Dagur - 08.06.1984, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 8. júní 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Stefnumörkun í
íþróttamálum
í þingsályktunartillögu sem
Níels Árni Lund og Stefán
Guðmundsson lögðu fram
á nýloknu Alþingi var lagt
til að ríkisstjórnin skipaði
sérstaka nefnd til þess að
gera heildarúttekt á
íþróttamálum í landinu og
að mótuð verði heildar-
stefna í þessum málum til
ársins 2000. Tillaga þessi
fékk því miður ekki af-
greiðslu heldur dagaði uppi
í nefnd ásamt fleiri málum.
í greinargerð með álykt-
unartillögunni segir m.a.:
„íþróttir og það mikla starf
sem þeim fylgir þarfnast
stefnumörkunar ekki síður
en aðrir stórir málaflokkar.
Ekki ber svo að skilja að
engin stefnumörkun hafi
átt sér stað varðandi íþrótt-
ir því eins og allir vita eru í
gildi íþróttalög ásamt
mörgum fleiri þáttum sem
móta stefnu á þessu sviði.
Eins ber á það að líta og
leggja áherslu á að sveitar-
félög og þá ekki síður frjáls
félagasamtök, hafa ávallt
mótað sína stefnu sjálf og
eiga að gera það áfram.
Hitt er svo annað mál að
til þess að hægt sé fyrir
þessa aðila, eina sér eða
alla saman, að móta sam-
ræmda stefnu í íþróttamál-
um er nauðsynlegt að fyrir
liggi úttekt á stöðunni eins
og hún er nú. Það er þessari
nefnd ætlað að gera. Þegar
þeirri úttekt er lokið á að
vera auðvelt að móta sam-
ræmda stefnu allra aðila í
íþróttamálum. “
í greinargerðinni er þess
getið að 1975 hafi verið
skipuð nefnd til þess að
rannsaka stöðu íþróttamála
í íslensku þjóðlífi. Nefnd
þessari tókst ekki að ljúka
störfum. Eftir er að vinna
yfirlit og skrár og rannsaka
ýmsa þætti sem leggja
verður til grundvallar. Ekki
ætti þetta starf þó að verða
með öllu til ónýtis því að
með þeim gögnum sem
þegar hafa safnast ætti að
vera hægt að athuga og
gera glögga grein fyrir því
hvort íþróttastarfsemi hef-
ur eflst, hvort aðstaða hefur
batnað og hvernig fjárveit-
ingum hefur verið háttað. í
lokaorðum greinargerðar-
innar méð þingsályktunar-
tillögu Níelsar Á. Lund og
Stefáns Guðmundssonar
segir:
„ Stefnumótunin á að ná
til ársins 2000 eða til næstu
15 ára. Búast má við mjög
aukinni þátttöku í íþróttum
og ekki síst þess að vænta
að hún eigi sér stað meðal
almennings í ljósi breyttra
atvinnuhátta og styttri
vinnutíma. Það er því
mikilsvert að sveitarfélög
og aðrir sem að þessum
málum vinna geri sér þetta
ljóst og bregðist við því á
þann hátt að almenningur
geti nýtt frístundir sínar til
íþróttaiðkana, sjálfum sér
og öðrum til gagns og
ánægju.
Að lokum skal lögð á það
áhersla að ætlast er til að
höfuðmarkmið nefndarinn-
ar verði að gera tillögur
sem miði að því að sem
flestir hafi jafna möguleika
til íþróttaiðkana hvar sem
er á landinu. “
Af menningu
og veöurfari
Ég hefi í síðustu grein minni verið
full dómharður í garð ágætrar popp-
hljómsveitar hér í bæ, vegna fyrir-
hugaðs brottflutnings hennar úr
bænum, vonandi um stundarsakir.
Til þessa brottflutnings liggja vafa-
laust góðar og gildar ástæður og þá
líklega fyrst og fremst þetta sígilda
með spámanninn og föðurlandið. Þeir
piltar hafa nefnilega eins og svo
margir fleiri ágætir listamenn hér um
slóðir orðið illilega fyrir barðinu á
tómlæti almennings. Vonandi bera
þeir gæfu til að bera sem víðast
hróður sinnar heimabyggðar. Til
þess hafa þeir alla burði.
