Dagur - 23.05.1984, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 23. maí 1984
„Verkin syna beinlínis nafli alheimsms
víða við. Hvammstangi e hínðhraut - hringvegmum heim
fimm kíiómetra fjarlægð fr ^«nnllIll þægilega á óvart að um-
fræga, en það kom okkur g\ -r sta5inn. Hvert sem litið
ræddur málsháttur er eins stærðnm og gerðum. Opinberar
efblasir við uppbyggmga* atvinnustarf-
framkvæmdir, byggmgar uppbyggmgar- og
semi. íbúar Hvammstanga mtða gj B ingll hafnar á staðnum,
atvinnubyltingar sinnar v.ð þrennt 788 rækjuverksm.ð]-
tilkomu hitaveitn og siðast en en yerið j önim Vexti a undan
unnar Meleyrar hf’Þaett® ^"f*dar erfitt að ímynda sér Hvamms-
tEiSSSZES"vJS- >-”rfré'1
unum.
Það vildi þannig til að er blaða-
menn Dags bar að garði hjá Mel-
eyri hf., þá lá starfsemin niðri um
tíma vegna yfirgripsmikilla breyt-
inga á húsnæði fyrirtækisins. Alls
staðar var verið að byggja og bæta
og framkvæmdastjórinn hafði
brugðið sér frá. Hann hafði ekki
farið langt og það leið ekki á löngu
þar til við fundum hann um borð í
nýja skipinu, Sigurði Pálmasyni,
fallegu 280 tonna skipi sem fyrir-
tækið hafði nýlega fest kaup á frá
Norðfirði.
Magnús Sigurðsson er ungur
maður eins og flestir af þeim sem
staðið hafa að uppbyggingu fyrir-
tækisins. Reyndar hefur Magnús
sem er Hnífsdælingur að ætt og
uppruna ekki unnið við fyrirtækið
nema um tveggja ára skeið en Mel-
eyri hf. er stofnað 1973. Magnús
féllst fúslega á að ræða við Dag um
fyrirtækið, lífið og tilveruna og
hann var fyrst að því spuröur hver
tildrögin að stofnun fyrirtækisins
hefðu verið.
breytingar á rekstrinum að heima-
menn yfirtaka reksturinn að öllu
leyti nema hvað Sigurður Guð-
mundsson frá Hnífsdal heldur sín-
um hlut.
- Ertu sammála þeim sem segja
að rekja megi uppgang plássins til
stofnunar þessa fyrirtækis að ein-
hverju leyti?
- Ég held að það sé meira en að
einhverju leyti. Öllu leyti myndi
lýsa því betur. Hér hafði allt staðið
í stað um langt skeið. Hér var nán-
ast engin útgerð síðan 1950 en á
þeim tíma sem er liðinn síðan fyrir-
tækið var stofnað hefur íbúafjöldi
nánast tvöfaldast. Meleyri er stærsti
atvinnurekandinn í héraðinu með
um 50 manns á launaskrá í landi í
vetur. Síðan bætast við bátarnir
tveir sem við eigum. Glaður sem er
um 40 tonn og Siglunes sem er 100
tonna bátur en á þessum bátum var
tíu manna áhöfn. Pá eru ótaldir
bátar sem við höfum átt viðskipti
við.
Fyrsta raunverulega
vertíðin
Stærsti atvinnu-
rekandinn í héraðinu
- Fyrirtækið er upphaflega
stofnað af nokkrum Vestfirðingum
úr ísafjarðardjúpi ásamt nokkrum
heimamönnum. Petta var 1973 að
þetta gerðist en 1979 verða þær
- Og þið hafið nú bætt við nýju
skipi?
- Já við erum nýbúnir að fá 280
tonna skip frá Norðfirði en þessu
skipi hyggjumst við láta breyta í
rækjufrystiskip við fyrsta tækifæri.
- Hafa þessi bátar sem þú talar
um verið á rækju allan tímann?
- Siglunesið var upphaflega á
- Er þetta upphaf skelfiskveiða
hér við Húnaflóa?
- Það er ekki hægt að segja það
vegna þess að Skagstrendingar hafa
verið á skel í nokkurn tíma eða síð-
an 1979 eða 1980. Þessar veiðar
hafa verið stundaðar á ákveðnum
bletti út af Skagaströnd, sem talið
var að gæti gefið um 1.000 tonn á ári
og á þessum bletti er búið að vera
að gutla, árangurslítið myndi ég
segja í nokkur ár. Pessi vertíð hér
er að mínu mati fyrsta raunveru-
lega vertíðin í Húnaflóa og í fyrsta
sinn sem veitt er í flóanum vestan-
verðum.
- Og þið stefnið í aukna skelfisk-
veiði?
- Það er framtíðin að mínu mati.
- Getur þú gert þér grein fyrir
því hvað þetta verða umfangsmikl-
ar veiðar t.d. í samanburði við
rækjuna?
