Dagur - 04.05.1984, Blaðsíða 4

R - RUÐAQ - £Ofi r iBfn A
4-DAGUR-4. maí 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRfMANN FRfMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
„Frjáblyndur og umbóta-
sinnaður félagshyggjufbkkur“
í ræðu sinni á miðstjórnarfundi
Framsóknarflokksins á Akur-
eyri fjallaði Steingrímur Her-
mannsson m.a. um Framsókn-
arflokkinn og stjórnarsamstarf-
ið. Hann sagði að stjórnarflokk-
arnir tveir væru um margt ólík-
ir, enda hafi þeir verið höfuð-
andstæðingar í íslenskum
stjórnmálum í áratugi. Sjálf-
stæðismenn teldu flokk sinn
hægriflokk og þeir legðu
áherslu á að hinn frjálsi mark-
aður fengi að ráða sem mestu í
allri þróun, bæði efnahags- og
mannlífs. Þeir vildu sem minnst
afskipti ríkisvaldsins og vildu
draga úr þeirri velferð, sem
áunnist hefði.
„Framsóknarflokkurinn er
hins vegar frjálslyndur og um-
bótasinnaður félagshyggju-
flokkur. Sumir vilja skilgreina
hann sem miðflokk. Ég vara við
því. í miðflokksheitinu felst að
stefnan er meira eða minna
ákveðin af þeim flokkum sem
teljast til hægri og vinstri. Svo
er alls ekki um Framsóknar-
flokkinn. Við framsóknarmenn
höfum okkar eigin stefnu óháð
öðrum flokkum. Ég lít á Fram-
sóknarflokkinn miklu fremur
sem eitt hornið í þríhyrningn-
um. Á sumum sviðum erum við
frjálslyndari og opnari fyrir
breytingum en þeir sem telja
sig til vinstri, sem eins og ég
hef vel kynnst á undanförnum
árum eru á ýmsum sviðum
afturhaldssamir og staðnaðir.
Ég nefni sem dæmi verkalýðs-
málin og vísitölubindingu
launa. Á öðrum sviðum leggj-
umst við gegn breytingum
ákveðnar en þeir sem telja sig
til hægri. Byggðamálin eru gott
dæmi um það. Við vörum við
umtalsverðri byggðaröskun.
Við framsóknarmenn eigum
okkar eigin stefnu. Við viljum
frelsi einstaklinganna til at-
hafna og framtaks, en tryggja
jafnframt með félagshyggjunni
hagsmuni fjöldans. Við leggj-
um áherslu á jafnræði og öryggi
öllum til handa. Því viljum við
tryggja það velferðarríki sem
við höfum skapað. Við viljum
þó forðast ýmiss konar
sóun og óþarfa sem gagnrýnis-
lausir menn hafa innleitt. Og
við viðurkennum að þegar þjóð-
artekjurnar dragast mikið sam-
an kann að vera nauðsynlegt
að draga eitthvað um tíma úr
þeirri þjónustu sem þegnunum
er veitt. Við teljum hins vegar
óhjákvæmilegt að ríkið hafi for-
ustu í félags- og velferðarmál-
um og til slíkra mála sé aflað
tekna.
Við teljum hins vegar að það
eigi að vera algjör undantekn-
ing að ríkið sé með fingurna í
málum sem einstaklingar og
fyrirtæki geta betur sinnt. í
mörgum tilfellum hefur þó þátt-
taka ríkisvaldsins verið nauð-
synleg til þess að forða frá
stöðvun og atvinnuleysi. Það
teljum við rétt og eðlilegt. Hins
vegar höfum við ekkert á móti
því að ríkisvaldið dragi sig út úr
slíkum rekstri, þegar málum
hefur verið bjargað og einstakl-
ingar eða fyrirtæki geta tekið
við að nýju.
Það á að mínu mati að vera
einkenni frjálslynds flokks að
vera sveigjanlegur í beitingu
ríkisvaldsins. Því á að beita til
að tryggja þau meginmarkmið
sem við setjum okkur, þegar og
þar sem þörfin er hverju sinni,
en án þess að kyrkja hið frjálsa
athafnalíf, “ sagði Steingrímur
Hermannsson, formaður Fram-
sóknarflokksins.
