segir Haraldur
kíminn.
- Hvað segir þú maður, þarf
ég þá að fá leyfi til að fara á skak
á skelinni minn? spurði
Andri og rak upp stór augu.
- Já, já, það kostar 3.500
krónur fyrir færið, þannig að
þetta verða 7.000 krónur hjá þér,
ef þið eruð tveir, svaraði Harald-
ur.
- Hvað eru mennirnir að
meina? sagði Andri og undrun
hans leyndi sér ekki. Haraldur
var kankvís á svipinn, það var
þögn stutta stund, síðan sagði
hann:
- Ég kann ekki við annað en
draga í land með þetta, ég var
aðeins að ljúga núna, en ég get
ekki haldið því áfram þegar ég
sé hvað þú ert skelkaður. Þú mátt
fara á skak þegar þú vilt, að því
er ég best veit.
Nú hlæja þeir félagarnir og
Andri fer að skoða bátinn. Har-
aldur segist ætla á netaveiðar,
því hann hafði heyrt að bátar
undir 10 tonnum, á þessum af-
skekktu stöðum sem lifa á fiski,
fengju að veiða þorsk án kvóta-
takmarkana. Nú kom Sigurður
Bjarnason þeysandi á traktor
sínum. Hann er búinn að vera
viku á grásleppu ásamt félaga
sínum og þeir félagarnir eru þeg-
ar búnir að fá í 10 tunnur af
hrognum, sem er dágott miðað
við að grásleppuvertíðin er ekki
byrjuð samkvæmt almanakinu.
- Þetta hefur gengið ágætlega
það sem af er. Við förum út um
áttaleytið á morgnana, þegar við
erum búnir að salta hrognin frá
deginum áður. Og það er ekki
langt að fara, því netin eru hér
rétt við hafnargarðinn. Við erum
komnir inn um hádegisbil, þann-
ig að þetta er eins og föstudags-
vinna hjá skrifstofumanni í
Reykjavík, segir Sigurður hress
að vanda.
Getum lífgað
ráðherrann við
Talið berst aftur að kvótanum,
sem greinilega veldur Grímsey-
ingum nokkrum áhyggjum, því
bátarnir þeirra eru svo gott sem
búnir að fylla sinn þorskkvóta.
Þeir binda vonir við að trillurnar
fái að halda áfram, en Sigurður
telur nauðsynlegt að fá sjáv-
arútvegsráðherrann til viðræðna
út í eyju. Við getum lífgað hann
örlítið við, sagði hann sposkur.
Nú breytti ég um umræðuefni og
spurði um vindrelluna, sem á að
veita Grímseyingum yl.
- Æi, ekki spyrja mig um
hana, segir Haraldur með rauna-
svip. - Þeir sögðu að vísu í sjón-
varpinu í haust, að hún væri búin
að veita tveim húsum í eynni yl í
3 mánuði. En ég held að það séu
ekki nema 3 dagar, eða var það
ekki Siggi?
- Það er nær lagi, annað húsið
hafði víst hita í 6 daga og hitt í 7
daga. En það er skandall hvernig
staðið er að tilrauninni með þessa
vindrellu og hræðilegt til þess að
vita hvernig farið er með pening-
ana okkar. Og í rauninni skil ég
ekki hvers vegna þarf að gera
þessa tilraun, því ég veit ekki
betur en slíkar vindrellur hafi
verið þróaðar víða erlendis. En
þessi sjónvarpsfrétt, sem Harald-
ur var að tala um, var búin til
samkvæmt pöntun, til að slá ryki
í augun á fjárveitingavaldinu.
Þeir þurftu að fá meiri peninga í
þessa tilraun, segir Sigurður sem
er greinilega ekki hrifinn af því
hvernig staðið er að tilrauninni
með vindrelluna.
Hvað eruð þið
að erinda?
- Hvað eruð þið annars að
gera hér úti í eyju? spyr Harald-
ur.
- Við erum í kurteisisheim-
sókn, fengum raunar samfylgd
prests og erum þar með sjálf-
skipaðir lífverðir hans, já, hvað
ætli sé eiginlega orðið um
prestinn? spyr Andri.
- Þið eruð þokkalegir lífverð-
ir, standið hér og blaðrið en vitið
ekki um prest. Jæja, er Pálmi
kominn, það verður þá ef til vill
aftansöngur í kvöld, segir Har-
aldur eins og annars hugar.
- Við ættum ef til vill að fara
til messu, segir Sigurður.
- Ykkur hefði ekki veitt af
því félögunum, áður en þið byrj-
uðuð á grásleppunni, segir Har-
aldur sposkur, var greinilega að
« íllfc
Pábni Matthíasson prédikaði af myndugleik.