Dagur - 10.08.1984, Side 8

8 - DAGUR - 10. ágúst 1984
sérstaklega þegar viðrar vel — Dagur í heimsókn
Sigurður Jósefsson
bóndi í Torfufelli í
Saurbœjarhreppi var að
gera við girðingar uppi
í fjalli er mig bar að
garði. Kona hans
Svava Friðjónsdóttir og
dætur hans voru allar
af vilja gerðar að ná
sambandi við hann. Ég
sagðist ekki vilja setja
húsið á annan endann,
en Svava sagði að mik-
ið þyrfti að ganga á til
að húsið færi á annan
endann. Það endaði
með því að farið var á
dráttarvél upp ífjall og
kom Sigurður heim
skömmu seinna. Mér
hafði á meðan verið
boðið upp á kaffi og
krœsingar og viðtöl við
kvenfólkið á heimilinu.
Sigurður tók vel í
smáspjall við Dag. Eft-
ir kaffið settumst við
inn í stofu og svo við-
ræðugóður var Sigurð-
ur og hafði frá svo
mörgu að segja, að ég
steingleymdi tímanun.
Torfufell er með
fremstu bæjum í Eyja-
firði og þaðan getur
Sigurður fylgst með
ferðum manna upp í
óbyggðir. Hann er mik-
ill áhugamaður um
fjallaferðir og örœfin
sunnan Eyjafjarðar eru
honum kœr. Það er
því tilhlýðilegt að hefja
viðtalið á vegagerð upp
á þessi örœfi og ferða-
lögum Sigurðar
þangað.
,Ættu að
heita
djöflaslóðir<(
„Upphaflega fóru menn Vatnahjalla-
veg, er þeir voru á leið suður, en
hann var ruddur fyrir tilstilli Bjarna
Thorarensen amtmanns og lét hann
varða alla leiðina suður Kjöl. Sú leið
hefur verið kölluð Eyfirðingavegur.
Áhugamenn um vegagerð og sögu-
legar minjar tóku sig til og hlóðu upp
allar höfuðvörðurnar á leiðinni suður
að Eyfirðingavaði á Jökulsá og byrj-
uðu hjá Vatnahjalla. Þeir hjuggu
nafn vörðunnar í stóra stuðlabergs-
steina og merktu gamlar vörður.
Frumkvöðull að því verki var Þorlák-
ur Hjálmarsson í Villingadal. En það
voru menn úr Ferðafélagi Akureyr-
ar, svokallaðir Vatnahjallamenn
með Þorstein Þorsteinsson í broddi
fylkingar, sem voru helstu áhuga-
menn um bílveg inn á öræfi. Ég
fylgdist með starfi þeirra úr fjarlægð.
Vatnahjallavegurinn lagðist síðan
niður, menn gáfust upp á honum.
Hann varð ekki fær fyrr en seint að
vori, oft ekki fyrr en í júlí, auk þess
var hann mjög grýttur. Það voru eng-
ar jarðýtur komnar til sögunnar er
hann var gerður. Það var því farið að
skimast um eftir öðrum leiðum þar
sem leggja mætti veg og varð Hóla-
fjall fyrir valinu. Þá er farið upp hjá
fremsta bæ í Sölvadal, Þormóðs-
stöðum, og þaðan upp hlíðina og
norðan á Hólafjallið og síðan eftir
fjallinu suður fyrir Eyjafjarðardal-
botn. Byrjað var að ryðja Vatna-
.hjallaveg árið 1939 en þar stóðu í
fremstu röð Þorsteinn Þorsteinsson
og Sigurjón Rist, en þeir börðust
mjög fyrir því að hægt yrði að kom-
ast suður á bíl.
Áður en Hólafjallsvegurinn var
tekinn í notkun var Hallgrímur Jón-
asson á leið norður Vatnahjalla, en
hann var ævinlega lífið og sálin í
hverjum hópi. í tilefni af þessari ferð
hans orti hann:
Okkar leið er yndisleg
sem áður völdu drengir góðir
en Eyfirðingar eiga veg
er ættu að heita djöflaslóðir.
Þótti honum ekki mikið til vegarins
koma.
Báðir þessir vegir, Vatnahjallaveg-
ur og Hólafjallsvegur liggja inn að
Laugafelli. Það er oft öskrandi veður
þar uppi á brúnunum á meðan veðrið
inni á öræfum og niðri í dal er ljóm-
andi gott. Þegar sýnt þótti að leiðirn-
ar um Vatnahjalla og Hólafjall yrðu
seint færar flest sumur fór athygli
manna að beinast að Eyjafjarðar-
dalnum. Sigurjón Rist hinn gamli
Vatnahjallamaður mun hafa orðið
fyrstur til að benda á þessa leið í
blaði. Nú er leiðin um Eyjafjarðardal
ágætlega greiðfær - þó fyrst og
fremst hugsuð sem jeppavegur.
Höfuðkostir Eyjafjarðardals fram
yfir hinar leiðirnar eru meiri veður-
sæld, minni brekkur og snjóþyngsli
á styttri köflum. Versti snjóakaflinn
er Brattahlíðin á framanverðum
dalnum, búið er að endurbæta veg-
inn upp úr dalnum verulega.