í nýlega afstaðinni dymbilviku,
þegar hundruð, ef ekki þúsundir
gesta flykktust til bæjarins, í því
skyni að minnast dauða og upp-
risu Frelsarans, með því að renna
sér á skíðum, innan keppni eða
utan, gerðist sá merkisatburður í
sögu staðarins, að hingað barst
nýjasta afbrigðið af þeirri þjóðar-
íþrótt íslendinga, að fara í kring-
um lögin, eða þá hreinlega brjóta
þau sé þess ekki kostur að fara í
kringum þau. Nú eru Akureyr-
ingar allt í einu hættir að fá á
baukinn, menn einfaldlega fara
á Baukinn. Menn drekka að
sönnu af og til veigar sínar úr
bikurum, en á Bikarnum er þó
líklega öllu meira um könnur en
bikara.
„Breakdans“
kringum bjórbannið
Já, bjórlíkið ógnvekjandi hefur
haldið innreið sína á Akureyri.
Bjórmálið er í augum fjölmargra
afar viðkvæmt, svo ekki sé meira
sagt, og því væri líklega best að
gera eins og blessaðir þing-
mennirnir okkar, láta sem það
sé alls ekki til, svo maður valdi
ekki óánægju einhvers með af-
stöðu sinni., í þessu máli eru
nefnilega bæði til haldbær rök
með og móti. Bent er á að bjór-
neysla valdi skorpulifur, en þar í
móti kemur, að líkur benda til
þess að hann sé nokkur vörn
gegn ýmsum hjarta- og æðasjúk-
dómum, og jafnvel tilteknum
krabbameinstegundum, auk þess
að vera talsvert næringarríkur.
Sagt er að bjórinn muni auka
drykkju unglinga, og kann það
satt að vera. Auðvitað eiga þeir
að fá að sötra brennsann sinn í
friði á Torginu sérhvert laugar-
dagskvöld óáreittir eins og þeir
hafa gert undanfarna áratugi en
bæjarstjórn var allt í einu að upp-
götva nú í vetur, enda þurfti hún
á einhverju að halda til að þrasa
um þegar búið var að afgreiða
leiktækjasalina.
En þessi rök og gagnrök eru
ekki kjarni málsins, heldur sú
staðreynd að hálf þjóðin er nú
tekin að stíga eins konar „break-
dans“ í kringum bjórbannið.
Háttvirtir alþingismenn standa
svo hjá og horfa á þetta án þess
að þora að taka afstöðu með eða
móti, og auðvitað treysta þeir
þjóðinni ekki heldur til að taka af
skarið í þessu máli. Þeir vita
nefnilega sem var að hún var
nógu vitlaus til að fara að velja
þá til þingsetu, og því er henni
auðvitað ekki treystandi til þess
að ákveða hvort hún megi drekka
sterkan bjór eður ei. En vilji
menn nú endilega halda í bjór-
bannið er miklu hreinlegra að
ganga hart fram í því að loka
bjórkrám þeim sem nú spretta
upp eins og gorkúlur og beina
þyrstum almúganum aftur á hinar
hefðbundnu brynningarstöðvar
sem skemmtistaðir nefnast. Taka
verður fyrir þann ósóma að menn
blandi brennivíni sínu eða viskíi
við pilsner. Verði aftur á móti
ákveðið að efna til þjóðarat-
kvæðis um málið ætti slík kosning
ekki að fara fram samhliða þing-
eða sveitarstjórnarkosningum.
Það er alltof billega sloppið fyrir
pólitíkusana ef þeir geta látið
þjóðina rífast um bjórinn þegar í
raun er verið að kjósa um miklu
mikilvægari mál. Það væri til
dæmis ekki amalegt fyrir þing-
menn Norðurlands að geta látið
kjósendur sína rífa hverja aðra á
hol út af bjórnum meðan þeir
gleyma því að hinir kjörnu full-
trúar létu undir höfuð leggjast að
hreyfa atvinnumálum fjórðungs-
ins á þingi í formi ályktunar fyrr
en nánast öruggt yrði að slík
ályktunartillaga næði ekki að
verða útrædd.
