Dagur - 09.12.1987, Blaðsíða 13

bœkur
9. desember 1987 - DAGUR - 13
BL
Það verður líf í baukunum.
Muniðaðsækja
Ml. miðana. A
Hf: VS
Æviminningar Péturs
á Hranastööum
þeir, sem timburþil ættu á fram-
hliö bæja sinna, skyldu mála þau
hvít fyrir konungskomuna. En nú
sé ég þaö, á frásögn Péturs, að
óvíst er, hve mikið kóngur og
harðsnúið fylgdarlið hans hefir
séð af þeirri dýrð, er þeir geystust
áfram veg sinn „í þykkum mold-
armekki“!
Æviminningar Péturs Ólafsson-
ar, bónda og dannebrogsmanns á
Hranastöðum, eru nýkomnar á
markaðinn. Getur þess nærri, að
margt beri fyrir augu þessa sveit-
arhöfðingja, er hann af Nebó-
fjalli sinna mörgu æviára lítur yfir
farinn veg. Því að auk bústarf-
anna heimafyrir hlóðust á hann,
að segja má, öll hugsanleg trún-
aðarstörf fyrir sveit hans og
hérað. Þar við má svo bæta ferða-
lögum, um lengri eða skemmri
veg, hvort heldur var að vetri eða
sumri, til að sækja meðöl handa
sjúkum eða þá lækni. Hefir
Húsavíkurferðin, svo dæmi sé
tekið, verið sannkölluð glæfra-
för, og munaði þá mjóu, að
Fnjóská ynni eitt af mörgum
hermdarverkum íslenskra fall-
vatna. En Pétur var djarfur og
öruggur til alls áræðis. Latneskur
málsháttur segir, að lánið fylgi
þeim, sem þorir. Og Pétur horfði
á ána ryðja sig, rétt á eftir að
hann var kominn yfir ísspöngina.
Það var erfiðara að ferðast hér á
fyrri tíð en nú gérist, þótt enn
megi bæta samgöngurnar.
Eitt sinn, er Pétur sótti Guð-
mund lækni Hannesson til Akur-
eyrar segir hann, að læknirinn
hafi rætt trúmál og tekið fyrir
sálminn: Ó, blessuð stund, er
burtu þokan líður, útskýrt hann
og gagnrýnt. Hefði verið gaman
að fá glefsur úr því tali hins
merka læknis. Ekki veit ég, hvort
læknar ræða nú slíka hluti í vitj-
unarferðum sínum til sjúklinga,
en vel má svo vera. En fleira
kemur fyrir í minningum Péturs,
þar sem maður hefði gjarnan vilj-
að „fá meira að heyra“. Líka
hefði verið forvitnilegt að vita,
hvernig þeir háu herrar,
biskuparnir; Hallgrímur Sveins-
son, Þórhallur Bjarnason og Jón
Helgason, komu þessum gáfaða
bændahöfðingja fyrir sjónir, er
þeir komu að vísitera söfnuð og
kirkju.
Pétur Ólafsson fór um sína
daga ekki varhluta af þeim
„hverflyndu veðrum örlaganna“,
sem næða um mannanna börn.
Hann var „vanur vosi og sárum“.
En yfir frásögn hans allri hvílir
þó rósemi og æðruleysi hins full-
reynda manns. Og víða er grunnt
á gamanseminni. Maður sér í
anda, er hann á yngri árum var
að dansa við Sofíu Jensen á
Syðra-Laugalandi, í tíð Kvenna-
skólans þar. Duttu þau bæði á
gólfið, sem er eitt með því
hrapallegra, sem ungan dans-
herra getur hent! Var ungfrúin í
þröngu pilsi og hefir herrann að
líkindum sveiflað henni ógæti-
lega í kringum sig, þar sem svona
fór. Farast Pétri haglega orð um
atburð þennan, eins og fleira í
minningum sínum. Þá er gaman
að frásögninni um sáttanefndar-
mennina, sem reikuðu um Hrafna-
gilstún, með sr. Þorstein Briem í
fararbroddi, leitandi úrræða til
að jafna ágreining þeirra Berg-
steins Kolbeinssonar og Kristjáns
Benjamínssonar. Mætti Salómon
sjálfur hafa verið hreykinn af
þeim „dómi“, sem þar var upp
kveðinn og báðir deiluaðilar gátu
sætt sig við, þótt annars væru
harðir á meiningunni og fastir
fyrir!
Minningar Péturs gefa innsýn í
eitt hið merkilegasta tímabil sögu
vorrar, þegar bjarma tók af nýj-
um degi eftir langar og dimmar
aldir. Svipmyndum bregður fyrir
af merkilegu fólki, sem gaman er
að kynnast svolítið, og ekkert
Dagskrá:
Ingimar Eydal.
Óskar og Emma.
Jólasveinar.
Svaladrykkur og gott í poka
Happdrætti.
Jólasaga.
Jóladans og fleira. j
síður, þótt maður hafi haft ofur-
litla hugmynd um það áður og vit-
að af því. Þarna er fræðaþulur-
inn, sr. Jónas á Hrafnagili, skáld-
bóndinn Davíð á Kroppi, frú
Valgerður Þorsteinsdóttir, for-
stöðukona Kvennaskólans á
Syðra-Laugalandi, Magnús á
Grund, Páll Briem „með sína
menn“, og sjálfur Matthías Joch-
umsson, og margir fleiri merkis-
menn á þeirri tíð. Og manni líður
Laugardaginn 12. desember kl. 14.30
halda Oskar og Emma litlujólin í Sjallanum.
Allir krakkar, sem eiga eða kaupa Ævintýrabaukana,
Óskar eða Emmu geta sótt aðgöngumiða,
sem líka eru happdrættismiðar, í Iðnaðarbankann.
vel í þeim góða félagsskap. Og
ekki má gleyma Hannesi Haf-
stein, einum stórglæsilegasta
stjórnmálamanni vorum, fyrr og
síðar.
Konungskoman 1907 var
merkilegur viðburður, og
skemmdi það ekki, að Friðrik kon-
ungur áttundi var einn vinsælasti
Danakonunga á íslandi. Ég
heyrði sagt í ungdæmi mínu, að
þess hefði verið óskað, að allir
Það er fengur í Æviminningum
Péturs, sem skrifaðar eru á lipru
máli og í hógværðar anda og yfir-
lætisleysis. Hafi útgefendur þökk
fyrir þessa góðu bók, sem svo
sannarlega er og verður til prýðis
og ánægju í íslenskum bók-
menntum. Um hinn ytri frágang
bókarinnar er einnig allt hið
besta að segja. Hún er lipur og
fer vel í hendi.
Bjartmar Kristjánsson.
EMM
mmuttKrtMMR
m

x