Dagur - 10.08.1984, Blaðsíða 4

4-DAGUR-10. ágúst 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÓRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Skolloleíkir
Alþýðubandalagsins
Guðmundur G. Þórarinsson,
verkfræðingur, skrifar athygl-
isverða grein í NT sl. miðviku-
dag. Þar fjallar hann um yfir-
standandi samninga íslend-
inga og Alusuisse og þátt Hjör-
leifs Guttormssonar í þeim við-
ræðum. Þar segir Guðmundur
m.a.:
„Af öllum gangi málsins og
samningaviðræðum við önnur
erlend fyrirtæki hef ég sann-
færst um eftirtalin atriði:
1) Málsmeðferð Hjörleifs, Þjóð-
viljans og Alþýðubanda-
lagsins hefur komið í veg
fyrir að samkomulag hafi
tekist fyrr. Dráttur á sam-
komulagi hefur skaðað ís-
lendinga verulega. Ekki er
fráleitt að áætla tjónið um
500-600 m. kr.
2) Málsmeðferð Hjörleifs, Þjóð-
viljans og Alþýðubanda-
lagsins hefur skaðað íslend-
inga um fyrirsjáanlega
framtíð. Það mun taka lang-
an tíma að byggja upp
traust viðskiptaaðila okkar
á ný.
Hjörleifur Guttormsson lét hjá
líða að endurskoða reikninga
Alusuisse fyrir árið 1978 og líka
fyrir árið 1979. Endurskoðun var
hins vegar framkvæmd fyrir
árið 1980, en líklega hafa þá
samstarfsmenn ráðherrans ver-
ið farnir að ókyrrast mjög
vegna þessa athafnaleysis.
Þetta veikir mjög alla stöðu
okkar í skattamálinu. Sviss-
lendingar halda því fram að
krafan fyrir árin á undan 1980
sé einfaldlega fyrnd og því
þurfi ekki að ræða hana. Hefði
endurskoðun fyrir árið 1978 og
árið 1979 verið framkvæmd inn-
an tímamarka væri þessum rök-
semdum ekki til að dreifa. Þessi
sofandaháttur fyrrverandi iðn-
aðarráðherra hefur því skaðað
okkur.
Þegar ráðherrann fyrrverandi
loksins mannaði sig upp í
endurskoðunina og fékk niður-
stöður í hendur, hófst heilög
krossferð gegn auðhringum um
víða veröld.
í stað þess að tilkynna Alu-
suisse niðurstöður og óska eftir
úrskurði í málinu ákvað AI-
þýðubandalagið að nota málið
í áróðursherferð sinni. Skatta-
deilan snýst að verulegu leyti
um túlkunaratriði, þar sem við
skiljum ákvæði samningsins
öðru vísi en Svisslendingar og
á ég þá aðallega við gildissvið
aðstoðarsamningsins.
En með lúðrablæstri og
bumbuslætti jós Hjörleifur og
Þjóðviljinn svívirðingum yfir
þetta samstarfsfyrirtæki okkar.
Þannig var illu blóði hleypt í allt
málið og útilokað að setjast að
samningum um hækkað orku-
verð, sem þó er aðalmálið fyrir
íslendinga. “
Síðar í grein sinni segir Guð-
mundur: „Hjörleifi og Alþýðu-
bandalaginu tókst að draga
það árum saman að viðræður
hæfust um orkuverð. Markmið
þeirra virðist hafa verið að búa
til óvin handa íslensku þjóð-
inni. Það er alþekkt aðferð óá-
byrgra stjónmálaafla að búa til
óvini og höfða síðan til þjóðar-
innar og segjast ætla að verja
hana gegn þessum óvini."
