Dagur - 03.12.1987, Blaðsíða 4
4 - DAGUR - 3. desember 1987
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavik vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERTTRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (fþróttir),
PÁLL B. VALGEIRSSON (Blönduósi vs. 95-4070), STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÚTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauðárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASIMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Verðbólga og
vaxtafár
Verðbólgueinkennin hafa látið á sér kræla í æ rík-
ari mæli síðustu mánuði eftir nokkuð langt tímabil
jafnvægis og festu. Þensla hefur aukist jafnt og
þétt, sérstaklega á suðvesturhorninu, og þar með
eftirspurn eftir lánsfé. Af sömu orsökum hefur
dregið úr sparnaði og bankarnir séð sig knúna til
að hækka innláns- og útlánsvexti til að sporna við
þessari þróun.
Vaxtaprósentan er nú smám saman að nálgast
það mark sem þekktist á versta verðbólguskeiðinu
og svo virðist sem ráðamenn hafi lítinn lærdóm
dregið af þeirri dýrkeyptu reynslu sem við hlutum
þá. Verðbólgan og vaxtafárið eru svo sannarlega
komin á kreik að nýju.
Það liggur í augum uppi að hækkandi fjármagns-
kostnaður kemur sér afar illa fyrir atvinnuvegina í
landinu. Útgjaldaaukningin er gífurleg, bæði hjá
einstaklingum og fyrirtækjum. Á sama tíma og
vextir fara hækkandi kreppir verulega að útflutn-
ingsgreinunum vegna kostnaðarhækkana innan-
lands og óhagstæðrar gengisþróunar erlendis.
Með sama áframhaldi getur einungis illa farið.
Víxlverkun vaxta og verðbólgu er þegar fyrir
hendi, þótt stundum sé erfitt að sjá hvort vextirnir
auki verðbólguna eða verðbólgan hækki vextina.
Við þurfum ekki að fara langt aftur í sögunni til að
finna hliðstæðu í efnahagslífinu. Þegar ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar tók við völdum á síð-
asta kjörtímabili var þessi víxlverkun í algleymi en
með markvissum og samhæfðum aðgerðum tókst
ríkisstjórninni að snúa þróuninni við. Undir lok síð-
asta kjörtímabils létu framsóknarmenn hins vegar
undan þrýstingi sjálfstæðismanna um að hækka
vexti og gefa fjármagnsstofnunum aukið sjálfræði í
vaxtaákvörðunum. Þar má e.t.v. marka upphaf
þess vaxtafárs sem nú er á góðri leið með að sliga
atvinnulífið.
Endurteknar vaxtahækkanirnar upp á síðkastið
hafa ekki náð þeim tilgangi að draga úr þenslu.
Lánsþörfin virðist sú sama eftir sem áður. Og þótt
innlánsvextir hafi hækkað hefur innlánsaukningin
í viðskiptabankana svo til stöðvast. Það er ekki svo
undarlegt, þegar tekið er tillit til þess að sparifé á
almennum innlánsreikningum hefur rýrnað á
undanförnum mánuðum, þrátt fyrir gylliboð og
fögur fyrirheit helstu peningastofnana landsins.
Almenningur ratar ekki lengur um vaxtafrumskóg
efnahagslífsins og telur öruggara að fjárfesta en
að stunda sparnað.
Verðbólgan er óðum að ná fótfestu á nýjan leik
og nú duga engin vettlingatök. Við henni verður
að bregðast á viðeigandi hátt. BB.
„Rúntarar":
„Auðvitað erum við að
kíkja á stelpumar
- segja Bjössi og Ingvi sem vilja fá rusladalla innan seilingar
„Rúntmálið“ svokallaða hefur
verið mál málanna á Akureyri
undanfarna daga og raunar leit
út fyrir það síðastliðið föstu-
dagskvöld að ungmenni víðar
að en frá Akureyri tækju þátt í
að mótmæla þessari aðgerð
sem flestir virðast vera sam-
mála um að hafí verið sérlega
vanhugsuð frá upphafí. Síðast-
liðinn föstudag var hið fræga
hlið sem lokað hafði fyrir
kvöldumferð um Ráðhústorg,
tekið niður. Flestir telja að
ástæðan hafí verið hræðsla
bæjaryfírvalda við enn frekari
mótmæli og jafnvel óeirðir, því
heyrst höfðu allrosaiegar sögur
af því sem í vændum væri.
Bæjaryfírvöld segja að hliðið
hafí verið tekið niður til við-
gerðar enda hafí álag á því ver-
ið verulegt. Gunnar Jóhannes-
son tæknifræðingur hjá Akur-
eyrarbæ segir svo vera og að
viðgerð lokinni viti hann ekki
betur en að hliðið verði sett
upp að nýju.
En hverjir eru þessir unglingar
sem í síðustu viku stóðu fyrir svo
kröftugum mótmælum að íbúum
bæjarins var ekki svefnsamt. Er
þetta ekki bara einhver götulýður
sem ekkert mark er á takandi,
„algjörir vitleysingar" eins og
einn af íbúum Miðbæjarins kall-
aði hópinn í símatíma einnar
útvarpsstöðvarinnar í vikunni
sem leið?
Vitanlega er misjafn sauður í
mörgu fé og svo hlýtur einnig að
vera með þennan hóp sem taldi
vel á annað hundrað ungmenni.
Það vita hins vegar allir sem verið
hafa ungir að rúnturinn er fyrir
alla, skólafólk og vinnandi, pilta
og stúlkur, ruglaða og normal.