Það er töluvert mikið um að fólk
sé á leið inn í Laugafell, þangað er
mikil ásókn. Það eru um 80 kílómetr-
ar frá Akureyri í Laugafell, þaðan
liggja vegir til allra átta. Ég hef mikið
verið þar á ferð í göngum og einnig
hef ég lent í því að fylgja ferða-
mönnum þar upp meðan ógreiðfært
var.
Lína þvert yfir
landið
Ég hef oft verið að hugsa út í hversu
mikla möguleika við íslendingar eig-
um ónýtta í sambandi við ferðamál í
óbyggðum okkar. Það mætti hugsa
sér línu þvert yfir landið, frá Vest-
mannaeyjum í suðri og að Grímsey í
norðri, þetta væri samfellt kerfi sem
lægi um Eyjafjörð. Þessi leið hefur
óteljandi möguleika í för með sér
fyrir ferðamenn, en til þess að þetta
mætti komast á yrði að stórauka
þjónustu t.d. á Jökuldal, sem Sunn-
lendingar vilja kalla Nýjadal og ég
held að sættir hafi orðið um að kalla
Nýja-Jökuldal. Ef svona skipulagðar
ferðir kæmust á fyrir ferðamenn um
óbyggðir íslands myndi ferðamanna-
þjónusta vaxa mjög. Og við hérna í
Eyjafirði yrðum með, en við höfum
hálfpartinn orðið útundan; þetta
svæði hérna er ekki í tísku þó er
geysimikið að sjá hér allt í kring. Ég
hef trú á að þetta yrðu vinsælar ferðir
og ef vel væri að þessu staðið mættu
ferðamenn vel við una. Það er bara
eitt í þessu; mér hefur fundist sem
ferðaskrifstofur erlendis geri of mik-
ið úr góða veðrinu uppi á öræfum,
þar sé alltaf logn og blíða, sumarsól.
Það verður að gera mönnum grein
fyrir því að hætta er á að þeir hreppi
tvísýn veður.
Það mætti svo vel hugsa sér að
gera ýmis frávik frá þessari meginlínu
sem ég var að tala um því valkostirn-
ir eru vissulega margir og það ættu
allir að finna eitthvað við sitt hæfi á
þessari leið.
Já, ég er áhugamaður um ferðamál
og hef ögn haft veður af þeim. Ég er
meðlimur í Ferðafélagi Akureyrar en
hef því miður ekki haft tíma til að
ferðast með því á undanförnum
árum vegna anna við búskapinn. Ég
hef gaman af að fylgjast með fjalla-
mönnum sem koma hér niður og hef
haft af þeim einhver afskipti.
0 Ætlaði suður á
götuskónum
Það eru líklega um 30 ár síðan hing-
að komu nokkrir franskir jöklarann-
sóknamenn frá þeim fræga skóla Sor-
bonne eða Svartaskóla og báðu þeir
mig að flytja sig suður að Laugafelli
á hestum. I flutningana þurftum við
17 hesta undir klyfjum, svo mikill var
farangur þeirra og þurftum við að
fara þrisvar upp Vatnahjalla. Hest-
arnir voru óvanir trússaflutningi og
þetta var mjög erfitt. Við vorum
tveir sem tókum þetta að okkur og
stálum manni með til að létta undir.
Við vorum í þessari ferð á annan sól-
arhring, sem annars er um 7-8 tíma
ferð að minnsta kosti með lausa
hesta, og það var orðin nokkur
ókyrrð í byggð því menn héldu að
maðurinn væri týndur. En hann skil-
aði sér og allt var í stakasta lagi.
Þessir menn gerðu skýrslu um störf
sín hér á landi og fyrir nokkrum
árum kom hingað næsta kynslóð
fræðimanna við Svartaskóla að feta í
fótspor fyrirrennara sinna. Þeim
fannst þetta sérstök ferð og voru
forvitnir. Við greiddum aðeins fyrir
þeim, en þeir þurftu enga fylgd, það
er ekkert þrekvirki að ganga upp í
Laugafell.
Eitt sinn kom hingað þýskur ná-
ungi um miðjan október og ætlaði að
ganga suður. Var hann á götuskón-
um einum saman og leist okkur illa á
fyrirhugaða ferð hans og þótti hann
lítt undir langar göngur búinn. Við
gátum talið hann af þessari ævintýra-
mennsku og var hann okkur þakklát-
ur fyrir og sendi kveðju er hann var
kominn heill á húfi heim til Þýska-
lands aftur. Þetta var læknanemi,
sem hafði einhvers konar líkamsupp-
byggingu sem aðalgrein og gerði
hann óspart tilraunir á sjálfum sér og
átti þetta að vera einn liður í henni.
Áður hafði hann synt yfir Fjörðinn
og var að ég held fyrstur manna til
þess, ósmurður.
Reynslan
mikilvœg
En okkur þótti leitt að eitt sinn gát-
um við ekki afstýrt óhappi. Hingað
komu Englendingar tveir og ætluðu
suður yfir. Voru þeir vel búnir og
sögðust nú vel geta legið í fönn í
vikutíma ef svo bæri undir. Þeir
höfðu talað við björgunarsveitir og
annar þeirra sagðist hafa gengið í
kringum Hofsjökul og það hefði
gengið vel. Við höfðum samband við
enska konsúlinn á Akureyri og kom
okkur saman um að best væri að taka
ekki af þessum mönnum ráðin. Þeir
lögðu því upp og gekk vel framan af,