Dagur - 06.07.1984, Síða 4

4-DAGUR-6. júlí 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Hvar er nef ) u larálitiö ?
Nú eru liðmr hátt í tveir mánuðir
síðan nefnd sem Ingvar Gíslason,
fyrrverandi menntamálaráðherra
skipaði, skilaði áliti um háskóla-
kennslu á Akureyri. Nefndar-
menn hafa af skiljanlegum ástæð-
um ekki viljað upplýsa fjölmiðla
og þar með almenning um niður-
stöður þessarar skýrslu, þar sem
það er í verkahring menntamála-
ráðuneytisins. Þó hefur það feng-
ist upplýst að nefndin hafi lagt til
að efnt yrði til háskólakennslu í
takmörkuðum greinum og hefur
tölvukennsla verið nefnd í því
sambandi.
Þrátt fyrir ítrekaðar eftir-
grennslanir hefur Dagur ekki
fengið upplýsingar um þetta mál
í ráðuneytinu og raunar virðist
svo sem næstráðendur mennta-
málaráðherra hafi tæpast heyrt á
málið minnst. Svörin sem hæst-
virtur ráðherrann gefur eru þau
að málið sé í athugun. En hvað
ætlar Ragnhildur ráðherra að hafa
málið lengi í athugun áður en hún
svo mikið sem upplýsir hvers eðl-
is nefndarálitið var?
Sá illi grunur leitar á menn að
ætlunin sé að svæfa þetta mál
með öllu, gera störf nefndar-
menna að engu, með því að loka
álitið sem kyrfilegast niðri í skúffu.
Rétt er að minna á að þetta getur
vart talist neitt einkamál ráðherr-
ans. Búið er að verja fé skattborg-
aranna í þessa athugun, um mik-
ið hagsmunamál er að ræða fyrir
Akureyringa og raunar alla Norð-
lendinga og varla getur verið um
slíkt hernaðarleyndarmál að ræða
að öyggi ríkisins stafi hætta af ef
það verður gert opinskátt. Upp-
lýsingaskylda stjórnvalda er
ótvíræð í þssu máli.
Því væri vonandi að Ragnhildur
létti leyndarhjúpnum af nefnd-
arálitinu um háskólakennslu á
Akureyri hið bráðasta.
Tónlistarskólamir
Mikillar tilhneygingar gætir nú til
þess hjá stjórnvöldum, einkum
ráðherrum Sjálfstæðisflokksins,
að „hagræða" eins og það er
kallað. Þetta á einkum við í vel-
ferðar- og menningarmálum.
Sjúklingar eiga að greiða meira af
lyfja- og sjúkrakostnaði. Sveitar-
félögin eiga að greiða meira af
rekstarkostnaði tónlistarskól-
anna, svo eitthvað sé nefnt. Út af
fyrir sig er ekkert um það að segja
að sveitarfélögin fái aukin verkefni
og meiri ráðstöfunarrétt sinna
mála, svo fremi sem þau fái til
þess auknar tekjur.
í haust er von á frumvarpi um
breytta kostnaðarskiptingu rík-
is- og sveitarfélaga í rekstri tón-
listarskóla. Soffía Guðmundsdótt-
ir, tónlistarkennari á Akureyri,
segir um þetta: „Fylgjendur auk-
innar þátttöku sveitarfélaga í tón-
listarfræðslu segja þetta heita
frelsi. Ég held að þetta verði eink-
um frelsi til að leggja þessa hluti
niður. Sveitarstjórnir á hverjum
stað hafa mismikinn áhuga á að
sinna þessu máli og ég treysti
því ekki að um jafnrétti til
mennta verði að ræða ef þetta
frumvarp nær fram að ganga. Ég
tel að um afturför sé að ræða,
stórt skref afturábak. Það er verið
að kippa grundvellinum undan
tilveru margra tónlistarskóla í
landinu."
Kennara- og foreldrafélög tón-
listarskóla hafa mótmælt þessari
ráðstöfun og virðist full ástæða til
að fara hægt í sakirnar og hlusta
gaumgæfilega á rök þeirra sem til
þessara mála þekkja.
er í kvikmyndinni. Sú dramatík
sem myndin byggir á er með öllu
óraunveruleg. Til dæmis atriðið
sem sýnir Nick Nolte uppi á þaki
kirkju, takandi myndir í miðjum
skotbardaga - ég held að flestir ef
ekki allir fréttamenn hefðu yfir-
gefið staðinn sem fyrst.“
Það var og. En Heine sér ekki
allt illt við þessa kvikmynd. Hann
segir að staðháttum séu góð skil
gerð, að hann hafi kannast við
umhverfið frá því hann sjálfur
var í Nicaragua, þrátt fyrir að
myndin sé tekin í Mexíkó, svo
vel er líkt eftir umhverfinu.
Svona eftir á að hyggja, þá er
það ef til vill ekki svo stórkost-
legur meinbugur á myndinni að
ekki sé með öllu sagt satt og rétt
frá því hvernig raunveruleikinn
er - öðru eins hefur áður verið
logið og meiru tii. Allavega leyfi
ég mér að stórefast um að mör-
landinn kippi sér upp við það
hvernig Nick Nolte fer að því að
taka myndir, né heldur býst ég
við að það skipti okkur máli
hvort hann eigi með réttu að vera
dauður. Líklega hefði myndin
orðið hundleiðinleg, ef hún væri
sannleikanum samkvæm. Því að
það virðist sem flestum leiðist
raunveruleikinn.
