Dagur - 11.12.1987, Blaðsíða 7

11. desember 1987 - DAGUR - 7
Reynir Valdiinarsson læknir: „Ég bið þess iðulega að æsku landsins verði forðað frá ógæfu áfengis og iikniefna".
sótti í læknisnáminu fannst mér
námið styrkja trúargrundvöllinn
mikið, því ég sá hversu fákunn-
andi maðurinn í raun og veru var
um sköpunarverkið í heild.
Ég var þess fullviss að ég ætti
að ljúka sem fyrst öllu því sem ég
þyrfti að ljúka varðandi námið á
Islandi og fara síðan til annars
lands til að hefja nám í ákveðinni
sérgrein. Þetta þýddi, að tvö ár
fóru í að afla þeirra réttinda, sem
tilskilin eru til að fá fullt lækninga-
leyfi hér á landi. Árið 1962 tók-
um við, konan mín og börn, okk-
ur upp og fórum til Danmerkur
þar sem ég var staðráðinn í að
hefja sérnám í húð- og kynsjúk-
dómum. Þegar ég lít til baka sé
ég handleiðslu Drottins á mörg-
um sviðum, t.d. í því að þora að
fara til Kaupmannahafnar með
fimm manna fjölskyldu og vita
ekkert um hvað tæki við.“
- Nú eru ekki margir sem
velja þessa sérgrein læknis-
fræðinnar. Af hverju valdir þú
hana?
„Ég geri mér ekki fulla grein
fyrir því hvað olli valinu nema að
í kennslustundum hjá kennara
mínum í húðsjúkdómum, próf-
essor Hannesi Guðmundssyni,
fékk ég á einhvern hátt brenn-
andi áhuga fyrir greininni. Skóla-
félagar mínir fúlsuðu við þessari
grein og kviðu e.t.v. einna mest
fyrir því að koma upp til prófs í
henni, en ég logaði allur af innri
þrá eftir að vita meira. Hannes
Guðmundsson er mér alltaf mjög
minnisstæður en hann var orðinn
sjúkur maður þegar þetta var og
átti skammt eftir ólifað. Hann
tók námsefnið réttum tökum og
var góður kennari.“
vað dvaldirðu lengi í
Danmörku?
„Ég ílentist í tólf ár í
Danmörku en sá tími fór þó að
sjálfsögðu ekki allur í nám. Þá
var málum svo háttað og er e.t.v.
ennþá að afskaplega erfitt var
fyrir lækna að fá þær stöður sem
þurfti til að ná fullum réttindum í
þessari sérgrein læknisfræðinnar.
Þetta þýddi að dvölin í Dan-
mörku var mun lengri en ég hafði
upphaflega áætlað. Raunveru-
lega má segja sem svo að þegar
þessum tólf árum lauk var ég
sestur að í Danmörku og ætlaði
ekki aftur til íslands.
Ég var sjö ár í Kaupmanna-
höfn og fimm ár í Óðinsvéum. Á
árunum í Kaupmannahöfn var ég
ekki einungis í starfi á húð- og
kynsjúkdómadeildum heldur var
ég allmikið á geislalækningadeild-
um, þar sem meðferð á illkynja
sjúkdómum fór fram. Á tímabili
var ég jafnvel að hugsa um að
fara í nám í geislalækningum sem
sérgrein. Sem betur fór sá ég mig
þó um hönd í því efni í tíma.
Eiginlega líkaði mér aldrei
reglulega vel í Kaupmannahöfn
því mér fannst borgin fráhrind-
andi að einstaka stöðum undan-
skildum. Aftur á móti vorum við
afar ánægð í Óðinsvéum og telj-
um þá borg eina af hinum feg-
urstu sem við höfum búið í um
dagana.
Áf þeim sjúkrahúsum, sem ég
vann við í Kaupmannahöfn, lík-
aði mér einna best við Ríkisspít-
alann, enda starfaði ég töluvert
lengi á húð- og kynsjúkdómadeild-
þess sjúkrahúss. Þar tel ég mig
hafa lært einna mest í þeirri
grein.
Á Danmerkurárunum starfaði
ég aldrei með KFUM, enda kom
það fljótt í ljós, að þeir störfuðu
á öðrum grundvelli en ég var van-
ur að heiman. Ég tel að innan
hins danska KFUM hafi kristin-
dómur farið hrörnandi, að rnínu
mati.
/
g hafði komið mér og
fjölskyldu minni ágæt-
lega fyrir í Rönne, en
það er stærsti bærinn á Borgund-
arhólmi, með það fyrir augum að
stunda almennar lækningar auk
sérgreinar minnar við sjúkrahús-
ið þar. Þá fer hugurinn allt í einu
og heldur óvænt að leita aftur til
Akureyrar. Þetta kom til af því
að ég hafði gefið Drottni það
heit, að eftir að námi mínu væri
lokið skyldi ég snúa aftur til
Akureyrar og reyna að vinna fyr-
ir æskulýð bæjarins að kristilegu
starfi. Þetta liafði gleymst um
hríð en Drottinn vakti upp gaml-
ar minningar.
Ég hvarf því fljótlega frá Borg-
undarhólmi og það var eins og
engin bönd héldu mér eftir að ég
hafði verið kallaður til þessa
starfs. Þannig var þá í pottinn
búið að ég var alveg peningalaus
á þessum tíma og erfitt eða úti-
lokað að safna neinu fé í Dan-
mörku vegna skattakerfisins.
Fjölskyldan taldi sex meðlimi og
ég velti þeirri spurningu fyrir mér
hvernig ég ætti að geta hafið störf
á Akureyri svo félítill. Ég hafði
þó ekki neinar áhyggjur heldur
bað til Guðs á þá leið að sjá vel
fyrir öllu, því ég hefði verið kall-
aður til þess starfs sem mér var
ætlað fyrir æsku Akureyrar.