Aðstöðuleysi
í einkar hreinskilnu símaviðtali sem
greinarhöfundur átti við einn pilt-
anna í fyrrnefndri hljómsveit kom
ýmislegt athyglisvert fram. Meðal
þeirra ástæðna sem hann nefndi fyrir
brottför þeirra félaga úr bænum, er
auk lélegrar aðsóknar að tónleikijm,
það aðstöðuleysi sem þeir verða
við að búa sem listsköpun stunda af
einu eða öðru tagi. Og það verður að
segjast eins og er að ástand þessara
mála hér í bæ verður að teljast væg-
ast sagt hrikalegt. Hér í bæ er hvorki
til nægilega stór né boðlegur salur til
hljómleikahalds, allir vita til dæmis
um ævintýrið með íþróttahöllina
sællar minningar og hið sama má
segja um aðstöðuna til myndlistar-
sýninga. Og eins þótt Signýju og fé-
lögum hafi tekist að gera kraftaverk
í sambandi við leikhúsið, þá er það
engan veginn nógu gott þegar það
þversagnakennda ástand skapast að
metaðsókn að einni leiksýningu
verkar allt að því sem dragbítur á
aðra leiklistarstarfsemi í bænum.
Auðvitað vegna húsnæðisleysis.
Að undanförnu hafa verið á kreiki
sögusagnir um það að í bígerð sé
stofnun almenningshlutafélags um að
gera upp húsnæði Nýja bíós og hefja
þar kvikmyndasýningar og skal ekki
gert lítið úr þörfinni á öðru bíói í
bænum, en samhliða kvikmyndasýn-
ingum mætti vel hugsa sér ýmsa aðra
menningarstarfsemi í húsinu svo sem
tónleikahald og áhugaleiklist. Og
það er hreint ekkert athugavert við
það þótt sú starfsemi sem þar fer
fram verði fjámögnuð að einhverju
leyti með starfrækslu bjórkrár í
hluta húsnæðisins eins og hugmyndir
hafa verið uppi um, slíkt gæti jafnvel
gefið ýmsa möguleika til menningar-
starfsemi. Ættu bæjaryfirvöld að
reyna að liðka til í þessu máli til
dæmis með því að taka lóðina eignar-
námi ef hún er í einkaeigu þannig að
lóðamál verði ekki til þess að húsið
verði að haugi fúaspýtna. En al-
menningur verður einnig að fylgja
málinu eftir, ekki síst með því að
sækja vel þá starfsemi sem þarna
kynni að verða boðið upp á.
Menningarstóriðja ?
En þó að endurreisn Nýja bíós sé að
mörgu leyti hin ágætasta bráða-
birgðalausn á því húsnæðishraki sem
menningarstarfsemi hér í bæ á við að
búa, að minnsta kosti að einhverju
leyti, þá er hún ekki til frambúðar.
Þegar til langs tíma er litið þá er auð-
sætt að byggja verður á Akureyri
stóra og fullkomna menningarmið-
stöð, sem einnig mætti nota að ein-
hverju leyti sem kennsluhúsnæði og
sýningaraðstöðu fyrir hin mörgu iðn-
fyrirtæki í bænum. Það ætti ekki að
vera neitt óraunsætt við það að gera
ráð fyrir að slík bygging gæti risið
innan tíu til fimmtán ára, gjarnan í
tengslum við fyrirhugað Jónasarhús
og iðnaðarmiðstöð, jafnvel með sam-
nýtingu í huga.