Mig langar í bíó í Reykjavík,
til að sjá þessa mynd sem ég hef
verið að fjalla svo fjálega um.
Skyldi ég þurfa að bíða lengi?
Eitt ár, gæti ég giskað á. Ekki fer
ég að skreppa suður í bíó, það
gera einungis þeir sem eiga flug-
vél og eru kannski að byggja sér
flugskýli. Ég, bláfátækur maður-
inn, get ekki vænst þess að eign-
ast nokkurn tíma peninga vegna
þess að helvítis kommúnistarnir
vilja ekki lofa okkur að fá álver
til að græða á.
Ég verð þá að taka á því sem
ég á ekki til, þolinmæðinni.
Nema eitthvað stórkostlegt
gerist - kannski verður okkur
sent nýtt bíó. Það kemur kannski
um leið og álverið. En þá skulum
við frekar sleppa því.
Þú vœrir dauður
Nick
Mig langar oft í bíó í Reykjavík.
Það er alveg eins og þetta stein-
dauða samfélag hérna á Akureyri
hafi gleymt þessum sterka miðli
sem kvikmyndin er. í Reykjavík
kemur oftar en ekki fyrir að kvik-
myndir vekja umræðu, en slíkt er
með öllu óhugsandi hér norðan
við allt lifandi mannlíf. Hvernig
skyldi standa á þessum
ósköpum? Eiginlega er óþarfi að
spyrja, svo dagljóst er svarið, þær
myndir sem hingað berast eru
langflestar eins og út úr kú við
mannlega skynsemi.
Þær eru svo frámunalega léleg-
ar. Villist góð kvikmynd hingað í
vort elskulegt Borgarbíó, fá ráð-
andi menn þar eins og spark í
rassinn, hespa af sýningar -
kannski tvær þrjár - og losa sig
síðan við ódáminn í hvelli. Taka
síðan aftur til við að sýna afgaml-
ar töffaramyndir, eða eitthvað
þaðan af verra.
Jæja, það er víst að bera í
bakkafullann lækinn að skamm-
ast út í Borgarbíó - nóg er
komið.
Þessa sólglöðu sumardaga rúll-
ar í gegnum sýningavélar Há-
skólabíós Bandarísk kvikmynd
sem heitir í eldlínunni (Under
Fire). Segir þar af stríðsljós-
myndaranum Russel Price, sem
Nick Nolte leikur með ágætum
að því er mér er tjáð. Price er að
störfum í Nicaragua ásamt fleiri
fréttamönnum. (Og líklega er
rétt að ég játi þegar á mig að ég
hef ekki séð þessa mynd og það
er því af helberum misskilningi
að ég er að minnast á hana). ís-
lensk pressa hefur eytt furðulega
miklu plássi undir umfjöllun um
þessa mynd, ekki einvörðungu að
kvikmyndagagnrýni hafi sprengt
af sér lengdarmörk, heldur lagði
Þjóðviljinn menningarforsíðu
sína (þessa sem er á haus) undir
hugleiðingar um téða kvikmynd.
Nolte
Eitt er það sem öll gagnrýni hér-
lendis um myndina á sammerkt,
nefnilega það, að þar velta menn
fyrir sér þeirri pólítík sem þar
birtist. Og einnig siðferðilegum
spurningum, svo sem þeirri hvort
fréttamenn geti látið sér duga að
túlka hlutlaust það sem þeir sjá,
eða hvort þeir leiðist til að taka
afstöðu.
Það er svo sem ágætt að velta
sér upp úr siðferði og pólítík,
þótt mér hundleiðist svoleiðis
nokkuð. Ég varð sem sé dálítið
spældur yfir því að sjá hvergi staf
- sem heitið getur - um raun-
veruleika kvikmyndarinnar
sjálfrar. í mesta lagi að gagnrýn-
endur hnýttu því við í restina að
þetta væri ágæt mynd, góð af-
þreying. en eftir situr spurningin,
gefur þessi mynd rétta hugmynd
um starf stríðsljósmyndarans?
(Kannski þykir þeim er þetta les
að sér komi slíkt alls ekki við, og
ef svo er, get ég lofað þeim hin-
um sama að hann verður einungis
fúll af því að lesa þennan pistil -
flettu blaðinu).
Danska ljósmyndatímaritið
FOTO FILM & VIDEO velti
þessari spurningu fyrir sér. Og til
að fá svar við henni, buðu rit-
stjórarnir danska ljósmyndaran-
um Heine Petersen, sem hefur
meðal annars starfað við stríðs-
ljósmyndun í Nicaragua, í bíó
Kröfðu hann síðan svara, getur
þetta allt saman staðist hjá Nick
Nolte?
Svarið sem Heine gaf, var dá-
lítið kaldranalegt: „Nick Nolte
ætti að vera dauður.“ Og Heine
heldur áfram til útskýringar:
„Enginn ljósmyndari né frétta-
maður gæti verið svo nærri á-
tökunum jafn lengi og Nick Nolte