Dagur - 07.12.1984, Blaðsíða 12

12 - DAGUR - 7. desember 1984
Leikurinn er nauösynlegur þroska
barnsins. Með þá staðreynd í huga
ber okkur að skapa börnum okkar
það umhverfi og þær aðstæður að
þau geti notið sín í leik. En hvernig
skyldum við best gera það? Með
því að „hrúga“ leikföngum í þau?
Nei, aldeilis ekki. Mér segir svo
hugur að mörg börn eigi allt of mik-
ið af leikföngum. Þá er hætt við að
virðing barnsins fyrir leikföngum
sínum sé lítil og hver tekur til? Það
skyldi þó ekki oft lenda á henni
mömmu? En mamma er oft þreytt
og hefur ekki orku í að þrasa í
barninu um að það taki til sjálft,
hún er miklu fljótari að taka bara
sjálf til. En skyldi það vera rétta
leiðin til að fá barnið til að taka þátt
í heimilisstörfum og bera ábyrgð á
eigum sínum og gerðum, að ein-
hverju marki? Reynum frekar að
hjálpast að, um leið gefst ágætur
tími til að spjalla saman.
Mörg börn hafa ekki mikið leik-
daginn, en þetta er allt saman
hörku þjálfun. Svo eru þau líka að
kynnast sífellt stærri hluta af ver-
öldinni í kringum sig. Veröldin
verður öll önnur nú en er þau voru
á handlegg pabba eða mömmu eða
sátu í litla barnastólnum sínum.
Litlu börnin þurfa að snerta á hlut-
unum í kringum sig til að kynnast
þeim og þar sem snertiskyn þeirra
er ekki mjög þroskað, kynnast þau
hlutunum best með því að stinga
þeim í munninn. Þess vegna þarf að
gæta þess að fjarlægja hættulega
hluti og efni úr umhverfi þeirra.
En víkjum nú að leikföngunum.
Þau þurfa fyrst og fremst að vera
sterk, þau þurfa að þola harkalega
rými á heimilum sínum, barnaher-
bergin eru rnörg mjög lítil. Börnin
hafa þörf fyrir meira rými og bera
því leikföng sín út um alla íbúð, allt
verður undirlagt. Sumir foreldrar
hafa leyst þetta mál á þann hátt að
láta börnum sínum eftir hjónaher-
bergið og flytja hjónarúmið inn í
barnaherbergið, því hjónaherberg-
ið stendur á llestum heimilum autt
nema yfir blánóttina. Sá fyrirvari
þarf þó að vera á, að hjónarúmið
komist inn í barnaherbergið, en sú
er ekki alls staðar raunin.
Nokkuð útbreiddur virðist mér
vera sá misskilningur að litla barnið
þurfi ekki mikið rými. Þessu er ein-
mitt öfugt farið. Litlu börnin, sem
eru að byrja að ganga þurfa mikið
rými. Þau þjálfa hreyfingar sínar
gegnum leik. Oft erum við alveg
undrandi á hvað þau endast til að
hlaupa og príla allan liðlangan
meðferð. Það þarf að vera auðvelt
að halda leikföngum litlu barnanna
hreinum, lakk tréleikfanga þarf að
vera hættulaust og í sambandi við
tuskudúkkur þarf að vera vel á
verði gagnvart innihaldi þeirra og
gera við göt sem á þær koma, svo
dæmi séu nefnd. Leikföng þurfa
líka að hæfa þroska barnsins. Upp-
lýsingar þar að lútandi er oft að
finna á umbúðum leikfanga, einnig
ætti starfsfólk leikfangaverslana að
vera fært um að aðstoða okkur við
leikfangaval. Ef við erum að velja
leikföng handa börnum annarra, er
oft gott að hafa samráð við for-
eldra. Ef barnið er á dagvistarheim-
ili, getur verið gott fyrir foreldra að
leita samráðs við fóstrur, hvað telja
þær barnið vera í mestri þörf fyrir,
en það er þá ekki endilega spurn-
ingin um hvað barnið leikur sér
mest með, heldur getur barnið t.d.
haft þörf fyrir aukna hreyfingu, get-
Um lei/d
og leikföng
- Litlu bömin þurfa mikið rými
ur verið stirt í samanburði við börn
á svipuðum aldri, þá kæmi sér vel
að fá rimla í herbergið, dýnu fyrir
léttar leikfimiæfingar eða eitthvað
þess háttar. Ef til vill þekkir barnið
ekki litina, eins og eðlilegt gæti tal-
ist miðað við aldur þess, þá gætu
fóstrur bent á leikföng við hæfi.
Ekki má gleyma að minnast á
heimatilbúnu leikföngin, börn taka
oft sérstöku ástfóstri við þau. Með
litlum tilkostnaði og svolitlu hug-
myndaflugi má oft gera stórgóða
hluti, en við gerð þeirra þarf að
hafa í huga þá meðferð sem þau
eiga eftir að hljóta og að þau séu
hættulaus.
Að endingu langar mig að geta
þess að eftir lauslega athugun á
leikfangaúrvali í verslunum hér,
finnst mér léleg leikföng í of háu
hlutfalli, að ekki sé nú minnst á hið
mikla úrval „stríðsleikfanga", en
þeim verða gerð betri skil síðar. Ef
við athugum hvað ræður því hvað
á boðstólum er í leikfangaverslun-
um, þá hlýtur það að vera sú vara
sem selst, það hljótum því að vera
við, kaupendurnir, sem ráðum því
í raun. En hér kemur máttur aug-
lýsinga inn í dæmið, það er stað-
reynd að þær sljóvga dómgreind
okkar, ef við erum ekki vel á verði
og hvernig fara þær þá með varnar-
lausa og forvitna barnssálina.
