Dagur - 18.05.1984, Blaðsíða 8

8-DAGUR-18. maí 1984
■■■
18. maí 1984 - DAGUR - 9
„Ég hef ekki áhyggjur
af væntanlegum nem-
endum mínum, því
ungtfólk er gottfólk og
alls ekki afvegaleitt,
þótt það sé einstakl-
ingsbundið eins og
gengur og gerist. Ung-
dómurinn í dag er upp-
litsdjarfari og opin-
skárri en almennt var
meðal jafnaldra minna
á mínum táningaárum,
krakkarnir eru ekki
eins heimóttarlegir og
við vorum, þau eru
sjálfstœðari og jafnvel
sanngjarnari. Þau eru
meiri heimspekingar í
sér, enda búa þau við
þá velsœld sem er ein-
stök í íslandssögunni.
En við megum ekki
skemma krakkana með
of miklu kjassi. Ungt
fólk í dag er almennt
tilbúið til að takast á
við þau verkefni sem
mœta því og margir
leggja hart að sér til að
hasla sér völl, þó alltaf
séu til einhverjir sem
hlaupa bak við næsta
hús og gefast upp. “
Það er Bernharð Haraldsson, skóla-
meistari Verkmenntaskólans, sem
hefur orðið í helgarviðtali. Hann hef-
ur undanfarna mánuði unnið að
stofnun Verkmenntaskólans, sem
tekur formlega til starfa um næstu
mánaðamót. Með tilkomu hans
verða eingöngu tveir skólar á fram-
haldsstigi á Akureyri; Verkmennta-
skólinn og Menntaskólinn.
Fæddur Þorpari
Bernharð Haraldsson er fæddur
„Þorpari", en á fimmta ári flutti hann
til Akureyrar, eins og hann orðaði
það, og fjölskylda hans tók sér ból-
festu efst á Oddeyrinni. Þar lifði
kappinn sokkabandsárin, gekk í
Barnaskóla ísiands,Gagnfræðaskóla
Akureyrar, Menntaskólann á Akur-
eyri og þaðan útskrifaðist hann sem
stúdent fyrir réttum 25 árum. Eftir
það lá leiðin í þýskan háskóla til að
læra þýsku, en síðan fór Bernharð
aftur í Gagnfræðaskóla Akureyrar,
en nú sem kennari. Eftir tveggja ára
kennslu settist hann aftur á skóla-
bekk, nú í Háskóla íslands. Þaðan
tók Bernharð próf í landafræði og
sögu og einnig nam hann uppeldis-
og kennslufræði. Að háskólanámi
loknu tók kennslan við á ný, fyrst í
Gagnfræðaskóla Vesturbæjar í
Reykjavík, en síðan við Gagnfræða-
skóla Akureyrar. Þar starfaði Bern-
harð þar til hann var settur skóla-
meistari við Verkmenntaskólann á
Akureyri á sl. ári, síðast sem yfir-
kennari framhaldsdeilda skólans.
Einnig hafði hann gegnt skólastjórn
í nær ár, á meðan Sverrir Pálsson
skólastjóri var í leyfi. En hvað kom
Bernharði til að sækjast eftir skóla-
meistaraembættinu?
„Hvernig á ég að vita það, ætli það
sé ekki eitthvert brot af nýjungagirni
og framapoti," svarar Bernharð og
glottir við tönn. „Þar að auki hafði ég
starfað við framhaldsdeildir Gagn-
fræðaskólans, sem verða verulegur
hluti af þessum nýja skóla, ætli þær
verði ekki rúmur helmingur ef miðað
er við nemendafjöldann. Það var því
ekkert óeðlilegt þótt mig langaði til
að fylgja þeim áfram. Það eru því
margir þættir sem spila inn í þessar
gerðir mínar og ómögulegt að segja
til um hver þeirra hefur verið sterk-
astur.“
- Þú ert langskólagenginn í landa-
fræði, sögu og uppeldisfræðum.
Kemur þessi menntun að gagni við
stjórnunarstörf Verkmenntaskólans?
„Öll menntun kemur að gagni,
hvar sem er. Þess vegna taldi ég ekki
ástæðu til að verða fráhverfur þessu
starfi vegna menntunar minnar, sem
ég tel að eigi eftir að nýtast mér vel
við þetta starf.“
- Nú ert þú búinn að starfa að
undirbúningi skólahaldsins í rúmt ár
og um næstu mánaðamót tekur
Verkmenntaskólinn á Akureyri
formlega til starfa. Hvað hefur þú
verið að gera?
