Dagur - 22.06.1984, Page 9

22. júní 1984 — DAGUR - 9
sem voru óþægir í skóla. Oft á
tíðum eru þetta bestu manns-
efnin. Pegar ég kenndi á
Vopnafirði voru þar fimm tólf
ára strákar sem gengið hafði
voðalega illa með veturinn
áður. Strax fyrsta daginn tek ég
eftir því að það er mikill órói í
frímínútum. Ég fer fram á gang
og fer að leika við krakkana,
alls konar aflraunir, jafnhatta
þeim tveimur í einu - jú, jú,
þetta gengur ágætlega. Svo
erum við að leika kött og mús á
ganginum og músin er Pálmi
Gunnarsson, núna poppsöngv-
ari - ég var fyrsti maðurinn sem
sendi hann upp á svið - og þess-
ir fimm strákar standa innst í
ganginum og voru ekki með.
Einn þeirra var svona eins og
foringi, óskaplega stór, voða-
lega langur og ófríður greyið.
Pálmi lendir þarna inn til þeirra
og sá stóri grípur í hann og snvr
upp á handlegginn á honum. Eg
stekk á strákinn, tek hann á
loft, hristi hann og orga eitt-
hvað - ég man ekkert hvað ég
sagði. Læt hann niður og fer svo
að kenna eins og ekkert hafi í
skorist.
Svo fer ég seinna að kenna
strákunum smíðar. Pegar við
erum að byrja veljum við smíð-
isgripi og ég segi við strákinn,
þú verður að smíða eitthvað
myndarlegt, þú ert svo stór
maður. Svo förum við eitthvað
að tala saman og þá kemur upp
að hann sefur í stofunni heima
hjá sér og það er heldur þröngt,
margir krakkar, og alltaf verið
vandræði með að geyma rúm-
fötin. En þarna eru teikningar
af rúmfataskáp, og ég segi við
strákinn: Smíðaðu rúmfata-
skáp. Og strákur er til í það.
Svo efna ég niður í grind í skáp-
inn og fæ strák, og um leið og
hann byrjar að smíða sé ég að
hann er smiður. Bæði höndin
lagin og augað líka. Svo er það
nokkru seinna þegar þeir eru að
fara úr tíma, að ég segi við
strákinn: Jæja, nú eru allar
þvingur lausar og við skulum
nota tækifærið og líma saman
grindina þína. Svo fer ég að
bera þetta saman og bera vinkil
og hallamál á þetta og það þarf
hvergi nokkurs staðar að
breyta. Ég hæli honum svoleiðis
eins og ég mögulega get. Þá allt
í einu hallar hann sér að mér,
tekur í handlegginn á mér og
byrjar að gráta með þessu ægi-
legu táraflóði. Og ég náttúrlega
varð alveg að aumingja. Fékk
mér sæti og réri með hann eins
og lítið barn og fór að tala við
hann. Þá kemur það upp að
hann hafði aldrei fengið viður-
kenningu á ævinni. Hann hafði
alltaf verið ólátabelgur, alltaf
skammaður heima og þegar
hann kom út á götuna var hann
skammaður af því að hann var
svo ljótur. Og út úr þessu sam-
tali hafðist það að hann kom til
mín á hverju kvöldi svona mán-
aðartíma - hann var náttúrlega
langt á eftir í náminu, greyið -
og ég kom honum samhliða hin-
um krökkunum. Svo um vetur-
inn héldum við skólaskemmtun,
náttúrlega, en hann hafði aldrei
komið nálægt því. En hann
smíðaði þarna alveg sviðið fyrir
okkur, því hann var svo laginn
og afskaplega duglegur.
Hann hafði sig í Stýrimanna-
skólann, lauk skipstjóraprófi og
er orðinn útgerðarmaður núna.
Og þegar við hittumst, þegar
hann sér mig - þiðnar þetta
stóra, ljóta andlit allt. Ég verð
svoleiðis innan um mig að ég
veit ekki hvað ég á að gera. En
ég hef alltaf á tilfinningunni að
ég hafi unnið fyrir kaupinu
mínu þegar ég hristi hann, grey-
ið atarna! En ég er hræddur um
að það hefði ekki haft mikil
áhrif á hann að vera rekinn
burtu í hálfan mánuð."