í framhaldi af þessu mætti slá því
fram hvort ekki mætti gera menningu
að stóriðju við Eyjafjörð, menningu
í sem víðtækastri merkingu þess orðs
ásamt tilheyrandi ferðamannaþjón-
ustu. Þetta mætti gjarnan vera í því
formi sem Frakkar kalla „árstíð"
hinna ýmsu staða, en í því felst að
menningarviðburðum er dreift á
nokkuð langt tímabil, einn til tvo
mánuði. Tilvalið væri að opna þessa
árstíð á miðnætti þjóðhátíðardags, í
pásu hjá þeirri hljómsveit sem léki á
Torginu, og ljúka henni um miðjan
ágúst. Eflaust gæti þetta hátíðarform
vel keppt við Listahátíð, jafnvel
komið í stað hennar þegar fram líða
stundir, jafnvel án þess að til þyrfti
að koma japanskt brennivín. Og þó
að bygging menningarmiðstöðvar sé
þarna höfuðnauðsyn má ekki gleyma
þeirri staðreynd að á Akureyri er
einn stór tónleikasalur sem ekki hef-
ur verið notaður sem skyldi, nefni-
lega Salur Móður Náttúru.
Veðurhagfrœði.
Já það er sannarlega gaman að geta
státað af slíkum hljómleikasal, gerð-
um af eyfírskri veðurblíðu. Og það er
einmitt gaman að tala um veðrið á
þessum heitu vordögum. Veðrið er
eitt vinsælasta umræðuefni manna á
meðal, og því er það dálítið ein-
kennilegt hvað lítið er fjallað um það
og áhrif þess á prenti. Dálítil tilraun
var þó gerð til þess að fjalla um veðr-
ið og þau áhrif sem það óneitanlega
hefur á þjóðartekjur og þar með
lífskjör, í grein eftir Magnús Bjarn-
freðsson sem nýverið birtist í DV,
eða rauðvínspressunni sem sumir
nefna svo.
Það er margt athyglisvert í grein
Magnúsar. Auðvitað hefur veðurfar-
ið gífurleg áhrif bæði til lands og
sjávar. En því miður fellur Magnús í
þá gildru að trúa í blindni á gervihag-
fræðing. Honum er þó nokkur
vorkunn. Flestar ef ekki allar ríkis-
stjórnir allt frá stríðslokum og jafn-
vel lengur hafa fallið í þessa gryfju.
Og þetta er í rauninni alls ekki svo
furðulegt þar sem margir þessara
hagfræðinga geta státað af próf-
gráðum frá virtum bandarískum há-
skólum. Samkvæmt kenningum þess-
ara hagfræðinga ráðast lífskjör í einu
landi af því hverjar þjóðartekjur eru,
eða eins og einn þessara hagfræðinga
orðaði það í sjórívarpinu í vetur á
einkar spaklegan hátt: „Lífskjörin á
íslandi í dag eru það sem þau eru.“
Auðvitað hafa þjóðartekjur mikið
að segja um það við hvaða lífskjör
ein þjóð býr. En þær hafa ekki allt að
segja. Þar spilar inn í skipting þjóð-
arteknanna. Það eru til lönd þar sem
þjóðartekjur eru gífurlegar en lífs-
kjör almennings afar bág, og öfugt.
Fjárfestingarstefna og ýmislegt fleira
spila hér einnig inn í. Og þó að hér á
landi ríki meiri jöfnuður í tekjuskipt-
ingu en víða annars staðar, þá er ég
viss um að bilið sé ennþá svo breitt
á íslandi að það hefði verið hægt að
halda kaupmætti meðaltekna nánast
óbreyttum í fyrra, og jafnvel auka
kaupmátt allra lægstu tekna, þrátt
fyrir lækkandi þjóðartekjur, bara
með breyttri tekjuskiptingu, sam-
hliða lækkun verðbólgunnar al-
ræmdu.
Annar annmarki á „veðurhag-
fræði“ Magnúsar er sú staðhæfing
hans að við búum á mörkum hins
byggilega heims, reyndar ekki ný
bábylja. Mörg þau svæði sem mann-
skepnan byggir eru mun óbyggilegri
en ísland svo sem Síbería, Alaska
eða þá Sahelsvæðið þar sem fólk
hrynur niður úr hungri þrátt fyrir all-
an hitann. En þrátt fyrir þessa
ágalla eru skrif Magnúsar hin athygl-
isverðustu og hreyfa máli sem furðu-
hljótt er um í vandamálaþrasi sam-
tímans.
Reynir Antonsson.