„Ég þurfti að byrja á því að skipta
um hugsunarhátt, átta mig á því að
ég var hættur að kenna og byrjaður
að vinna að mótun skóla, sem átti að
taka við af mörgum öðrum skólum,
sem þegar hafa verið starfræktir um
langan aldur, sumir jafnvel í meira
en mannsaldur. Þetta tókst og skól-
inn hefur verið að mótast smátt og
smátt, en þessi undirbúningstími hef-
ur verið allt of fljótur að líða. Ég
hefði gjarnan viljað hafa annað ár til
undirbúnings. Ekki síst vegna þess
að unnið er að nýbyggingu skólans
og það hefur farið mikill tími í sam-
ráðsvinnu með hönnuðum hússins,
því þeir sem eiga að vinna þar fá sem
betur fer að leggja sitt lóð á vogar-
skálina við gerð þess. Við höfum líka
þurft að glíma við fjárveitingavaldið
„kerfið" og síðustu vikur hefur verið
unnið að mannaráðningum. Allt
tekur þetta sinn tíma, ekki síst reglu-
gerð sem við sömdum um stjórnkerfi
skólans. Hún er ekki í hefðbundnum
stíl og það reyndist tafsamt að vinna
henni fylgi.“
Af hverju
einn stór skóli?
- En af hverju Verkmenntaskóli á
Akureyri? Nú virðist leikmanni lítið
nýtt koma til umfram það sem gömlu
skólarnir buðu nemendum sínum
upp á. Hvað er unnið með þessu?
„Það má ef til vill til sanns vegar
færa, að við bjóðum ekki upp á
margar nýjungar nú á fyrsta starfsári
skólans. Og þó. Taktu eftir að á heil-
brigðissviði bjóðum við upp á nám til
stúdentsprófs og sömu sögu er að
segja um viðskipta- og uppeldissvið.“
- En hafði ekki Gagnfræðaskólinn
getu til að útskrifa stúdenta og sótti
það meira að segja fast að fá heimild
til slíks, en fékk ekki?
„Jú, það er rétt, en Menntaskólinn
hefur fram til þessa leitt nemendur
viðskiptabrautar Gagnfræðaskólans
síðasta árið og útskrifað þá sem stúd-
enta. En nú hefur Verkmenntaskól-
inn fengið ráðherraleyfi til að út-
skrifa stúdentana. Þetta er alls ekki
svo lítill áfangi. Við erum sem sé að
lengja námsbrautir sem verið hafa
fyrir hendi í styttra formi, t.d. í
Gagnfræðaskólanum. Það er einnig
í bígerð að koma af stað framhalds-
menntun í rafeindavirkjun, ef sam-
þykki menntamálaráðuneytis fæst og
á hússtjórnarsviði er boðið upp á
matvælatæknibraut. En ég verð að
segja okkur það til nokkurrar af-
sökunar, að skólinn verður rekinn í
fimm mismunandi húsum næsta vet-
ur og það setur okkur stólinn fyrir
dymar með að bjóða upp á mikið af
nýjum námsbrautum.“
- Já, en hvað er þá unnið með því
að gera eina stóra skóla-köku úr
þessum gamalgrónu skólum; var ekki
allt eins gott að reka þá áfram sem
litlar sjálfstæðar einingar?
„Sjálfsagt má sjá á þessu jákvæðar
sem neikvæðar hliðar. Mín skoðun
er sú, að í framtíðinni getum við nýtt
betur húsnæði, kennara og tækjakost
með því að reka einn stóran skóla, í
stað margra lítilla. Þess vegna held
ég að þetta form verði um margt
heppilegra, svo fremi sem nemenda-
fjöldinn verður ekki óheyrilega
mikill. Við reiknum með að nemend-
ur verði um 750 á næstu árum og það
er viðráðanleg stærð, sem gefur gott
svigrúm til að nýta þá möguleika sem
við höfum.“
- Þú minntist á fimm mismunandi
hús, sem skólinn verður í til að byrja
með, þar sem nýbygging skólans er
skammt á veg komin. Hér mun að
stærstum hluta vera um það húsnæði
að ræða, sem gömlu skólarnir höfðu.
Þurfið þið t.d. ekki að vera inni á
gafli hjá Gagnfræðaskólanum með
framhaldsdeildirnar?
