Dagur - 28.11.1984, Síða 4

4 - DAGUR - 28. nóvember 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 180 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 25 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDfS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Stórátak í
atvinnumálum
Á undanförnum þremur árum hafa þjóðartekjur á
íslandi minnkað meira en í nokkru öðru landi í
Evrópu. ískyggilegar blikur eru á lofti í markaðs-
málum sjávarútvegsins og hugsanlegt að gera
verði skjótar og róttækar skipulagsbreytingar á því
sviði á allra næstu árum.
Þreföldun orkufreks iðnaðar fram að aldamótum,
eins og áætlað er, gæti fjölgað störfum í þeirri grein
um 12 til 15 hundruð ársverk. Ný störf verður því að
langmestu leyti að skapa í þjónustugreinum og
öðrum greinum iðnaðar en stóriðju. Með iðnaði og
þjónustu verður að afla gjaldeyris í þjóðarbúið, ef
tryggja á svipuð lífskjör á íslandi og í nágranna
löndunum.
Markmið Framsóknarflokksins í atvinnu- og efna-
hagsmálum næstu ára, eins og þau eru skilgreind í
nýgerðri samþykkt miðstjórnar flokksins eru eftir-
farandi:
1. Að hagvöxtur verði meiri en í nágrannalöndum
okkar sem nemur mismun á fólksfjölgun, þannig
að íslendingar haldi stöðu sinni meðal tekju-
hæstu þjóða heims.
2. Að ísland verði áfram það velferðarþjóðfélag
sem tryggir mannsæmandi lífsviðurværi og ör-
yggi hvers einstaklings, en jafnframt njóti ein-
staklingar og félög ávaxta eigin framtaks.
3. Að hagvöxtur, atvinnusköpun og samfélagsleg
þjónusta nýtist landsmönnum öllum þannig að
lífskjör verði sem jöfnust um land allt.
Á næstu árum er þörf fyrir meira átak í at-
vinnumálum en nokkru sinni fyrr. Stórir árgangar
bætast á vinnumarkaðinn og endurskipuleggja
verður atvinnureksturinn til þess að ná fram mun
meiri hagkvæmni þannig að atvinnulífið geti staðið
undir nauðsynlegum launahækkunum án verð-
bólgu.
Jafnan verða til mörg ný störf vegna framtaks-
semi einstaklinga og fyrir samvinnu þeirra. Hins
vegar þarf svo stórt átak nú að vonlítið er að það
'verði án forystu eða þátttöku ríkisvaldsins, ef nauð-
synlegur árangur á að nást. Nýjum atvinnugreinum
þarf að búa hagstæð skilyrði.
Framsóknarmenn vara við þeirri skoðun að hefð-
bundnir atvinnuvegir þjóðarinnar geti ekki enn orð-
ið grundvöllur sóknar til bættra lífskjara. Þeir benda
á að auka megi verðmætasköpunina með bættri
nýtingu hráefnis og vöruþróun. Stórkostlegir mögu-
leikar eru í vinnslu- og markaðsmálum, þótt fram-
leiðslan aukist e.t.v. ekki í tonnum talið.
I miðstjórnarályktun Framsóknarflokksins segir
að átak á þessum sviðum ætti að geta orðið álíka
lyftistöng fyrir þjóðarbúið og útfærsla landhelginn-
ar á sínum tíma. Þá beri að leggja áherslu á að
tengdar greinar, s.s. líftækniiðnaður, þróist sam-
hliða matvælaiðnaði. Einnig þurfi að snúa vörn í
sókn með endurskipulagningu innlends iðnaðar,
bættri samkeppnisstöðu, tækniframförum og hag-
ræðingu í rekstri.
Byggðastefna IV:
I þágu
höfuðborgar-
svæðisins
Það virðist nokkuð almenn
skoðun meðal Reykvíkinga að
alltof mikið fé hafi verið lagt í
sjávarútveginn og að fiskiskipa-
stóllinn sé of stór. Gagnrýn-
in beinist að öðrum landshlutum,
en ekki að marki að eigin útgerð
okkar Reykvíkinga. Þó ákveður
borgarstjórn árlega að veita
stórfé til að mæta halla á útgerð
sinni. Það ætti ekki að vera neitt
stórmál að selja útgerðina og láta
þannig reyna á það hvort enn er
grundvöllur fyrir henni.
Samdrátturinn ætti ekki að
stofna atvinnu Reykvíkinga í
voða. Þeir sem vinna hjá bæjar-
útgerðinni ættu auðveldlega að
geta fengið aðra vinnu. Þar
standa Reykvíkingar betur að
vígi en flestir aðrir. í byggðar-
lögum með fáa aðra kosti er
reikningslegur taprekstur aðal-
fyrirtækisins ekki fullnægjandi
mælikvarði á gildi þess fyrir
staðinn, en ætti að vera það í
Reykjavík um ekki stærra fyrir-
tæki hlutfallslega en bæjarútgerð-
in er.
Helsta vandamál borgarstjórn-
ar hefur um alllangt skeið verið
að skipuleggja nýtingu borgar-
landsins. Þar verða stöðugir
árekstrar og fleiri og harðari eru
framundan og ná út fyrir borgar-
mörkin. Borgarstjórn og ýmsir
hópar borgarbúa eru hvað eftir
annað í innbyrðis skærum vegna
þessara mála. Gundvallarviðhorf
borgarstjórnarflokkanna í
þjóðmálum eru lítt til leiðsagnar
um afstöðu þeirra í skipulagsmál-
um.
