Dagur - 23.07.1984, Blaðsíða 8
8 - DAGUR - 23. júlí 1984
Það var býsna fróðlegur fundur
sem álversandstæöingar héldu í
Samkomuhúsinu á Akureyri ný-
lega, og verður vitnað til hans af
og til í þessari grein og jafnframt
bcnt á ýmsar öfgar í málflutningi
þeirra í ræðu og riti að undan-
förnu.
Þar flutti Finnbogi Jónsson
framkv.stj. Iðnþróunarfélags
Eyjafjarðar greinargott erindi
um helstu staöreyndir sem kunn-
ar eru um álver, og Þóroddur F.
Þóroddsson starfsmaður Nátt-
úrugripasafnsinS, greindi frá
ýmsu varðandi þær mengunar-
rannsóknir sem nú er unnið að.
Því má bæta viö, aö norskir sér-
fræðingar hafa síðan verið ráðnir
til að meta niðurstöður rann-
sóknanna, og fréttinni fylgdi
einnig að veðurfarsrannsóknirnar
hefðu vcrið framlcngdar að
þeirra ósk.
Vilja skoða
álverskostinn
til hlítar
r
Þetta voru það greinargóöar upp-
lýsingar, að þcgar Gunnar Ragn-
ars og Jón Sigurðarson komu í
ræðustól sögðust þeir eiginlega
litlu hafa við að bæta, en lögðu
þunga áherslu á að stóriðjukost-
urinn yröi kannaður til hlítar í
Ijósi þess, að samdráttar og fólks-
flótta gætti nú í þessu gjöfula
byggöarlagi.
Þeir hafa einnig ásamt fleiri
forystumönnum á Eyjafjarðar-
svæðinu birt áskorun í blöðum til
almennings um þessi mál og al-
vöru þeirra. En segja má að for-
dómafullur áróður andstæðinga
stóriðju hafi hrundið þeirri undir-
skriftasöfnun af stað sem nú cr í
gangi.
Þá bætti Jón því viö, að fréttir
hefðu borist af fundi álandstæð-
inga á Svalbarðseyri fyrr í mán-
uöinum og hafði eftir Jónasi
Halldórssyni bónda í Sveinbjarn-
argerði og formanni Atvinnu-
málanefndar Svalbarðsstrandar-
hrepps að 9 fundarmenn hefðu
skrifaö undir andstööu viö álver
en 23 vildu að sá kostur yrði
skoðaður til hlítar, samhliða
öðrum kostum í atvinnuuppbygg-
ingu á Eyjafjarðarsvæðinu.
í þeim anda var líka áskorun
sú sem fyrr getur og Hjörtur E.
Þórarinsson bóndi á Tjörn ásamt
flcirum beindi til Eyfiröinga.
Or því að Svalbarðsstrandar-
fundurinn er til umræðu má segja
að það hafi verið hláleg tilviljun
þcgar framsöguræða heima-
manns af þeim fundi, Þórönnu
Björgvinsdóttur í Leifshúsum,
birtist í NT nýlega, að með grein-
inni var 3ja dálka mynd af blóm-
legri byggð Eyjafjarðar og í texta
myndar spurt: Hvers vegna á þá
að stofna til hættuástands fyrir
allt þetta fólk, og kannski eyði-
leggja framtíð þess? Myndin var
af Stóra-Hamri en 3 ábúendur
þar eru á undirskriftalista okkar
sem viljum kanna stóriðjukostinn
til hlítar.
í áðurnefndri ræðu Finnboga
Jónssonar kom fram að hag-
kvæmnirannsókn iðnaðarráðu-
neytisins um stofnkostnað og
magn mengunarefna frá 130 þús.
tonna álverksmiðju var unnin af
norska fyrirtækinu Aardal og
Sunndal Verk a/s.
Þar sagði m.a. um mengunina:
„Telja verður hins vegar ólíklegt
að brennisteinn frá 130 þúsund
tonna álverksmiðju í Eyjafirði
með 2. stigs hreinsun, hafi skað-
leg áhrif á umhverfið þótt um það
verði ekkert fullyrt fyrr en niður-
stöður mengunarrannsókna
liggja fyrir.