„Jú, við höfum gert samning við
Gagnfræðaskólann um að við fáum
þar inni með okkar fólk, með ámóta
sniði og verið hefur með framhalds-
deildirnar þar undanfarna vetur.
Auk þess tökum við við Iðnskólahús-
inu og Hússtjórnarskólahúsinu, auk
þess sem við fáum 6 skólastofur í
íþróttahöllinni. Auk þess er svo sá
hluti nýbyggingar skólans á Eyrar-
landsholti, sem búinn er. Þar er
málmsmíðadeildin og 1. ágúst verður
vélskólaálman til. Þar verður verkleg
kennsla bifvélavirkja og rafvirkja til
að byrja með.“
- En með hliðsjón af þessu hús-
næðishraki, hefði ekki verið farsælla
að bíða með stofnun Verkmennta-
skólans þar til nýbyggingin var full-
búin?
„Þvf verða pólitíkusar eða ein-
hverjir aðrir en ég að svara, því
ákvörðunin um Verkmenntaskólann
á Akureyri var tekin af pólitískt
kjörnum fulltrúum. Það hefur hins
vegar skort mikið á að byggt væri yfir
framhaldsnám á Akureyri. Það hefur
ekki verið gert síðan um 1964, þegar
Iðnskólinn var byggður. Það hefur
því ekkert skólahús verið byggt í nær
20 ár. Þrátt fyrir það hafa framhalds-
skólarnir þanist út, ekki síst fram-
haldsdeildir Gagnfræðaskólans, og
stanslaust hefur þurft að bjarga mál-
um í horn, með þolinmæði allra sem
að því stóðu og íslandsmetum í
stundatöflusmíði. Það hefur því ekki
mætt á yfirvöldum að byggja yfir
þetta fólk fyrr en núna.“
- Þú óttast ekki að húsnæðislaus
ný skólastofnun verði til að flækja
málin, t.d. varðandi Gagnfræðaskól-
ann?
„Nei, ég óttast ekki samstarfið við
Gagnfræðaskólann, því þar er ég
uppalinn og þau kynni gefa mér ekki
ástæðu til að hafa áhyggjur.“
starfsþjálfunar í eldhúsum sjúkra-
húsa og nemendur útskrifast sem
matvælatæknar, sem gefur þeim rétt
til að stjórna minni mötuneytum og
aðstoða stjórnendur við stærri mötu-
neyti, auk þess að vera aðfaranám
að Veitingaskóla íslands. Á hús-
stjórnarsviði verður auk þess boðið
upp á lengri námskeið, t.d. hús-
stjórnar- og matsveinanámskeið og
hluti af námi matsveina á fiski- og
flutningaskipum. Auk þess verða
fatasaumsnámskeið og vefnaðarnám-
skeið, líkt og verið hefur í Hússtjórn-
arskólanum fram að þessu.
Á tæknisviði verða allar iðnnáms-
brautir fyrir samningsbundna iðn-
nema; grunndeildir verknáms í
málmiðnum, rafiðnum og tréiðnum;
framhaldsdeild verknáms í málmiðn-
um og tréiðnum og ennfremur fram-
haldsdeild í rafeindavirkjun ef sam-
þykki menntamálaráðuneytisins
fæst; rafsuðudeild fyrir samnings-
bundna rafsuðumenn; vélstjórabraut
1. og 2. stig; tæknibraut, undirbún-
ings- og raungreinadeild sem aðfara
nám að tæknifræði- og háskóla-
námi; tækniteiknarabraut og meist-
araskóli fyrir húsasmíði, múrsmíði
og pípulagnir.
Á uppeldissviði er 4 ára nám til
stúdentsprófs. Boðið verður upp á
þrjú fyrstu námsárin til að byrja
með, en skólaárið 1985-1986 verður
væntanlega búið að bæta því fjórða
við.
Á viðskiptasviði er boðið upp á
tveggja ára nám til almenns verslun-
arprófs, þriggja ára nám til sérhæfðs
verslunarprófs og fjögurra ára nám
til stúdentsprófs.
Háskóli það sem
koma skal
- Bernharð, er fyrirhugað nám á
háskólastigi innan skólans, t.d. í
hjúkrunarfræði til að minnka þann
skort sem er á hjúkrunarfræðingum,
ekki síst við sjúkrahúsið á Akureyri?