Það er auðvitað hægt að mis-
nota bjór eins og svo margt
annað. Margir hafa seni kunnugt
er farið halloka í viðskiptum sín-
um við Bakkus konung, og liggja
vafalaust til þess eins margar
ástæður og mennirnir eru margir.
En dæmi eru einnig til um menn
sem orðið hafa rónar án þess að
hafa drukkið áfengi. Á öðrum
áratug þessarar aldar flæktist um
götur Vínarborgar og Múnchen-
ar náungi einn, sem dottið hafði
út úr skóla, var í stopulli vinnu og
dró fram lífið á góðgerðarsúpum,
gekk í tötrum og bjó þegar best
lét í þriðja flokks herbergis-
kytrum eða á flakkaraathvörfum.
Sem sagt dæmigerður róni, en
hann hvorki revkti né drakk, og
var auk þess grænmetisæta. Nafn
þessa ræfils sem margir myndu
víst kalla svo var Adolf Hitler.
Og blessaðir
hundarnir
Annað dæmi um það hvernig
þjóðin er sjálf farin að annast
„löggjafarstarf" sitt án milliliða,
er hundamálið. Það er nefnilega
á allra vitorði, að hvergi eru
hundarnir fleiri en einmitt þar
sem þeir eru opinberlega ekki til,
eins og til dæmis í Reykjavík.
Það gegnir svipuðu máli í þessu
tilviki og með bjórinn. Það er
hægur vandi að mistnota það
frelsi, sem jafnvel hinar full-
komnustu og sanngjörnustu regl-
ur um hundahald leyfa. Við
þekkjum þetta hér á Akureyri
þar sem fjöldi hunda gengur van-
hirtur og lausbeisiaður um göt-
urnar, lifir að því er virðist allt að
því villtur, þeim mikla meirihluta
sem halda vill hund sér til ánægju
og yndisauka, til hins mesta ama.
Og ef við tökum enn eitt dæmi af
svipuðum toga, má nefna
„vídeóæðið" sem hefur nú þegar
nánast gengið að núverandi út-
varpslögum dauðum í augum
flestra annarra en nokkurra al-
þingismanna, og svo auðvitað
starfsmanna Ríkisútvarpsins,
sem reyndar eiga þarna persónu-
legra hagsmuna að gæta.
Hin hæga
frjálslyndisbylting
Þau mál sem hér hafa verið nefnd
eru dæmi um afar merkilega
þróun sem átt hefur sér stað hér
á landi nú á allra síðustu árum.
Almenningsálitið er orðið miklu
frjálslyndara á ýmsum sviðum en
löggjafinn, og vílar ekki fyrir sér
að brjóta niður ýmis höft og bönn
sem það telur oft með réttu, að
séu annaðhvort úrelt eða jafnvel
óframkvæmanleg. Þessu hefur
ekki ævinlega verið þannig varið.
Oftast hefur löggjafinn verið á
undan almenningsálitinu hvað
ýmis umbótamál varðar. Þannig
er til dæmis óvíst að ýmis um-
bótamál sem nú þykja sjálfsögð
hafi notið meirihlutafylgis hjá
þjóðinni þegar Alþingi afgreiddi
þau, til dæmis Almannatrygging-
amar og símamálið á sínum tíma.
Og víða erlendis er löggjafinn
langt á undan almenningsáliti
viðkomandi lands. Þannig var
það eitt af fyrstu verkum núver-
andi stjórnvalda í Frakklandi, að
afnema dauðarefsingu í blóra við
vilja þjóðarinnar að því er skoð-
anakannanir sýna. Hér er þessu
öfugt farið. Álþingi hefur ekki
fyigt almenningsálitinu eftir. En
frjálslyndisbyltingin verður tæp-
ast stöðvuð. Við munum að
öllum líkindum fá á næstu árum,
bæði frjálst útvarp og frjálst
hundahald, hvort sem okkur lík-
ar betur eða verr. Að ógleymd-
um blessuðum bjórnum. Til er
gott og gilt íslenskt orð yfir það
að afneita þessum staðreyndum.
Þetta orð er hræsni.
Reynir.