- Ég er að láta mig dreyma um
að það verði ekki langt í það að við
verðum farnir að taka upp 4.000 eða
5.000 tonn af skel í Húnaflóa árlega
á móti um 2.000 tonnum af rækju.
- Þegar þú talar um 4.000 eða
5.000 tonn er það þá brúttóþyngd
upp úr sjó?
- pað er brúttóþyngdin.
- Hvað nýtist ykkur stór hluti
þessa magns?
- Fiskurinn eða vöðvinn sem er
það hráefni sem við vinnum með er
um 10% heildarþyngdar.
- Getið þið nýtt hin 90% á ein-
hvern hátt?
- Við erum með tilraunir í gangi
að nýta sjálfa skelina sem áburð
eða jarðvegsbæti á tún. Skelin er
möluð í kvörn og kalkið sem er í
skelinni á að hafa góð áhrif á sýru-
stig jarðvegsins.
Verið var að gera Sigurð Pálmason kláran til veiða er þessi mynd var tekin.
- Hvað með annan úrgang?
- Það var tilraun í gangi hjá
Sölumiðstöðinni í vetur með að
nýta aðra hluti innan úr skelinni
með Japansmarkað í huga en ég
veit ekki hvað kom út úr þeim
rannsóknum eða hvort þeim er
lokið.
línuveiðum í tvö ár en þegar
Reykjafjarðarállinn var opnaður
togurunum þá datt línuveiðin
niður. Kannski var þetta okkur til
heilia því við fórum að leita að nýj-
um leiðum og fundum ágæt skelmið
hér á Húnaflóa. Þetta markaði
upphaf skelfiskveiða hjá okkur og
ég get nefnt sem dæmi að í vetur
leigðum við ásamt Skagstrending-
um skip af Hafrannsókn til þess að
leita að frekari skelfiskmiðum.
Þetta bar þann árangur að við fund-
um ágæt mið og tveir bátar héðan
hafa verið á skel í allan vetur.
- Þannig að þessir peningar sem
þið kostuðuð til leigu, þeir hafa
borgað sig aftur?
- Já þeir gerðu það svo sannar-
lega.
Magnús Sigurðsson fyrir utan nýbyggingu fyrirtækisins.
„EG
MOTI
HREI
POLI
— Rætt við Magnús Sigurð
rækjuverksmiðjunnar Melt
Skelfiskurinn er
sælkerafæða
- Hvernig standa markaðsmálin
í sambandi við skelfisk og rækju í
dag?
- Markaðir eru nokkuð erfiðir,
sérstaklega rækjumarkaðurinn þar
sem verð hefur farið ört lækkandi í
vetur. Verðið er nokkuð að jafna
sig nú en svo virðist sem það verði
um 20 eða 25% lægra en það var í
haust. Það er eins með hörpudisk-
inn eða skelina að verð hefur lækk-
að en það rokkar meira eftir árstíð-
um.
- Hvernig vara er þetta á heims-
markaðnum?
- Það hefur lengst af verið litið
á rækju sem nokkurs konar herra-
mannsmat en það er nokkuð að
breytast núna. Rækjan er að verða
almennari vara, kannski vegna hins
mikla framboðs en skelfiskurinn er
og verður herramannsmatur. Sæl-
keravara og vonandi í háum verð-
flokki til frambúðar.
- Nú er þessi vara ekki fullunnin
hér. Er það ekki stefnan að full-
vinna vöruna og skapa aukin verð-
mæti?
- Það er rétt að við eins og aðrir
höfum annað hvort flutt út ferska
eða frysta vöru sem síðan hefur
verið fullunnin erlendis. Það er í
raun ekki hægt að tala um niður-
lagningu í þessu sambandi því
skelfiskurinn hefur t.d. mest verið
unninn á þann hátt að honum er
velt upp úr raspi, svokölluðu „bread-
ing“ og hann síðan djúpsteiktur.
Ég held að það væri ekki ráðlegt
fyrir okkur að fara út í þetta en hins
vegar væri það sjálfsagt best ef
hægt væri að fullvinna vöruna hér
heima.
- Hverjir eru helstu keppinautar
okkar um markaðina?
- Norðmenn eru okkar lang-
samlega hörðustu keppinautar á
rækjumörkuðunum. Varðandi skel-
fiskinn sem hefur að langmestu
leyti farið til Bandaríkjanna, þá eru
Bandaríkjamenn helstu keppinaut-
arnir þegar þeir eru á sinni vertíð
og svo eru Kanadamenn einnig
harðir í horn að taka.
- Hvað með gæðin. Eru gæði ís-
lenska skelfisksins og íslensku
rækjunnar svipuð og t.d. gæði ís-
lenska þorsksins gagnvart þeim
kanadíska?
- Ég þori ekki að fullyrða um
það. Þetta er góð vara frá okkur og
vafalaust þeim líka en aðalmunurinn
liggur í því að fiskurinn sem þeir
veiða vex upp í hlýjum sjó en við
veiðum í köldum sjó. Að því leyt-
inu ættum við að vera með betri
vöru en þeir hafa það á móti að
þeirra fiskur er stærri.