„Nei, enda er Verkmenntaskólinn
á Akureyri einungis framhaldsskóli.
Hitt er svo annað mál, að nám á
háskólastigi verður að hefjast á Ak-
ureyri fyrr en seinna. Það hillir undir
það núna, en það má ekki slaka á,
það þarf að hamra á því máli þar til
það er komið í höfn. Ég hygg að
þetta sé eitt stærsta hagsmunamál
Akureyrar í dag.“
- Nú er Verkmenntaskólinn í
húsnæðishraki, en nýbyggingu skól-
ans miðar hægt, þar sem fjárveitingar
til hennar eru af skornum skammti.
Er ekki brýnt að ljúka henni sem
allra fyrst?
„Jú, vissulega það þyrfti að byggja
skólahúsið upp á tiltölulega
skömmum tíma. Sá hluti sem hefur
verið tekinn í notkun, málmsmíða-
deildin, er eitt það glæsilegasta
skólahúsnæði sem þekkist á landinu
og það hlýtur að vera afskaplega
gaman að vera nemandi þar. En það
er ekki nema um það bil einn tíundi
hluti af allri byggingunni. Það væri
óskaplega gaman ef það tæki ekki
nema 4-5 ár að ljúka þessu. Þetta
skólahús verður ekkert óskaplega
dýrt, kostar eins og einn togari,
svona 150-200 m.kr. Og það á hver
krummavík einn togara ef ekki tvo
og jafnvel þrjá, þannig að okkur ætti
ekki að verða skotaskuld úr því að
byggja upp einn skóla fyrir sama
verð. Ekki síst vegna þess að skólinn
skilar arði, hann fer aldrei á hausinn.
Aukinn verkmenntun verður til þess
að byggja upp atvinnulífið í land-
inu.“
- Nú er skólanum ætlað að þjóna
Norðurlandi, hvað með heimavistir?
„Það er ljóst að það er nauðsynlegt
að auka við heimavistir, þar sem rúm-
lega 200 aðkomunemendur koma til
með að verða í Verkmenntaskólan-
um og enn fleiri aðkomunemendur í
Menntaskólanum. Nefnd sem fjall-
aði um þetta mál komst að þeirri
niðurstöðu, að hagkvæmast væri að
byggja við heimavist Menntaskólans,
sérstaklega með tilliti til samnýtingar
á mötuneyti. Þar að auki er stutt á
milli skólanna, annar stendur á Eyr-
arlandstúni, en hinn á Eyrarlands-
holti. Þetta er því góður kostur og
þyrfti að verða að veruleika sem
fyrst, því foreldrar treysta heimavist-
um betur fyrir börnum sínum heldur
en ókunnu húsi úti í bæ.“
- Þýðir það ekki að skólarnir
verða að samræma sinn kennslutíma;
ætlar þú að útskrifa þína stúdenta 17.
júní eins og Menntaskólinn og hefja
ekki kennslu á ný fyrr en 1. október?
„Tímasetning skólaársins hefur
ekki verið ákveðin enn. Hins vegar
sé ég ekkert á móti því að útskrifa
mína stúdenta á þjóðhátíðardaginn,
jafnvel þótt skólahaldi ljúki í endað-
an maí. Þar að auki getur það líka
komið til, að einhverjir ljúki sínu
stúdentsprófi um miðjan vetur. En
þó að við förum ef til vill af stað í
haust á öðrum degi en Menntaskól-
inn þá er ekki þar með sagt að sú
dagsetning vari til frambúðar. Það er
því ekkert til fyrirstöðu að laga sig að
breyttum aðstæðum, t.d. ef þessir
skólar sameinuðust um heimavist.“
- Einhver vísdómsorð í lokin?
„Ætli ég fari að halda nokkra
ræðu núna, ég geri það þegar ég set
skólann. Ég er búinn að halda svo
margar ræður að undanförnu um
skólamál, flestar yfir konunni minni
og nánustu aðstandendum, þar á
meðal páfagauknum okkar, sem er
orðinn sérfræðingur í skólamálum,
nokkurs konar sálusorgari minn. Þar
að auki er ég ekki í miklu stuði til
þess núna, því ég stóð í stríði við
„kerfið“ í morgun.“
- Þú getur ef til vill sagt frá stríð-
inu við kerfið:
„Nei, það geri ég ekki fyrr en ég
hef unnið stríðið. Ég hef tapað
nokkrum orustum, en ég ætla að
vinna stríðið.
