Alþýðublaðið - 12.08.1921, Blaðsíða 1

Gefið út af
1921
Föstudaginu 12. ágúst.
183. tölubl.
Hvað veldur?
Sumir menn eru svo blindir eða
xósvífnir, að þeir viðurkenna ekki
¥iifu sína, þó þeim hafi svart á
iivítu verið sannað, að þeir hefðu
á röngu að standa. Jakob Möller
dtstjóri Vísis og alþm. er einn
¦siíkra manna. Þegar honum verð-
ar gramt í geði út af óförum sín-
«um, jafnvel þó þær séu honum
sjálfum að kenna. (sbr. hringsnún-
ingur hans í togaravökumálinu,
•dekur hans við íslandsbanka;
•undanhald hans við jón Magnús-
son o. fl), reynir hann að, gera
andstæðing sínum, Alþýðuflokkn-
>wm', alt til ilis sem hann getur.
í grein, sem hann kallar »kolin
«©g brauðverðið«, heldur hann því
írara, að »engin tilraun« hafi verið
gerð til að réttlæta það, hve hátt
'farauðverðið er nú, og segir um
skýrslu Alþýðubrauðgerðarínnar,
að hún fari alveg „íyrir ofan garð
«og neðan".
Það er skemst af að segja, að
aldrei hefir veríð gert neitt til að
¦réttíæta það, sem ekki er þörf á
að réttlæta; að eins hefir verið
sýnt fram á það og sannað með
skýrslu Alþýðubrauðgerðarranar,
að brauðverð hennar er í fullu
samræmi við allan kostnað við
lekstur hennar.
Það er vitanlega sanngjarnt og
alveg sjálfsagt, að krefjast lækk
unar á brauðum jafnt og öðrum
vörum, jafnskjótt og gera má ráð
fyrir, að unt sé að lækka verðið,
og Alþýðubrauðgerðin hefir alt
af síðan hún var stofnuð verið
síðust að hækka brauðyerð og fyrst
¦að lækka það, og nú í heilt ár
hefir hún selt brauð sín 6% Iægra
verði, en önnur brauðgerðarhús
og þar með sparað viðskiftamönn-
um sínum 28 þúsund któnur. >—
Vísir hefði því gert almenningi
þarft verk, ef hann hefði f fyrra
komið þvf til leiðar, að önnur
>>brauðgerðarhús hefðu selt sama
verði, því þá hefði hann sparað
bænum að minsta kosti 100 ýús-
und krónur, sem unnist hefði við
6°/o iægra verð allra annara brauð
gerðarhúsa, en Alþýðubrauðgerð-
arinnar.
Möller verður að gæta þess,
þegar hann talar um, að Alþýðu-
brauðgerðin ætti að geta starfað
með tapi, að hún hefir aldrei
verið rekin sem gróðaýyrirtœki
og er stofnuð á verstu tímum,
meðan alt er f háu verðí, hefir
að eins starfað skamma stund og
hefir því engan teljandi varasjóð
til að taka af.
Annars er það einkennilegt, að
Vísir skuli ekki finna neitt að því
við íslandsbanka, þó hann haldi
útlánsvöxtum sinum ijPjo heerri
en Landsbankinn, og hefir þó
íslandsbanki margar miljónir króna
í seðlum, sem landið lætur hann
hafa með góðum kjörum. En þessu
hreyfir Vísir ekki.
Hvað veldur?
€nskt þingræði.
Umbófaleiðin eða allsherjarbylting?
Það hefir löngum verið álitið,
að í Englandi — þessu íorna
heimkynni þingræðisins — væri
þingstjórnin fyrirmynd allra þeirra
þingstjórna, sem til væru f heim-
inum, og sægur manna í öllum
löndura hefir skrifað ritgerðir eða
jafnvel heilar bækur um það, hve
dásamlega þetta þingstjórnarfyrir-
komulag Englendinga blessist.
Enginn neitar þvf, að fyr á
öldum var þingræðið enska glæsi-
legt, er það var borið saman við
stjórnarfar það, er algengast var
á meginlandi Evrópu. En af þeim
upplýsingum, sem nú er verið að
gefa f enskum timaritum og af
því ástandi, sem í Englandi er
um þessar mundir, hlýtur nokkur
efi að vakna hjá mönnum um
^->0M<0"€3"O"O,,0>^'-Q
5 Brunatryggingar
9 á innbúi og vörum
JjJ hvergi ódýrari en hjá
?* A. V. Tulinius
vátryggingraskrifstofu
Ei m s kipaf é lags h ús i nu,
2. hæð.
19
ágæti þessa marglofaða enska
þingræðis.
Það er ekki annað sjáanlegt,
en að í Englandi sjálfu sé að
verða nieiri og meiri óánægja
með þingið og sugu maaaa þar
séu að opnast fyrir því, hversu
léiegur málsvari það i rauninni sé
fyrir þjóðina, með þeira hætti sem
það er aú,
Nýiega hefir hinn nafntogaði
enski Jafnaðarmaður, Kyndman,
ritað um enska stjórnarfyrirkomu*
lagið merkiiega grein í „The
Ninetsenth Century and After."
Þar kveður hann óánægju manna
méð núverandi þing og stjórn svo
almenna, að veruleg nauðsyn sé
á því að gjöra verulegar endur-
bætur á fyrirkomulaginu öllu ef
ekki eigi ver að fara. Hann gefur
ágæta mynd af því hversu órétt-
látt þingræðisfyrirkomuiagið enska
er eins og nú stendur. Selnast
þegar almennar kosningar fóru
fram í Englandi, i desember 1918,
félck samsteypuflokkur Lloyd
George — stjórnatflokkurinn —
samtals 5,564,318 atkvæði eða
56°/o af öllum greiddum atkvæð-
um og kom að 428 þingmönnum.
Allir hinir flokkarnir — stjórnar-
andstæðingarnir — fengu 4,132,
912 atkv. eða 44% af öllura
greiddum atkvæðum, en komu
ekki að nema 81 þingmanni. Það
er í sannleika merkilegt að flokk-
ur, sem fær 56% af greiddum
atkvæðum, skuli fá 85°/° þingsæta
Og sá er fær 44°/o atkvæða ekki