Það er mikið satt í orðum
Guðmundar. Hann bendir jafn-
framt á það í grein sinni, að
þessi herkostnaður Hjörleifs og
Alþýðubandalagsins hafi kost-
að þjóðina 500—600 m. kr., sem
samsvarar kostnaði við að mal-
bika alla aðalvegi Austurlands - í
kjördæmi Hjörleifs. Þannig hafa
leikkerfi Alþýðubandalagsins
verið á undanförnum árum og
áratugum. En kjósendur hafa
áttað sig á brögðunum. Þess
vegna er Alþýðubandalagið
þverrandi afl í íslenskum
stjórnmálum um þessar
mundir. —GS
KóJdeikarrúr
miklu
Það sjónarspil sem þessa dagana gef-
ur að líta vestur í Los Angeles, og
nefnt er Olympíuleikar hefur tæpast
farið framhjá mörgum íbúa jarðar-
kringlunnar. Meira að segja við hér
uppi á skerinu höfum fengið okkar
skerf af dýrðinni, þökk sé frændum
vorum Dönum sem hafa verið svo
vinsamlegir að vanda, að niðursjóða
allt tilstandið fyrir okkur, hugsanlega
er þar greiðsla fyrir stolna loðnu-
kvótann okkar, en hvort þeir greiða
Norðmönnum sinn hluta á sama hátt,
það er önnur saga. Ofan í kaupið fá
svo íslenskir aðilar að yfirfara vör-
una, og er sú yfirferð að því er manni
sýnist að mestu leyti fólgin í því að
koma því rækilega fyrir augu alþjóð-
ar, hversu hörmulega slakir íþrótta-
menn okkar eru, með fáeinum und-
antekningum þó. Og einhvern veg-
inn læðist sá grunur að manni að
þessi danski niðursuðuvarningur sé
orðinn svolítið maðkaður, rétt eins
og mjölið forðum. Líklega hefði það
verið affarasælla að senda aðeins út
frá leikunum hingað setningar- og
lokaathöfn þeirra ásamt spjótkastinu
og e.t.v. einhverjum handbolta-
leikjum, en sýna þetta beint. Kostn-
aðurinn hefði varla orðið mikið meiri
við það en hina baunversku niður-
suðu. Sumarfrí þriggja manna í Köb-
en kostar nefnilega sitt.
Hugsjónir til sölu
Já, það fer víst ekkert á milli mála,
að það er mikið um dýrðir í Engla-
borg þessa dagana og því verður ekki
neitað, að oft á tíðum er sviðsetning-
in stórkostleg, enda hæg heimatökin,
þar sem kvikmyndaborgin Hollý-
vúdd er rétt við bæjardyrnar, hún er
reyndar ein af útborgum Los Angel-
es.
Annað atriði sem athygli xur í
sambandi við leika þess' ;r hin
gegndarlausa fjárplógsstarfsemi og
sölumennska sem þarna þrífst í
kringum hina göfugu Olympíuhug-
sjón, þar sem jafnvel hinn heilagi 01-
ympíueldur hefur ekki sloppið, og
þetta ætti raunar engan að furða
þarna í sjálfri paradís einkaframtaks-
ins, en þessi verslun með hugsjónir
er samt einhvern veginn svo ógeð-
felld . . .
Peir eru fjölmargir sem maka
krókinn á jiessari hátíð hinnar
hraustu íþróttaæsku heimsins. Fjöl-
mörg fyrirtæki hafa gegn ærnu gjaldi
keypt sér einkaleyfi á svonefndum
„opinberum“ varningi tengdum leik-
unum. í>að eru til dæmis opinberar
Olympíufilmur, Olympíuhamborg-
arar svo nokkuð sé nefnt, og í landi
hinnar frjálsu fjölmiðlunar fær ein
tiltekin sjónvarpsstöð í einkaeign
sérleyfi á útsendingum frá leikunum.
Fó er sennilega verstur hluti kóka-
kólahringsins. Að sögn greiddi hann
drjúgan skilding til þess að drykkur
hans fengi einhvers konar opinberan
olympískan stimpil, þó svo að hann
sé ekkert endilega neitt betri en aðrir
sambærilegir drykkir. Þessa fjár hef-
ur meðal annars verið aflað með því
að kúga og jafnvel myrða verkafólk
í Suður-Ameríku, svo og barna-
þrælkun vítt og breitt um þróunar-
löndin, og er hætt við að mörg þeirra
barna muni seint taka þátt í leikum
sem þessum. Þátttaka kókhringsins í
fjármögnun leikanna er svartur blett-
ur á Olympíuhugsjón sem svo fögur
og göfug er.
Það þarf varla að taka það fram,
að auðvitað er pólitíkin ekki langt
undan fremur en venjulega. Sem
kunnugt er þá hundsuðu Kanarnir
Hamar- og sigðarleikana í Moskvu
hér um árið, vegna „bróðurlegrar að-
stoðar“ Rússanna við Afgani, og sem
einkum mun felast í því að leysa
þróunarvanda þess lands með byss-
um og sinnepsgasi, að sjálfsögðu í
nafni friðar og frelsis. Óg nú geta
Rússarnir auðvitað ekki verið þekkt-
ir fyrir að láta sjá sig á Kókleikunum.
Og íranir mæta ekki vegna þess að
írakar mættu. Karlægt gamalmenni
er nefnilega búið að segja að þeir séu
guðleysingjar, og sendir því börn allt
niður í 12 ára gegn þeim í nafni
Allah, það er að segja þau börn sem
téð gamalmenni er ekki þegar búið
að láta hengja eða skjóta heima fyrir.