Skólaganga er af hinu góða, það er
staðreynd. Eg hef aldrei heyrt menn
sjá eftir námsárum sínum, en ég hef
hitt marga sem sjá eftir því að hafa
ekki lært meira. Auðlegð hverrar
þjóðar liggur í vel menntuðum þjóð-
félagsþegnum. Það þarf að gera nám-
ið eftirsóknarvert fyrir unglingana,
skólamir þurfa að vera samkeppnis-
færir við hassið og leiktækjasalina."
Myndir og
texti: - GS
- Bemharð Haraldsson, skólameistari Verkmenntaskólans á Akureyri
í helgarviðtali, en skólinn tekur formlega til starfa um næstu mánaðamót
Það lœt ég kerlingar um
Verkmenntaskólinn á Akureyri,
þetta nafn minnir óneitanlega á
gömlu verknámsdeildirnar, sem
þóttu ekki sérstaklega „fínar“ hér í
eina tíð. Þykja lærdómsbrautir
menntaskólanna fínni en verknám-
ið?
„Ég held að allir framhaldsskólar
séu jafn fínir og ég ætla mér ekki að
fara að meta það hvort ein stofnun er
annarri fínni. Þær verða að dæma sig
sjálfar með sinni starfsemi og þeim
árangri sem þar næst. Hvað er fínast
læt ég „kerlingar úti í bæ“ um að ræða
í sínum hópi.“
- En tískusveiflur hafa alltaf verið
til í vali á framhaldsnámi?
„Já, já, mikið rétt, það hefur lengi
tíðkast að ákveðnar greinar á fram-
haldsstigi og háskólastigi hafa notið
tímabundinna vinsælda. Ef til vill
verður það fínt, að vera í verk-
menntaskóla á einum tíma, en í
menntaskóla á öðrum. Það verður
taktur tímans að skera úr um.“
- Hefur verið vaxandi sókn inn á
verknámsbrautir á undanfömum
árum?
„Já, það hefur verið vaxandi
ásókn, ekki síst í iðnskólana, en
þetta ræðst mikið af atvinnuástandi.
En hvað sem tískufyrirbrigðum og
atvinnuástandi líður þá eiga Verk-
menntaskólinn og Menntaskólinn á
Akureyri að starfa hlið við hlið og
þeir ættu í framtíðinni að geta boðið
ungu fólki upp á flestar, ef ekki allar
þær námsbrautir í framhaldsnámi
sem við teljum eðlilegar hverju sinni,
án þess að vera með neinn sérstakan
ríg um það hvað er hvurs og hvurs er
hvað.“
- Hefur ekki alltaf verið rígur á
milli skóla á Akureyri?
„Jú, það má vera, eða samkeppni,
og hún er af hinu góða.“
í tengslum við
atvinnuvegina
- Það hefur stundum verið sagt, að
íslenskir framhaldsskólar séu úr
tengslum við atvinnuvegina, þannig
að nemendur þeirra finni ekki hjart-
slátt atvinnulífsins þegar skólanámi
er lokið. Er stefna í þá áttina í
„verkmenntaskóla" að efla þessi
tengsl?
„Já, ótvírætt, það er meira að
segja sérstaklega kveðið á um það í
reglugerð skólans, að ákveðnir
starfsmenn eigi að vera tengiliðir
milli skólans og atvinnulífsins, enda
er mikil verkleg þjálfun úti í atvinnu-
lífinu þáttur í skólahaldinu. Verk-
menntaskólinn á að mennta fólk til
starfa og gefa því möguleika á fram-
haldsnámi, t.d. í háskóla.“
- Kennsla í Verkmenntaskólanum
skiptist í fimm svið; heilbrigðis-, hús-
stjórnar-, tækni-, uppeldis og við-
skiptasvið. Auk þess verður í skólan-
um fornám fyrir þá nemendur sem
uppfylla ekki inntökuskilyrði í fram-
haldsskóla.
Á heilbrigðissviði verður sjúkra-
liðanám sem er 5 bóklegar annir auk
34 vikna starfsþjálfunar. Einnig geta
nemendur farið í fjögurra ára bók-
legt nám til stúdentsprófs. Þeir sem
fara í sjúkraliðanámið fyrst þurfa að
bæta við sig þrem árum til að þreyta
stúdentspróf.
Á hússtjórnarsviði er 4 anna bók-
legt og verklegt nám, auk 34 vikna