Vegagerðin við Árbæjarsafn
sem íbúar hverfisins beittu sér
gegn, land í Sogamýri undir
íbúðir, framtíð Grjótaþorps,
vegurinn í Breiðholti yfir
Rjúpnahæð eða í mjóddinni við
svæði ÍR og sparkvöllur við
Framnesveg eru mál sem sýna
hvernig vöxtur borgarinnar
þrengir að íbúum hennar, að
ekki sé minnst á Fossvogsbraut
og lagningu Álftaness undir mal-
bik og einbýlishús. Því hljóta líka
að vera takmörk sett hvað útivist-
arsvæðið í Bláfjöllum þolir mikið
álag og umferð.
Fólk rís upp til mótmæla í
hverju einstöku máli, en ekki
gegn því sem kallar á að land sé
tekið undir byggingar og vegi, en
það er fyrst og fremst almennur
vöxtur á höfuðborgarsvæðinu.
Jafnvel þótt íbúum fjölgi ekki
aukast mannvirki verulega eftir
því sem efnahagur batnar.
Miðbær Reykjavíkur var vel
settur í kvosinni, meðan Reykja-
vík var hafnar- og útgerðarbær.
Síðan landsamgöngur urðu ríkj-
andi hentar illa að hafa höfuð-
borg á nesi, þar sem leiðir liggja
aðeins til einnar áttar. Margir
Reykvíkingar geta hugsað sér að
Björn S. Stefánsson.
setjast að í öðrum byggðarlögum
og hafa þannig hag af eflingu
þeirra. Borgarbúar sem skilja vel
þörf barna, unglinga og fólks
yfirleitt fyrir opin svæði, nýtt eða
óskipulögð, en ætla að þrauka
áfram, vilja að álagi sé létt af
borginni í stað þess að leggja sí-
fellt meira land undir umferðar-
æðar og byggingar.
Á Akureyri er að vaxa fram
ýmis starfsemi, sem þarf á þétt-
býli að halda, en hefur hingað til
að mestu verið einskorðuð við
Reykjavík. Það auðgar ekki að-
eins Akureyri heldur þjóðlífið
allt, að þar hefst menningarstarf-
semi sem einskorðuð hefur verið
við Reykjavík. Nýleg dæmi um
það eru atvinnuleikhús Akureyr-
inga og útvarpið þaðan. í því
kveður við tón sem erfitt er að
skilgreina, en margir hér syðra
kunna vel að meta og þykir vænt
um að heyra.
Verulegur vöxtur Akureyrar
gæti létt þann þrýsting sem nú
hvílir á höfuðborgarsvæðinu, en
mundi hins vegar leiða af sér
þrýsting á landi nyrðra. Þar er
landrými ekki mikið og margt
sem börn, unglingar og fullorðnir
njóta úti við mundi fara forgörð-
um með nýjum mannvirkjum.
I næstu grein verður rædd hug-
mynd um að endurskipuleggja
sjávarbyggðirnar.
Björn S. Stefánsson.
Ingvi Árnason sjómaðun
Enn sem fyrr
er brauðinu
ranglega skipt
Þegar smábátasjómönnum barst
sú ákvörðun stjórnvalda, að
stöðva allar veiðar báta upp að 10
lestum frá 21. nóvember til ára-
móta, setti að manni geig. Boð-
skapurinn þýddi einfaldlega upp-
sögn í starfi og tekjumissi til ára-
móta. Dáfallegur jólapakki það.
Þetta voru harkalegar og ómak-
legar aðgerðir. Því er gott til við-
miðunar, að minnast orða for-
manns BSRB þegar búið var að
undirrita verðbólgusamningana.
Hann sagði: Auk þess náðum við
allt að fimm þúsund króna pers-
ónuuppbót. Mat stjórnvalda á
persónu okkar smábátasjómanna
er innifalið í jólapakkanum. Það
eru margir sem halda að við fáum
atvinnuleysisstyrki, en það er
ekki rétt.
Manni verður hugsað til orða
þeirra sem með stjórnina fara
þegar kvótakerfið var að taka
gildi. Þetta verður framkvæmt í
samráði við hagsmunaaðila í út-
gerð og fiskvinnslu. Þannig fórust
þeim orð þá. Það hefur líklega
ekki þótt taka því að tala við þá
minnstu. Slæmt að vera litlibróð-
ir.
Því var tekið það ráð að útbúa
einn allsherjar dilk, hinn svo-
nefnda „opna kvóta“. í þessum
opna kvóta kenndi ýmissa grasa.
Þar voru settir dekkbátar undir
10 lestum. Þeirra sóknargeta var
langt umfram opnu bátana og
því áttu þeir ekki heima þar. Síð-
an komu atvinnusjómenn á opn-
um bátum allt að sjö lestum, en
með réttu áttu þeir að fá meiri-
hlutann af þeim 6.000 lestum af
fiski sem „opni kvótinn“ fékk.
En þriðji hópurinn sem tilheyrði
„opna kvótanum" var svo hinir
svonefndu „frístundasjómenn“.
Þeir voru með allar stærðir og
gerðir báta og allar gerðir veið-
arfæra. Líklega hefur meirihluti
kökunnar sem var til skipta farið
til þessara manna. Þeir sprengdu
„opna kvótann". Það má furðu
gegna, að menn í föstu starfi í
landi skuli fá leyfi til veiða með
þorskanetum og stríðir freklega
á móti þeirri grundvallarhugsjón
um stjórnun fiskveiða og minnk-
andi sókn í þorskstofninn.
Stjórnun fiskveiða er nauðsyn-
leg, en þar sem annars staðar er
margs að gæta.
Ingvi Árnason, sjómaður.