Fjarvera Rússanna og leppa þeirra
gerir það vissulega að verkum, að
leikarnir verða ekki nema svipur hjá
sjón íþróttalega séð, en það eru samt
sem áður nógir til að mæta. Og ekki
má gleyma því að Olympíuleikar eru
kjörið tækifæri fyrir stjóra ýmiss kon-
ar og „félagsmálafrömuði" til að
krækja sér í ókeypis utanlandsferð.
Mörgum þykir þannig nóg um farar-
stjórabruðl okkar íslendinga, erum
við þó langt frá því að vera á verð-
launapallinum á þessu sviði. Tökum
til dæmis Bangladesh, eitt fátækasta
ríki heims. Það sendir aðeins einn
keppanda en tvo fararstjóra, meðan
sorphreinsunarmennirnir í Dacca
tína morgun hvern upp lík þeirra
sem hungurdauðir hafa orðið næst-
liðna nótt.
Og hér heima
Það verður að segjast eins og er.
Enginn kemst með tærnar þar sem
Kaninn hefur hælana þegar um er að
ræða tengingu háleitra hugsjóna við
hvers kyns auglýsingaskrum og fjár-
plógsstarfsemi. En fyrirbærið er svo
sem til víðar, jafnvel hér á íslandi.
Þetta kemur ekki hvað síst í ljós á
þeim nóttlausu sumarjólum ferða-
vöruiðnaðar og olíufélaga sem versl-
unarmannahelgi nefnist... Um
þessa helgi fara hin ýmsu æskulýðs-
og íþróttasamtök landsins á stúfana,
og freista þess að hressa dálítið upp
á tóma peningakassana með alls kyns
uppákomum úti í guðsgrænni náttúr-
unni og auglýsingakapphlaupið er á
við hvert Olympíuhlaup enda ekkert
til sparað. Að þessu sinni virðist
Atlavík hafa haft vinninginn, enda
boðið upp á einn frægasta trommara
sem uppi hefur verið þó svo að hann
hafi víst fremur lítið tekið í settið að
undanförnu. Þetta ætti að vera nokk-
ur sárabót fyrir UÍA fyrst Einar
hreppti ekki gullið eins og til stóð.
Það var mikil framför þegar hætt
var að kalla uppákomur þessar
„bindindismót", víðast hvar. Flest-
um ber saman um það að stórlega
hafi dregið úr sukki því meðal ungl-
inga sem gjarnan hefur þótt fylgja
þessum samkomum. Það er nefnilega
ekkert spennandi lengur að detta í
það, þar sem slíkt er ekki lengur
bannað. Og það svall sem enn er til
staðar á samkomustöðunum hverfur
líkast til alveg ef þar verður tekin
upp vínsala. Brennivínið á sér þó
ennþá ákafa talsmenn eins og til
dæmis iðnrekandann, þið vitið þenn-
an sem keypti ölið hér um árið sem
frægt varð. Hann lét nú eitt af fyrir-
tækjum sínum skora á þjóðina að
svala nú þorsta sínum á einhverju
öðru en brennivíni. Miklu áhrifarík-
ara hefði nú sennilega verið að segja
að Svalinn sé besta blandið, eða
eitthvað í þá áttina. Og ekki má
gleyma næturauglýsingunni frá trygg-
ingafélaginu sem vinna á gegn ölvun-
arakstri, en er því miður svo klúð-
ursleg að ekki er með góðu móti
hægt að taka hana alvarlega. Hún
gerir til dæmis ekki ráð fyrir því að
konan geti keyrt (á góðri íslensku er
reyndar talað um að aka en ekki
keyra), missi maðurinn ökuleyfið.
Og svo gerir hún ekki nægilegan
greinarmun á ástvinum og vegfar-
endum. En líklega geta ástvinir
aldrei verið vegfarendur eins og
aðrir.
Já, enn ein verslunarmannahelgi
er gengin út á haf minninganna,
ómælishafið þar sem draumurinn
einn ríkir. Og þegar þessi helgi er
gengin finnst manni alltaf einhver
kaflaskil verða. Maður hefur það
alltaf á tilfinningunni að haustið hafi
færst einu skrefi nær, og hjartað fyll-
ist einhvers konar tregakennd, og
þessi tregakennd er ekki hvað síst til
staðar þegar sumar á borð við það
sem nú er tekið að halla, hverfur á vit
eilífðarinnar. En maður huggar sig
við það að haustið býr yfir hundrað
töfrum einnig, og rómantík hinnar
húmdökku ágústnætur er oft á tíðum
ómótstæðileg. Og þrátt fyrir hin
dökku ský sem hrannast upp á þjóð-
lífshimninum þá mun sólin örugglega
eiga eftir að skína á ný. Hringrás lífs-
ins mun halda áfram.