Dagur - 27.07.1984, Blaðsíða 6

':6 -'DftGtíR -''27,'júlíl ^84
Á Hörg á Svalbarðs-
eyri búa saman 3 syst-
kini. Pað þykir
kannski ekkert í frá-
sögur fœrandi, nema
fyrir þær sakir að þau
eru orðin nokkuð
gömul, en öll vel ern.
Pau heita Jónatan 88
ár, Guðmundur, 76
ára og Sigrún Bene-
diktsbörn, hún er 93ja
ára. Á ferð sinni á
Svalbarðsströnd á
dögunum þótti blaða-
mönnum Dags tilvalið
að líta inn til þeirra
systkina, fá Sinalco
sopa og spyrja tíðinda.
Pað var Guðmundur
sem hafði að mestu orð
fyrir þeim, en Jónatan
gat þó skotið inn orði
við tækifæri.
- Hafið þið alltaf búið hér á
Hörg?
„Nei, nei, við höfum ekki búið hér
í þessu húsi nema í 22 ár. Við erum
frá Breiðabóli sem er hérna rétt hjá.
Þar vorum við með búskap, við þrjú
og elsti bróðir okkar, Jóhannes hét
hann.“ Jónatan vill ekki alveg sam-
þykkja þetta: „Ég var aldrei við bú-
skapinn. Ég bara keyrði.“ Jónatan
var atvinnubílstjóri og er víst nýhætt-
ur að keyra. Hann kom með fyrsta
bílinn í sveitina árið 1929. Hafði
hann númerið Þ-6, sem hann segist
vera búinn að láta unglingsstúlku
hafa. Hún á hins vegar öngvan bílinn
ennþá, svo frændi hennar hefur núm-
erið á sínum bíl. Svona gengur það
fyrir sig.
- Þið eruð líklega Þingeyingar í
húð og hár?
„Já, ætli við teljumst það ekki.
Faðir okkar var úr Aðaldal og móðir
okkar frá Þórisstöðum, hér rétt utar.
Hún hét Sesselía og faðir hennai var
frægur hákarlaformaður. Þau giftust
1887 og fluttu þá á Ytra-Hól í Kaup-
vangssveit. Þaðan fluttu þau svo í
Breiðaból þar sem þau bjuggu æ
síðan. Þeim varð 15 barna auðið, 12
komust á legg, eins og sagt er og auk
þess ólu þau upp systurson Benedikts
föður okkar. Tvö dóu sama sólar-
hringinn, 8. rnaí 1906, það hefurekki
verið gleðidagur í lífi foreldra minna.
Það gengu svo margir barnasjúk-
dómar á þeim árum; þessum börnum
hefði verið bjargað í dag.“
- Var aldrei þröngt í búi?
„Ekki minnist ég þess; Breiðaból
er kostajörð og það var alltaf mikið
af gestum. Það var altalað hvað gott
var að koma að Breiðbóli til að biðj-
ast gistingar og fá mat. Við systkinin
menntuðumst öll, hvert á okkar
sviði. Stúlkurnar fóru á námskeið í
matreiðslu og hússtjórn og sumar
fóru í kvennaskóla. Það var ýmislegt
sem við bræðurnir lærðum. Jónatan
var lærður bílstjóri og ég var á
bændaskólanum á Hvanneyri í 2
vetur, auk sumarsins á milli. Mér
fannst ég hafa mjög gott af þeirri
skólavist. Þegar skólavistinni lauk
fór ég heim á Breiðaból og fór að búa
þar með Jóhannesi.“
Guðmundur rekur menntaferil
þeirra systkina og það verður að telj-
ast nokkuð óvenjulegt að svo stór
systkinahópur hafi allur menntast
eitthvað á þessum tíma. Það varekki
talið ónýtt þá að komast í kvenna-
skóla þó nú þyki það kannski ekki
merkilegt.
matjurtir. Pabbi hafði lengi verið
með matjurtagarð, kartöflur, gulræt-
ur, og eitthvað fleira. Þegar ég kom
af skólanum jókst svo garðræktin og
við vorum með salat, radísur,
hvítkál, blómkál, grænkál, rauð-
rófur, o.fl., o.fl. Ég hafðilíka mikinn
áhuga á kornrækt. Við ræktuðum
korn í 6 ár, það gekk vel í 2 ár, sæmi-
lega í önnur 2 og illa í 2 ár, svo þessu
var hætt.“ Guðmundur sýnir okkur
grasfræ sem hann ræktaði sjálfur og
er búinn að geyma lengi ofan í kassa.
„Annars er ég nú búinn að gefa
heilmikið af fræjum, það eru krakkar
sem eru að fara í búnaðarskóla og
vantar fræ.“
- Þið fengust eitthvað við
skógrækt, er ekki svo?
