Dagur - 03.11.1986, Blaðsíða 5

3. nóvember 1986 - DAGUR - 5
Hendur þeirra eru líka að jafnaði
minni. Samt sem áður verða þær
að gera svo vel að nota sömu
verkfæri og þeir.
- Enginn myndi þvinga þig til
að ganga í allt of stórum skóm -
þú myndir bara fá hælsæri, ef þú
reyndir það, segir Eva Jaderberg.
- En verkfæri eru yfirleitt bara
til í einni stærð, heldur hún
áfram. Þannig að þú verður að
aðlagast verkfærinu en ekki
öfugt.
Hún segir okkur frá konu sem
var í starfsþjálfun hjá Vantsveit-
unni. Vinnan var henni erfið og
starfsfélagar hennar, allt
karlmenn, héldu því fram að hún
notaði rangar vinnuaðferðir.
Enginn áttaði sig á hvað raun-
verulega var að.
- Ég kom og tók videómynd af
henni í vinnunni, segir Eva
Jaderberg.
Ekki allra meðfærí
Þá kom í ljós hvar skórinn
kreppti. Verkfærin voru allt of
þung og ómeðfærileg.
- Hún gat ekki þrýst bolta-
klippunum saman með höndun-
um, heldur þurfti að beita hnján-
um líka. Kannski er hér komin
skýringin á því hvers vegna svo
fáar stelpur eru í tæknilegri verk-
menntun, segir Eva Jáderberg.
Vinnan verður erfiðari fyrir þær
sem eru með litlar hendur.
- Erfið vinna er venjulega
fjölhæfari og þess vegna betri
með tilliti til álags.
Sem dæmi tekur hún fiskiðnað-
inn á vesturströndinni. Þar sitja
konurnar og hreinsa fiskinn,
karlarnir hugsa um vélarnar og
vinna erfiðustu störfin. Konurnar
fá álagsslit í hendur, handleggi og
axlir, en ekki ber á því með karl-
mennina. Verkefni Evu er að
bæta úr því sem miður fer í
vinnuaðferðum fólks.
Fólk á ekki að þurfa að vinna í
þreytandi stellingum og með
verkfærum sem eru illa hönnuð.
Vélar og verkfæri eiga sem sagt
að laga sig eftir fólkinu, en ekki
öfugt eins og venjan er í dag.
- Ef hendurnar eru smáar, og
konur hafa oft smáar hendur,
grípa þær ekki um verkfærið á
réttum stað, segir Eva Jáderberg.
Þegar t.d. töng er of löng svo
ekki er hægt að grípa um hana yst
á haldinu, kemur gripið of innar-
lega. Þá verður vogaraflið minna
og vinnan erfiðari. Ein aðferð er
að beita báðum höndum til þess
að ná taki á tönginni.
- En það gerir vinnuna einnig
erfiðari, þar sem báðar hendur
eru þá uppteknar, segir Eva
Jáderberg. Oft er nauðsynlegt að
önnur höndin sé laus.
Annað vandamál
Allt þetta leiðir til annars algengs
vandamáls hjá konum:
- Oft lenda konur í iðnaði í
störfum sem ekki krefjast mikils
vöðvaafls, segir Eva Jáderberg.
- Það á að hlífa þeim við að
ofreyna sig. En það gleymist oft
að léttu störfin eru oft mjög til-
breytingarlaus. Þess vegna valda
þau oft álagssköddun.
Mörg verkefni hennar hafa
verið styrkt af Vinnuumhverfis-
sjóðnum. Hún fer á hlutaðeig-
andi vinnustað og tekur videó-
myndir og ræðir við það fólk sem
er að störfum. Síðan fer hún
heim og skoðar efnið.
- Það er um að gera að vera
dálítil leynilögga, útskýrir hún.
Finna út hvað það er sem veldur
erfiðleikunum. Þegar hún hefur
fundið það út, er kominn tími til
að setja fram tillögur og segja frá
hvaða kröfur þarf að gera til
verkfæranna svo að þau valdi
ekki skaða. Með hliðsjón af
þessu reynir hún síðan að fá hug-
myndir um breytingar á verkfær-
um eða alveg ný verkfæri sem
koma að gagni án þess að valda
starfsfólkinu skaða.
Mikilvægt samstarf
- Á þessu tímabili verkefnisins
verð ég að hafa samstarf við
verkfræðing eða hönnuð, sem
býr yfir þeirri tæknilegu þekk-
ingu sem mig skortir, segir Eva
Jáderberg.
- Samstarfið er einkum mikil-
vægt þegar verið er að vinna að
tilraunaframleiðslu á verkfærum.
Þau eru prófuð af hópi fólks sem
hefur langa starfsreynslu. Að
lokum verða bestu hugmyndirnar
valdar úr. Þær geta farið í fjölda-
framleiðslu og verða síðan nýttar
í iðnaðinum.
- Oft reynum við að fá verk-
færin í mismunandi stærðum, svo
að þau henti fólki með mismun-
andi stórar hendur, segir Eva
Jáderberg.