Til þess að fá innsýn í það hvað
vakir fyrir „rúnturunum" fékk
Dagur tvo þeirra til að sitja fyrir
svörum í viðtali dagsins, þá Frið-
björn Benediktsson og Ingva Þór
Björnsson sem báðir eru nítján
ára gamlir.
- Er hasarinn búinn?
„Á meðan ekkert hlið er. Ætli
krakkarnir haldi ekki áfram um
leið og það verður sett upp aftur,
og þá verður ástandið sjálfsagt
miklu verra. Það kippir sér eng-
inn upp við 1000 eða 5000 króna
sektir og þeir geta varla staðið á
því að taka af mönnum skírteinin
fyrir að flauta.“
- Getur þetta versnað hjá
ykkur?
„Versnað? Við höfum verið
mjög stilltir og á meðan elliheim-
ilið og sjúkrahúsið eru látin í friði
þá sýnum við lit. Þessir staðir
verða alveg látnir vera.“
- Eruð þið ánægðir með
árangurinn af þessum mótmæl-
um?
„Að sjálfsögðu erum við það.
Samstaðan í hópnum hefur verið
mikil og hún varð til þess að hlið-
ið var tekið niður eins og við
vildum."
- Voruð þið ekki jafnframt
hálfsvekktir þegar hliðið var tek-
ið niður?
„Að sjálfsögðu vorum við það.
Ánægðir og svekktir. Það var svo
mikið sem stóð til að maður ætl-
aði varla að þora að fara á bíln-
um inn í bæ á föstudagskvöldið.“
- Nú segja bæjaryfirvöld að
hliðið hafi verið tekið niður til
viðgerða?
„Það er náttúrlega bara brand-
ari því hliðið var ekkert
skemmt," segja þeir félagar og
hlæja ógurlega þegar blaðamaður
stingur upp á því að ætlunin sé að
gera hliðið stærra og rammger-
ara. „Ef hliðið var bilað þá hefðu
þeir bara getað lokað rúntinum
áfram með bílum eins og þeir
höfðu gert bæði á miðvikudags-
og fimmtudagskvöld.
Það getur náttúrlega vel verið
að bæjarstjórinn hafi einfaldlega
viljað fá svefnfrið en sennilega
hefur margt fleira spilað inn í.
Maður var búinn að heyra um
ýmislegt sem átti að gerast og til
dæmis að von væri á óaldarlýð frá
Sauðárkróki. Ef eitthvað hefði
svo komið upp á þá hefði það
komið vondu orði á okkur.
Þetta lið grýtti Bjössa Mikk í
lögreglustöðinni á staðnum svo
þú sérð hvað við erum rólegir.
Nú ef það er rétt sem við heyr-
um og lesum að fólk hafi ætlað að
koma og sparka og jafnvel skjóta
á bílana þá hefði náttúrlega ein-
hver lamið einhvern.“
- Ykkur finnst þið ekki hafa
gengið of langt?
„Að sjálfsögðu ekki. Og þó.
Það var í lagi að aka flautandi um
bæinn eitt kvöld en mér fannst
persónulega að á fimmtudags-
kvöldið hefði verið sniðugra að
taka einn rúnt yfir í Vaðlaheiði til
að sýna bæjarbúum samstöðuna í
hópnum. Sýna 100 bíla röð.“
- Þið hafið ekkert reynt að
ræða málin við yfirvöld og íbúa
Miðbæjarins. Eruð þið tilbúnir til
þess?
„Það væri gaman ef hægt væri
að boða til fundar um það hvort
það á að loka torginu aftur eða
ekki. Þetta er allt í óvissu og
maður er í viðbragðsstöðu á
hverju kvöldi."
- Hafið þið einhvern skilning
á þeim kvörtunum sem íbúar
Miðbæjarins bera fram?
„Auðvitaö höfum við það. Það
mun hins vegar alltaf verða ein-
hver hávaði í miðbæ, vegna bíla
eða gangandi fólks, og þeir sem
ætla að búa þar verða bara að
þola þetta.
Því má ekki gleyma að það er
líka mikill kostur að búa í Mið-
bænum. Fólkið getur sótt alla
skapaða hluti fótgangandi.
Áð halda að rúnturinn hætti er
svo mikil heimska að ég veit bara
ekki hvað á að segja. Einhvers
staðar verður þetta fólk að
hittast.
Með lokun torgsins, og
kannski stærra svæðis, beinist
umferðin bara út á „hraðari" göt-
ur og slysahætta eykst. Rúntur-
inn gæti til að mynda orðið upp
Gilið og niður Oddeyrargötuna."
- Munið þið ekki mótmæla
þegar að þessu kemur?
„Það verða engar óeirðir þó að
torgið verði hellulagt en við vilj-
um gjarnan koma þeirri hug-
mynd á framfæri, til dæmis með
söfnun undirskrifta, að þá verði
það opið fyrir akandi umferð á
kvöldin og næturnar.
Eitt finnst okkur líka athygl-
isvert og það er tímasetning lok-
unarinnar. Af hverju er lokað
klukkan tíu? Skyldi það eiga
nokkuð skylt við lokunartíma
kaupfélagsbúðarinnar í Brekku-
götu 1. Af hverju var ekki lokað
klukkan 11.30 þegar Borgarsöl-
unni er lokað?“
- Til hvers eruð þið að rúnta?
„Sýna okkur og sjá aðra. Fyrir
þá sem ekki eru í íþróttum eða
stunda eitthvað annað þá er það
segja þeir Ingvi Þór Björnsson og Friðbjörn Benediktsson, rúntarar. Myndir: tlv
,Við höfum verið mjög stilltir,