Dagur - 07.12.1984, Qupperneq 4
4 - DAGUR - 7. desember 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 180 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 25 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Vítahringur spillingar
Sex þingmenn Framsóknar-
flokksins hafa lagt fram á
Alþingi þingsályktunartil-
lögu um skipan nefndar til
að gera úttekt á „ svartri at-
vinnustarfsemi" og tillögur
til úrbóta.
í tillögunni er „svört at-
vinnustarfsemi “ skilgreind
á tvo vegu. Annars vegar
sem skattsvik þar sem
fjármunum er velt án þess
að staðin séu skil á opinber-
um gjöldum eða staðið við
aðrar þær reglukvaðir sem
almennur atvinnurekstur
verður að hlíta. Hin skil-
greiningin lýtur að starf-
semi sem rekin er án tilskil-
inna leyfa og réttinda.
í greinargerð segir: „Hér
skal ekki fullyrt hvérsu
stórt og víðtækt þetta
vandamál er, upplýsingar
um það liggja ekki fyrir. Það
er hins vegar mat þeirra er
um hafa fjallað að umfang
þess sé mikið. Hér er um að
ræða óþolandi mismunun
milli einstaklinga og fyrir-
tækja. „Svört atvinnustarf-
semi“ raskar grundvelli
samkeppni milli þeirra sem
slíka atvinnu stunda og
þeirra sem reka fyrirtæki
sín eftir settum reglum og
standa skil á sköttum og
skyldum. Fyrirsvarsmenn
þeirra fyrirtækja krefjast
þess að samkeppnisaðstað-
an verði í þessu efni
jöfnuð."
Þá er vitnað til Iðnþings
íslendinga 1983 þar sem
samþykkt var tillaga um að
koma þurfi upp samstarfi
ríkisvalds og samtaka fyrir-
tækja, sem rísi undir því
nafni, til að uppræta
„ svarta atvinnustarfsemi“,
enda eigi þessir aðilar sam-
eiginlegra hagsmuna að
gæta í þessum málum.
Einnig er vitnað til stefnu-
skrár Iðnþings þar sem seg-
ir m.a. að iðnlöggjöfin sé
sett til þess að tryggja at-
vinnuréttindi iðnaðar-
manna í löggiltum iðngrein-
um og ekki síður til að gæta
hagsmuna neytenda og
tryggja þeim góða og fag-
lega þjónustu.
í greinargerðinni segir
ennfremur að á það sé skylt
að benda að „ svört atvinnu-
starfsemi" sé ekki aðeins
bundin iðnaði. Hún þrífist í
ýmsum atvinnugreinum
öðrum: „Það eru ekki að-
eins atvinnurekendur sem
slíka iðju stunda. Það er al-
gengt að launþegar, sem
margir stunda aðalstarf sitt
hjá fyrirtækjum sem bera
þær atvinnurekstrarlegu
kvaðir sem ríkisvaldið legg-
ur þeim á herðar, hverfi að
reglubundnum vinnutíma
loknum til starfa við
„svarta atvinnustarfsemi"
í beinni samkeppni við
aðalvinnuveitanda sinn.
Á það er einnig rétt að
benda að ýmis starfsemi á
sér stað hér á landi með
innflutning, sölu og dreif-
ingu ásamt framleiðslu á
ýmiss konar varningi án
þess að viðkomandi hafi afl-
að sér nauðsynlegra leyfa.
Sú starfsemi er einnig
„svört“.
Tilgangurinn með þess-
um tillöguflutningi er að
vekja athygli á þessu
margslungna vandamáli og
umræður um það og leita
leiða til að brjótast úr þeim
vítahring spillingar sem
viðgengist hefur á þessu
sviði.“
Rafdraumar
á aðventu
Þá eru hafin fjörbrot þessa
merka árs 1984. Enn eitt áriö
mun innan fárra vikna veröa
brennt og sprengt inn í aldanna
skaut, þaðan sem þaö aldrei
mun eiga afturkvæmt. Já, að-
ventan er hafin, og því er orðið
lögmætt að fara að hlakka til
jólanna, þessarar stórkostlegu
uppfinningar, hvort sem hún er
nú frá Guði eða mönnum
komin. Án jólanna er óvíst að
þessi þjóð hefði haldið það út
að skrimta gegnum fannfergi,
myrkur og kulda aldanna. Og
enn einu sinni bera jólin okkur
birtu sína og yl mitt í myrkri
óáranar og kreppu.
Tveir garðar
Það hefur svo sannarlega verið
drungaiegt um að litast á þjóð-
lífssviðinu að undanförnu. Fyrst
langvarandi kjaradeilur sem að
vanda enduðu með því að sam-
ið var um að koma veröbólgunni
upp um tiltekinn fjölda pró-
sentustiga í stað þess að ráðast
gegn mesta böli íslensks þjóð-
félags um þessar mundir, hinni
hrikalegu mismunun í tekju-
skiptingu sem hér ríkir, bæði
milli einstaklinga og byggðar-
laga. Gengisfellingin á dögun-
um breytir þarna auðvitað
engu, og ég fer ekki ofan af því
að hún hafi verið hrikaleg sál-
fræðileg skyssa þó svo að ein-
hverja tölulega réttlætingu
hennar megi eflaust finna. Þeir
sem áður höfðu efni á að kaupa
sér svissneskt súkkulaði á
Laugaveginum, munu hafa efni
á slíku áfram hvað sem öllum
gengisfellingum líður. Sá
stjórnmálamaður sem segir það
blákalt í fjölmiðlum að nú verði
það fólk sem hefur fimmtán
þúsund í mánaðarlaun og þaðan
af minna, að fara að breyta um
lífsstíl til að bjarga þjóðarhag,
getur tæpast vænst þess að vera
kallaður gott jólabarn. Nema
hann hafi bara meint það að
þetta fólk eigi að búa við svo
góð kjör að það geti tekið upp
eitt stykki myndbandstæki úr
jólapakkanum. Aö fyrir þetta
fólk verði auglýsingin góða ann-
að og meira en bara rafdraumur
á aðventu.