I hagkvæmniathugun ASV er
gert ráð fyrir mjög fullkomnum
útbúnaði til hreinsunar á flúor
miðað við það sem hefur tíðkast
á síðustu áratugum. Með þessum
útbúnaði er talið unnt að minnka
flúormagn í útblæstri verksmiðj-
unnar niður í 0,7 kg á hvert tonn
af áli. Þetta magn er u.þ.b. 5% af
því flúormagni sem fór út í and-
rúmsloftið fyrir hvert tonn af áli
sem var framleitt í verksmiðjunni
í Straumsvík í byrjun. Til þess að
fá svör við því hvaða áhrif þetta
flúormagn hefur á umhverfið
þarf ítarlegar rannsóknir."
Þetta er einmitt það sem við
viljum, ítarlegar rannsóknir í
þessu máli. En við frábiðjum
okkur þegar andstæðingar stór^ >
jðju lesa staðreyndir málsins
með svo lituðum gleraugum að
þeir sýnast á stundum eiga full-
komið sálufélag við manninn sem
hætti við að kaupa Fíat af því að
hann hafði heyrt að stærsti Ca-
dillac þyrfti svo mikið bensín!
0 Pessi sem seljast
á milljón stykkið
Þá er furðulegt að sjá það í NT í
grein eftir Bjarna E. Guðleifsson
að hann hefir stöðugt áhyggjur af
27 milljarða fjárfestingu í ál- og
orkuveri og veltir því síðan fyrir
sér hvernig nýta mætti þá pen-
inga með öðrum og betri hætti.
Þetta sama sjónarmið var raunar
rauði þráðurinn í mörgum
ræðum fundarmanna í Sam-
komuhúsinu og ýmsum greinum
álversandstæðinga undanfarið.
Hér er því til að svara, að ef ál-
ver verður byggt fyrir 15 millj-
arða verður það á kostnað hinna
erlendu eigenda að mínu áliti, og
því tómt mál að tala um að nýta
það fé til annarra framkvæmda.
Raforkuverið kostar 12 millj-
arða, en það verður ekki byggt
nema samningar náist um það
hagkvæmt raforkuverð, að við
eignumst raforkuverið smám
saman þótt stofnkostnaðurinn sé
tekinn að láni í byrjun. Þau lán
fást ekki nema raforkusalan sé
örugg. Þess vegna verða þessir
peningar ekki heldur sóttir til
annarra nota.
í þessari umræðu allri hefir
„stóriðjustoppið" deilt á dýr at-
vinnutækifæri í áli og bent á ódýr
í smáiðnaði, þessi sem seljast á
milljón stykkið. Og þá spyrja
menn sig; úr því að þessi patent-
lausn er svona létt og einföld, af
hverju Danir með 13% atvinnu-
leysi hafa ekki fyrir löngu tekið
hana í notkun, þar sem hver at-
vinnuleysingi kostar danska ríkið
1 milljón á ári.
En þá ber að hafa í huga að
þeir hafa kannski ekki á að skipa
því mannvali á sviði rekstrar og
uppbyggingar fyrirtækja sem ey-
firska „stóriðjustoppið" getur
kallað út á stund neyðarinnar hér
um slóðir.
Þá kem ég að því í ræðum og
ritum álandstæðinga sem er
„grýlan" um það, ef áldæmið
gangi ekki upp, hvað sé þá til
bjargar og að við fljótum sofandi
að feigðarósi. Helst er að skilja
að menn hafi setið hér með hend-
ur í skauti án alls framtaks. Þetta
segja álandstæðingar þótt sömu
aðilar viti fullvel, að Atvinnu-
málanefnd Akureyrar hefir ekki
í annan tíma verið starfsamari
við að leita fjölmargra nýrra leiða
í atvinnuuppbyggingu bæjarfé-
Iagsins. Og ekki má gleyma Iðn-
þróunarfélaginu, sem þótt ungt
sé að árum hefir sýnt lofsverða
hugkvæmni og dugnað við að efla
hugmyndaríka einstaklinga til at-
hafna.
Einnig má minna á árangurs-
ríkt starf Fjórðungssambands
Norðlendinga og iðnráðgjafa
þess að atvinnumálum á Eyja-
fjarðarsvæðinu.
Aukin atvinna er undirstaða fegurra og betra mannlífs.