Það besta væri að fá verkfæri
sem hægt er að stilla á misunandi
hátt, en það er ekki fram-
kvæmanlegt enn sem komið er.
- Eiginlega þyrfti að hafa
vinnuumhverfissérfræðing með í
ráðum í hvert skipti sem ný verk-
grein verður til eða þegar byrja á
að nota nýtt verkfæri í framleiðsl-
unni, heldur hún áfram. Þá yrði
verkið þegar í upphafi lagað eftir
þörfum manneskjunnar og fólk
ætti að losna við skaða af völdum
rangra vinnustellinga og verk-
færa.
- Það hefði einnig í för með
sér hagnað fyrir fyrirtækin, álítur
Eva Jáderberg.
(Ny teknik/86 Þýð. GH)
Tannlækningastofa
á Akureyri
Hef opnað tannlækningastofu í Kaupangi við Mýrar-
veg, (neðri byggingu). Viðtalstímar eftir samkomu-
lagi. Sími 27073.
Bessi Skírnisson, tannlæknir.
Fædd 9.9. 1929 - Dáin 22.10. 1986
Síðastliðinn laugardag var til
moldar borin á Akureyri Guð-
björg Sæmundsdóttir, Vana-
byggð 10.
Mér er bæði ljúft og skylt að
minnast hennar Dúddu fræriku í
nokkrum orðum. Hún var dóttir
hjónanna Guðrúnar Jónsdóttur
frá Hóli í Höfðahverfi og
Sæmundar Reykjalín Guð-
mundssonar frá Lómatjörn í
sömu sveit. Þau Guðrún og
Sæmundur hófu búskap í Litla-
gerði og þar fæddist Dúdda, sem
var elst af 10 börnum þeirra
hjóna. Nafn sitt fékk hún eftir
systur Sæmundar, sem dó ung að
árum af slysförum. Úr Litlagerði
fluttist fjölskyldan í Lómatjörn,
en árið 1938 flutti hún í Fagrabæ
og þar býr Guðrún enn, en
Sæmundur lést fyrir 12 árum.
Þegar ég læt hugann reika og
minningarnar um Dúddu streyma
fram verður orðið umhyggja yfir-
sterkast. Sú umhyggja sem hún
sýndi fjölskyldu sinni, systkinum,
foreldrum og frændfólki öllu og
nánast öllum sem hún umgekkst
á einhvern hátt.
Það má ljóst vera að elsta syst-
kinið í 10 barna hópi á þeim
árum sem Dúdda óx úr grasi
þurfti fljótt að fara að taka til
hendinni og hjálpa til og það
gerði hún. Hún var bæði dugleg
og áræðin, lenti t.d. í þeirri lífs-
reynslu á unglingsárunum að
ingsárunum að taka á móti yngsta
bróður sínum, þar sem ekki tókst
að ná í ljósmóður í tíma.
Að loknu barnaskólanámi fór
Dúdda í Héraðsskólann að Laug-
um og seinna í Húsmæðraskól-
ann á Varmalandi. Þegar hún var
um þrítugt lenti hún í bílslysi á
leiðinni milli Fagrabæjar og
Akureyrar, nánar tiltekið í Ystu-
víkurhólum, og átti mjög lengi í
þeim meiðslum sem hún þar
hlaut, og náði sér jafnvel aldrei.
Árið 1964 giftist Dúdda eftirlif-
andi eiginmanni sínum Sigtryggi
Davíðssyni frá Ytri-Brekkum á
Langanesi. Þau eignuðust 3
myndar börn, Sigrúnu, sem nú
stundar nám í hjúkrunarfræði,
Sæmund, sem er í iðnnámi og
Svein, sem stundar nám við
Verkmenntaskólann.
Ég hef verið tíður gestur í
Vanabyggðinni síðustu árin og
hafa dætur okkar hjóna ekki far-
ið varhluta af þeirri umhyggju
sem Dúdda bar fyrir frændfólki
sínu. Þær fengu æði oft að vera
hjá Dúddu frænku á meðan
mamma var á fundum. Þá eru
mér ógleymanlegar samveru-
stundirnar við eldhúsborðið yfir
kaffi og heimabökuðum kökum
áður en haldið var út úr bænum á
kvöldin. Fyrir alla þá alúð og
artarsemi sem Dúdda sýndi mér
og mínum þakka ég af alhug.
Snemma á þessu ári veiktist
Dúdda og kom fljótlega í ljós að
alvara var á ferðum. Hún sýndi
ótrúlega mikinn dugnað og yfir-
vegun í veikindunum og má segja
að hún hafi gert að gamni sínu
fram á síðasta dag. Þó var hún að
eðlisfari mjög viðkvæm en vissi
bara ekki hvað var að kenna í
brjósti um sjálfan sig.
Á þessum sorgartímum verður
manni oft hugsað til nánustu ætt-
ingja, sem hafa misst móður, eig-
inkonu og systur, og aldraðrar
móður sem kveður nú þriðja
barnið sitt í blóma lífsins.