Skólakerfið
„Það er það sem vantar í skóla-
kerfið, það eru allt of lítil tengsl
milli nemenda og kennara. Og
að fara út í það að svokallaðir
fagkennarar kenna aðeins eitt
fag þannig að það eru 6,7 eða 8
kennarar með bekkinn, þá get-
ur ekki myndast persónulegt
samband milli nemenda og
kennara. Og það er alls ekki
gert ráð fyrir því í fræðslukerf-
inu að skólinn geri nemandann
að manni. Eftir að mæður fóru
að vinna úti og börnin eru meira
lausari, er ennþá meira sem
ríður á því að skólinn sé upp-
alandinn. Og ég sagði oft við
krakkana þegar ég var kennari,
það er ekki besti kennarinn sem
treður mestu í ykkur. En
ef þið eruð svo heppin að
lenda hjá kennara sem getur
kennt ykkur að nema - það er
kennari. Því námsefnið liggur
alls staðar fyrir. Það er ákaflega
hæpið að hægt sé á einhverri
skrifstofu, mér er sama hvort
hún er í Reykjavík, London eða
Tokyo, að ákveða hvað á að
kenna. Ég sagði oft við krakk-
ana, hugsum okkur að allur
þekkingarforði heimsins sé ein
stór kaka, það gæti enginn étið
hana alla - hann dæi af því. Og
hvernig er hægt að einhver
ákveði það hvaða sneið þú átt
að éta? Það á að kenna þér átið
á kökunni og étt þú svo það sem
þú vilt.
Það er náttúrlega illt að
meta hvað er gott og hvað illt.
Það er afstætt. En eitt það
mikilvægasta sem þarf að kenna
krökkum, er að þekkja skil
góðs og ills. Við þroskaðri
krakka hef ég stundum tekið
dæmið úr Biblíunni, hvað var
það sem Eva gerði þegar hún
gaf Adam eplið? Jú, okkur er
sagt að það hafi verið synd. En
ég held að það sem gerðist hafi
verið það að hún kenndi honum
að hugsa. Því að eftir að hann át
eplið vissi hann skil góðs og
ills.“
- Þú minnist á Adam og
Evu, ertu trúaður?
„Á minn hátt, já já. Ég trúi
ekki öllu sem mér er sagt, ég
trúi Biblíunni ekki bókstaflega.
Ég trúi á Krist, en ég trúi því
ekki að hann hafi verið fæddur
á einhvern yfirnáttúrlegan hátt
og mig skiptir engu máli hvort
hann var eingetinn eða hvort
hann var ástandsbarn, sem mér
þykir miklu líklegra - að hann
hafi verið sonur Rómverja. Af-
burðaeinstaklingur kemur oft
fram þegar ólík kyn sameinast.
Maðurinn Jesús Kristur var til
og kénningar hans, hvernig sem
hann var til kominn.“
Vísnaþáttur
Það er ekki hægt að spjalla við
Óla á Gunnarsstöðum án þess
að kveðskapur sé til umræðu.
Óli er landskunnur hagyrðing-
ur, og ég krafði hann um vísur.
„Hún hefur birst víða, vísa
sem ég gerði þegar þeir breyttu
stafsetningunni. Þá var það
Magnús Torfi sem gaf út þá
reglugerð, í vinstristjórninni.
En einmitt á þeim vinstristjórn-
arárum var mikið um vegagerð.
Lagður nýr og góður vegur
hérna í sveitinni. Ég var að
koma einhvers staðar austan úr
sveit og var með útvarpið opið
og heyrði tilkynningu um að
hætta skuli að skrifa stóran staf,
til dæmis í heitum sveita. Þetta
líkaði mér ekki of vel og datt
þetta í hug:
Vinstristjórnar verkin lifa
vegi betri hún oss gaf.
Þó er hart að þurfa að skrifa
þingeyingur með litlum staf.
Og svo var ég búinn að sitja
20 ár í hreppsnefnd, þegar ég
lendi inn ’78 á hlutkesti. Og
þegar fráfarandi oddviti boðar
mig á hreppsnefndarfund, segir
hann mér þetta, að ég hafi kom-
ist inn á hlutkesti. Eg segi við
hann: Nú jæja, svo að það er
guðs vilji að maður sitji næsta
kjörtímabil. Og þá gerði ég
þessa vísu:
Ég er aðeins maður púls og puðs
og prýði naumast sveitir fyrirmanna.
En sit í hreppsnefnd samkvæmt vilja guðs
en svo er ekki um alla mína granna.
Einhvern tíma hafði ég þessa
vísu yfir fyrir Hjört á Tjörn og
hann sagði: Ja, það þori ég að
fullyrða að ég hef aldrei heyrt
þetta orð í eignarfalli: Puðs.
Svo þegar kjörtímabilið var
liðið baðst ég undan endurkosn-
ingu, þá voru allir að hætta og
mér fannst best að ég færi líka.
Á heimleiðinni gerði ég þessa:
Þó hann sýnist í fullu fjöri
förlar honum eins og gengur.
Biðst nú undan endurkjöri
ekki treystir guði lengur.
Óli á margar vísur og væri hægt
að fylla margar opnur með
þeim. En engar segist hann
skrifa niður, man þær allar. Mér
finnst hún góð þessi, og vel við
hæfi að reka með henni enda-
punkt:
Við bóndans iðju er ég sáttur
eðlis finn þar grunninn.
Þó er í mér aukaþáttur
en með hnökrum spunninn.
Texti og myndir: Kristján G. Arngrímsson