Já, ekki ber á öðru. Jólaaug;
lýsingarnar eru komnar á fullt
að vanda. Rafdraumarnir eru
farnir að fylla hvern krók og
kima, og fjölmiðlarnir fitna eins
og púkinn á fjósbitanum forð-
um daga Ef dæma mætti eftir
auglýsingaflæðinu, þá hljóta hér
að vaxa peningar á trjánum. Og
vissulega er því þannig varið, að
minnsta kosti í sumum görðum,
þar sem vöxtur þeirra er þegar
orðinn slíkur að ekki sér lengur
til sólarinnar, meðan í öðrum
garði grær ekkert annað en ill-
gresi sakir áburðarskorts.
Kaþólskir
ásatrúarmenn
Mitt í allri kreppunni og verð-
hækkanafárinu lýsir skært Ijós
allt í einu upp hin dimmu svið.
Hið heilaga vonarljós jóla-
stjörnunnar, sem engin gengis-
felling, hversu harkaleg sem
hún er megnar að taka frá
okkur, og sú von sem jóla-
stjarnan vekur er vissulega ann-
að og meira en þeir rafdrauniar
sem fjölmiölarnir reyna, oft
með ærnum árangri að vekja
hjá almenningi sem fyrir hver
jól er ákaft ákallaður sem Hátt-
virtir Neytendur.
En þó svo að margur láti
glepjast af fjölmiðlaglýjunni, og
haldi brott úr heimabyggð sinni
í leit að fé og frama við fótskör
fjármagnsins, og þótt margur
verði undir í þeirri glímu sem
þar er háð, því það er líka til
undirmálsfólk í Reykjavík, eins
og í öðrum nýlenduveldum, oft
upprunnið í nýlendunum, þá
virðist ennþá vera talsvert eftir
af heilbrigðum hugsunarhætti
með þessari þjóð, ef marka má
niðurstöður nýlegrar skoðana-
könnunar um lífsviðhorf Islend-
inga. Við segjumst jafnvel vera
reiðubúin til að fórna því sem í
árdaga skóp hið íslenska sam-
félag, einstaklingsfrelsinu, fyrir
jöfnuð þegnanna. Þetta er
nokkuð sem stjórnmála-
mennirnir okkar ættu að hafa í
huga, en því virðist nú tæpast
vera að heilsa. Þeir hugsa sjálf-
sagt flestir líkt og sá sem ég
minntist á fyrr í greininni. Hann
var bara miklu hreinskilnari, og
ber að virða hann fyrir það.
Hann þorði að segja það sem
hann hugsaði.
Það kom annars margt stór-
sniðugt fram f þessari könnun.
Þannig kom það meðal annars í
ljós að íslendingar eru upp til
hópa rammkaþólskir ásatrúar-
menn sem treysta best af öllum
stofnunum þjóðfélagsins sinni
lúthersku þjóðkirkju sem þeir
vilja sem minnst vita af nema á
tyllidögum eða þegar eitthvað
bjátar á. Þá sakar ekki að geta
þess að við erum hamingjusam-
asta þjóð í heimi, en þó heims-
ins mesta barlómsþjóð. Niður-
staðan verður sú að annað hvort
erum við heimsins besta og
skemmtilegasta þjóö, eða
heimsins stærsta samsafn hræsn-
ara. Og einhvern veginn getur
maður nú varla verið þekktur
fyrir það að trúa öðru en því
fyrrnefnda.
Próunarhjálp
í desember
Eitt áf því sem frekar styrkir
þessa trú er hið mikla örlæti
sem þjóðin sýnir ávallt í des-
ember þegar Hjálparstofnun
kirkjunnar og aðrir aðilar gang-
ast fyrir söfnunum til styrktar
bágstöddum f þeim löndum sem
hvíti maðurinn hefur í Jesú
nafni orðið þess valdandi að
hungursneyðir eru árviss við-
burður, og við í dag nefnum
Þriðja heiminn. Að vísu áttum
við engan þátt í þessu svínaríi
kynbræðra okkar, en samt
kunnum við nú einhvern veginn
ekki við það að éta okkur til
óbóta af jólasteikinni án þess að
hafa gefið einhverjar krónur í
þágu hinna sveltandi milljóna.
Það má vel vera að í ríkis-
stjórnum sumra þessara landa
sitji ekki tómir englar. Frægt er
til dæmis dæmið um viskíþamb-
arana sem eru að leika marxista
í Eþíópíu meðan þjóð þeirra
sveltur. Við megum þó þakka
fyrir það að eiga ekki svona
stjórnmálamenn þótt brokk-
gengir séu blessaðir. Samt ber
okkur siðferðileg skylda til að
leggja okkar lóð, þótt lítið sé á
vogarskálina þessu fólki til
hjálpar. Þetta fólk á sér ekki
videóvæddan rafdraum eins og
við. Draumur þess snýst um það
hvort það muni sjá sólina rísa
að morgni eður ei.