„Jú, við höfum mikinn áhuga á
því. Við ræktuðum samt engan skóg
heima. Við plöntuðum í trjáreit
hérna rétt fyrir ofan. Við sóttum tré
í Vaglaskóg og til Akureyrar í þenn-
an trjáreit. Hann er nú orðin heldur
þéttur núna, en maður tímir ekki að
höggva til að grisja.“
- Var ekki mikið líf og fjör hérna
á síldarárunum?
„Það er ég nú hræddur um. Þetta var
nú flest aðkomufólk sem vann við
síldina, stúlkur að sunnan. Einnig
var þurrabúðafólk hérna af strönd-
inni sem vann við þetta. Það voru
fáir fluttir á Eyrina þá. Það var
bræðsla á Hjalteyri, Dagverðareyri
og Krossanesi og af því að nú er allt-
af verið að tala um mengun, get ég
sagt að það var hér mikil peningalykt
sem var oft vönd í nefið. Ég held að
þeir ættu að rannsaka allt vel i sam-
bandi við þessa álfabrikku.
Ég færði fólkinu í síldinni mjólk,
skyr, smjör og hafði geldfé í girðingu
á sumrin til að slátra svo það gæti
fengið nýmeti. Þetta var allt svo
ágætt fólk, það lék sér oft á kvöldin
ef það hafði frístund og margt af því
varð áberandi í þjóðlífinu seinna."
- Langaði ykkur aldrei að flytja
burt?
„Þegar ég lauk mínu námi á
Hvanneyri langaði mig í landbúnað-
arháskóla í Kaupmannahöfn, en
þangað fór einn af mínum skólabræðr-
um. Ég fór bara heim og við höfum
öll unað hag okkar vel. Mann hefur
nú kannski stundum langað burt, en
við erum uppalinn við sveitastörf og
líka þau vel.“
- Nú eruð þið öll þrjú ógift, voruð
þið bræðurnir ekkert kvensamir?
„Það er svo margt í því. Þegar ég
var ungur dóu um 20 ungmenni í
sveitinni úr berklum sama árið og
mikið af þeim voru stúlkur. Ég hef
ekki getað elskað heitt nema einu
sinni.“
Jónatan sagði hins vegar að allar
konur væru konurnar sínar. „Ég fór
í Vaglaskóg fyrir stuttu og þar voru
stúlkurnar gráar og guggnar enda var
mér sagt að þar hefði verið heljarinn-
ar fyllerí. Strákarnir voru skárri.
- Eruð þið nógu hress til að sjá al-
veg um ykkur sjálf?
„Já, við erum heilsuhraust. Sigrún
fékk að vísu lungnabólgu í fyrra og
þurfti að fara á sjúkrahús. Ég fór þá
að leita fyrir mér eftir elliheimilis-
plássi handa henni, en það var ekkert
að hafa. Hún þráði líka bara að kom-
ast heim og heim kom hún. Ég sé al-
veg um húshaldið, kokka og allt það.
Við Jónatan skiptum svo á milli okk-
ar kostnaðinum. Hann borgar raf-
magnið og ég matinn. Það er gott
samkomulag á milli okkar.“
- Hafið þið haft einhver afskipti af
pólitík?
„Við erum svo frjálslynd að við
höfum ekki hleypt okkur út í hana.
Við hlustum á allt og svo kemur
eitthvað út úr því. Það komu allra
flokka menn á Breiðaból og þeir
voru allir velkomnir,“ sagði Guð-
mundur að lokum og dreif sig í ung-
mennafélagsjakkann og þau systkini
stilltu sér upp úti á tröppum til
myndatöku. HJS
,,Við erum
öll tiltölulega
vel hress“
Dagur í heimsókn hjá systkinunum á Hörg Svalbarðseyri
Guðmundur dregur upp albúm og
sýnir okkur myndir af ættingjum og
vinum. Hann er stálminnugur og
virðist þekkja sögu hvers manns í
smáatriðum. Það virðist vera mikill
vinskapur á milli systkinanna allra,
en þau eru 6 á lífi. „Það er sterkur
frændgarðurinn."
- Þið hafið lagt ungmennafélaginu
Æskunni lið í gegnum tíðina, er ekki
svo?
„Jú, við systkinin höfum öll unnið
eitthvað með ungmennafélaginu. Ég
hannaði nýtt merki sem félagið hefur
og var búinn að hanna nýtt um
daginn, en þeim leist betur á það
gamla. Ég held að hitt hefði orðið
ansi laglegt líka.“
- Með hvaða búskap voruð þið á
Breiðabóli og hvenig gekk hann?
„Við vorum með allt mögulegt.
Við ræktuðum t.d. upp undir 20
Systkinin á Hörg samankomin; bóndinn og bústólpinn Guðmundur, systirin Sigrún sem náð hefur 94ra ára aldri og
loks Jónatan, sem ók um sveitir með aðra hönd á stýri. Mynd: mþþ