Umsjón: Jón Bjarnason frá Garðsvík
Elaraldur Jóhannsson á Bakka
í Viðvíkursveit kom að Hrafn-
hóli í Hjaltadal á kölduni vetri.
Hann kvað til húsfreyju:
Pó nd geri mönnum mein
margur kaldur vetur
fram í dalnum fjóla ein
fölnad aldrei getur.
Fjóla frá Hrafnhóli kvað er hún
kom i fyrsta sinn að Laufskála-
rétt:
Byrja þeir að bragða á því,
bændur hópum saman.
Regla er það víst réttum í
og reynist oft svo gaman.
Gunnar Þorláksson, þekktur
hagyrðingur, bjó um skeið að
Þverá í Hrollleifsdal. Hann var
spurður um veruna þar. Svarið
var þetta:
Par var fyrrum þrælaból
sem þénaði sprundi og halnum.
Aldrei neina sælusól
sá ég í Hrollleifsdalnum.
Skagfirskur starfsmaður
hreppsnefndar kom að bæ og
hitti þar aðeins fyrir tvær
heimasætur. Hvarf hann þegar
á braut. Litlu síðar var honum
send þessi vísa:
Ört ég trúna á þér missi,
af því verð ég sármæddur.
Aldrei fyrr og áður vissi
að þú værir kvenh'ræddúr.
Snúum nú frá Skagafirði, til
Eyjafjarðar. Á bændafundi f
Hörgárdal hvatti ráðunautur
bændur til að notfæra tölvu-
tækni við búfjárræktina. Þá
kvað Arnsteinn Stefánsson í
Stóra-Dunhaga:
Víst er tæknin þarfaþing
og þykir síst til ama,
en tölvustýrða tilhleyping
tel ég vafasama.
í góðviðrinu sl. vor kvað Arn-
steinn bóndi:
Vorsins blíða við mér hló
- víkur hríðar makkinn -
grónum hlíðum, grund og mó
grænan sníður stakkinn.
Benedikt Ingimarsson á Hálsi
kvað:
Stuðlar andans eru farnir.
Ekkert Ijóð því fæðist hér,
því að fjandans fjölmiðlarnir
flækja allt í liöfði mér.
Dagur hefur átt það til að minn-
ast á göngugötuna nýju. Eftir-
farandi vísur eru að mestu leyti
ortar samkvæmt þeim fréttum:
Gatan breiða björt og hlý
ber af öllum svæðum.
Hcnni fagnar fólkið í
fagurlitum klæðum.
Héðan burt er allri eytt
ógn af snjó og svellum
því að Wilhelms-vatnið heitt
vætlar undir hellum.
helgum
degí
Texti: Matt. 25, 1-13.
Aðventa. - Biðtími,
undirbúningstími
Bæði börn og fullorönir bíða
jólanna mcð mikilli eftirvænt-
ingu. Þau eiga að færa okkur
fögnuð og frið. Gera þau það?
Ef ekki, þá er eitthvaö að og
þaö verður að laga. Innihald
kristins jólahalds er Jesús,
frelsarinn. Á jólum fögnum
við komu frelsarans. Þegar
hann fær aö koma inn í líf
okkar þá fyllist hjartað fögn-
uði og friði.
í texta dagsins segir Jesús
frá tíu mcyjum, scm biðu með
eftirvæntingu komu brúðgum-
ans. Þær vissu að þegar hann
kæmi þá fengju þær að ganga
með honum inn til brúðkaups-
fagnaðarins. Þegar svo brúð-
guminn kom þá voru aðeins
fimm meyjanna viðbúnar að
mæta honum. Þær gengu inn
meö honum. Hinar voru upp-
teknar við annað þegar brúð-
guminn kom og misstu af öllu.
Aðventan er tími sem við
notum til þess að undirbúa
jólahátíðina. Eitt er það sem
veröur að undirbúa fremur
öllu öðru á þessum tíma. Það
er koma frelsarans. Við þurf-
um að vera viðbúin að taka á
móti honum inn á heimili okk-
ar og inn í líf okkar. Þá verða
jólin hátíð fögnuðar og friðar.
Til umhugsunar:
Pakkinn sem
vartómur
Fallcgur pakki lá á stofugólf-
inu. Börnin höfðu beðið í
eftirvæntingu eftir að fá að
opna pakkann. Loks þegar
stundin rann upp og pakkinn
var opnaður, þá kom í Ijós að
hann var tómur. Vonbrigði
barnanna voru mikil þegar
þetta kom í Ijós. í öllu vafstr-
inu hafði glcymst að setja gjöf-
ina í pakkann.
Við megum ekki undirbúa
innantóm jól. Það veldur von-
brigðunt í staðgleði. Innihald-
ið, Jesús verður að vera í
pakkanum þegar jólin byrja.
Hér fór æskan margs á mis.
Margt er að sunnan apað.
Hér er okkar Hallæris-
heilla-planið skapað.
Hér á æskan óskaland.
Á afmörkuðu svæði
má hún hassið blóta í bland
við brennivín í næði.
Götusíminn enn og æ
er frá veggnum slitinn.
Menning ýms í okkar bæ
er að verða skitin.
Pegar fyrirfólk á stjá
fer um klukkan tíu,
fjarlægt hafa firðar þá
flöskubrot og spýju.
Margt að sunnan leitar lán.
Ljóma slær á orður.
Kannski byssubófa rán
berist einnig norður.
Jón Bjarnason.