Fyrir hönd okkar á Lómatjörn
votta ég ykkur innilega samúð.
Valgerður Sverrisdóttir.
-orð f belg__________
Reglugerðin sem
fór í hundana
í Degi þann 30.10. s.l. erallmikið
fjallað um lausagöngu hunda á
Ákureyri og þó einkum hver
skuli gæta dýra þessara, og hafa
eftirlit með að eigendur þeirra
fari að settum reglum. í umfjöll-
un þessari er m.a. rætt við bæjar-
og heilbrygðisfulltrúa, sem báðir
töldu að lögreglu bæri að sjá um
þá hlið málsins. Sagði bæjarfull-
trúinn að hér væri um lögbrot
sem jafnframt væri þá lögreglu-
mál.
Lög þesi eru að vísu reglugerð
samin af bæjarstjórn og staðfest
af heilbrygðisráðuneytinu og
mun nýjasta útgáfa vera frá 1980.
Nú er það svo með bæjarfull-
trúa sem og þingmenn að þeir
hafa mjög gaman af því að semja
lög og reglugerðir, en stundum
virðist manni sem þeir láti sér í
léttu rúmi liggja hvort og hvernig
sé hægt að framfylgja þeim, og er
umrædd reglugerð gott dæmi um
það.
Þar segir í 1. grein „Hundahald
er bannað“ síðan koma allnokkr-
ar undantekningar fyrir blinda
menn, leitarhunda, og lögbýli. Þá
er þess getið að allir sem fari eftir
neðanskráðum reglum geti feng-
ið undanþágu, en reglur þesar
eru m.a. bann við lausagöngu,
fyrirmælum um tryggingu og
hreinsun o.f. Séu reglur þessar
brotnar skal beita sektum og
sviftingu leyfis. Forðast er þó að
nefna sektarupphæðir, né heldur
hvenær á að svipta mann leyfi og
hver á að taka ákvörðun um það.
í gamalli reglugerð um hunda-
hald á Akureyri var þess getið að
bæjarstjórn gæti svift menn leyf-
inu, og þá hefur sennilega þurft
að leiða viðkomandi hund á fund
bæjarstjórnar til þess að þeir
gætu dæmt um hvort þeim sýndist
hann hættulegur. Þetta hefur
skiljanlega þótt of þungt í vöfum
og því verið fellt niður.
Eftirlitið
Þá komum við aftur að kjarna
málsins, eftirlitinu og lítum á
aðra grein reglugerðarinnar b.
lið. Þessa grein hefðu bæjar- og
heilbrygðisfulltrúarnir átt að lesa
betur og kynna fyrir lesendum
Dags, en þar segir svo: Árlega
skal greiða í bæjarsjóð leyfisgjald
fyrir þá hunda sem undanþága er
veitt fyrir. Gjaldið sem bæjar-
stjórn ákveður fyrir 1 ár í senn
skal renna til að standa straum af
kostnaði við skráningu og eftirlit
með hundum í bænum og upp-
hæðin við það miðuð. Með þessu
eru hundaeigendur krafðir um
gjald sem nernur hundruðum
þúsund árlega og þeim og öðrum
bæjarbúum sem lesið hafa reglu-
gerðina talin trú um að það renni
til þess að hafa eftirlit með
hundum. Öllum er hins vegar
ljóst að kærur vegna meiðsla eða
tjóns af völdum hunda eru hér
eftir sem hingað til í höndum
lögreglu.
Áðurnefnt gjald ásamt sektum
vegna lausagöngu hunda mundu
nægja ríflega fyrir launum eftir-
litsmanns nú þegar, og f hendi
bæjarstjórnar að hækka það eftir
þörfum. Svo er að sjá að þetta
hafi verið ætlun nefndarmanna
sem sömdu reglugerð þessa, en
einhvers staðar á leið sinni gegn-
um kerfið hefur ágirndin náð tök-
um á mönnum og þeir látið sér
detta það snjallræði í hug að láta
krónur þessar í bæjarkassann og
vísa svo á lögreglu með eftirlit.
Þessa reglu mætti útvíkka að
mun t.d. við byggingareftirlit,
heilbrygðiseftirlit o.fl. Þegar
kvartað væri undan skemmdum
mat eða að of langt væri á milli
þaksperra á nýbyggingu þá
mundu viðkomandi að sjálfsögðu
ekki ansa því heldur vísa á lög-
reglu þar sem þetta væri brot á
reglugerð.
Nei, þessi mál verða ekki leyst
nema að með þeim sé fylgst af
þar til skipuðum mönnum. Þessu
hafa flest stærri bæjarfélög áttað
sig á og er mál til komið að Akur-
eyringar geri það líka.
Inginiar Skjóldal.
Útsölustaðir Dags
í Reykjavik
★Flugbarinn Reykjavíkurflugvelli
★Bifreiðastöð íslands (B.S.I.)
★Bókabúðin Borg, Lækjargötu 2.
★Bókabúð Braga, blaðasala,
biðskýli SVR, Hlemmi