Ég sá auglýsingu um lausa
stöðu við sjúkrahúsið í Godthaab,
sem nú heitir Nuuk, á Græn-
landi. Ég ákvað að prófa þessa
leið til að afla fjár. Seinna, þegar
ég hafði fengið stöðuna, frétti ég
að nítján aðrir umsækjendur
höfðu verið um hana, ég var sá
tuttugasti. Þarna var fingur
Drottins greinilega með í spilinu,
því fyrirfram þótti mjög ósenni-
legt, að ég fengi stöðuna því ég
var eini útlendingurinn sem sótti
um hana. Danirnir urðu að víkja
að þessu sinni og þetta þótti
mörgum furðulegt á sínum tíma.
Við fluttum til Grænlands árið
1974 og það voru okkur öllum
geysileg viðbrigði. Ég átti þó von
á allt öðrum hlutum en ég fékk
að lokum að sjá. Þessi tími var
ágætur en einnig erfiður, svo erf-
iður, að þegar ég horfi til baka
finnst mér þetta vera erfiðasti
tími sem ég hefi lifað. Við vorum
þarna í tæplega tvö og hálft ár.“
Að hvaða leyti var svo
erfitt að starfa þarna,
var vinnuálagið svo
inikið?
„Vissulega var vinnuálagið
mikið en ég var vanur því að
vinna mikið, hafði t.d. verið á
nær stöðugum vöktum á dönsk-
um sjúkrahúsum í tólf ár. Mesta
álagið var þó sálræns eðlis. Þarna
voru þeir hlutir og atburðir sem
segja má að hafi valdið mér tals-
verðu áfalli strax í upphafi dvalar
minnar.
Mikið böl blasti hvarvetna við
vegna áfengisneyslu og öllu því
sem henni fylgir. Vínandinn hef-
ur farið mjög illa með Grænlend-
inga og svo eru sumir íslendingar
nú að berjast fyrir því að lögleiða
það böl, sem óhjákvæmilega
hlýtur að koma í kjölfarið á
almennri neyslu áfengs öls. Mér
finnst þetta fáránlegt.
Mikið var um geðræn vanda-
mál meðal þeirra íbúa sem ég
umgekkst. Kynsjúkdómavanda-
málið var gífurlega stórt og alvar-
legt og varð ég mjög undrandi á
þessu enda þótt ég væri fyrirfram
búinn að gera mér grein fyrir því
að illa stæði til í þeim efnum.
Ég hefði ekki getað hugsað
mér að vera miklu iengur en
þetta á Grænlandi og mælirinn
var líka fullur í öðrum skilningi.
Mér hafði áskotnast töluvert fé
meðan ég starfaði þarna og það
sem ég hafði farið á mis við í
þeim efnum meðan ég dvaldi í
Danmörku var mér ríkulega bætt
upp þennan tiltölulega stutta
tíma á Grænlandi. Góð laun voru
greidd fyrir vinnuna þar og í við-
bót fengu starfsmennirnir auka-
þóknun fyrir það eitt að vilja
starfa á Grænlandi. í viðbót við
þetta vorum við að heita má
skattlaus. Ég leitaði fyrir mér um
starf á Akureyri og var í bréfa-
sambandi við stjórn sjúkrasam-
lagsins. Við fluttum til bæjarins
eftir að ég var búinn að fá stöðu
og eftir það leið ekki langur tími
þar til ég var kominn inn í starfið
hjá KFUM. Ég tel því, að ég hafi
uppfyllt það heit mitt að starfa að
kristilegum málefnum fyrir æsku
þessa bæjar.“
- Hvert stefnir þetta æskulýðs-
starf nú á dögum?
„Ég held að unglingar séu vel
með á nótunum í trúarlegum
efnum. Þeir eru jákvæðari nú á
dögum ef eitthvað er gagnvart
trúnni en var á menntaskólaárum
mínum. Það hefur því margt gott
sprottið upp af þeim akri sem
Björgvin Jörgensson og aðrir
trúaðir hafa sáð til hér í bænum.
Um þetta efast ég ekki.“
Hver er afstaða þín til
trúfélaga utan þjóð-
kirkjunnar?
„Það er rekin kröftug boðun
fyrir þessum söfnuðum, þó e.t.v.
ekki meiri nú en áður. Við getum
greint ákveðnar línur milli Hvíta-
sunnukirkjunnar, Sjónarhæðar-
starfsins, Hjálpræðishersins, þjóð-
kirkjunnar og KFUM og K. Mér
hefur þótt afskaplega ánægjulegt
að sjá hversu mikið bilið milli
þessara greina kristinnar trúar
hefur minnkað hér í bæ því hér
áður, fyrir 40 árum, mátti því
miður oft finna djúpstæðan
ágreining, kannski úlfúð og sund-
urþykkju, af hálfu þessara
nefndu trúargreina.
Þó hefur komið til sögunnar ný
trúarstefna, sem ég felli mig ekki
við, en það eru Vottar Jehóva.
Mér er illa við að sjá þá skjóta
rótum á Akureyri.
Mér finnst Vottarnir vera ákaf-
lega ósanngjarnir, svo ekki sé
meira sagt, þar sem þeir halda
því fram að kenningar þeirra séu
byggðar á kristnum grundvelli.
Það er mjög hægur vandi að
hrekja þá fullyrðingu þeirra en
þó er ekki víst að allir séu í stakk
búnir til þess. Mér er afar illa við
að sjá fólk taka þessum kenning-
um vel.
jóðkirkjan á marga vand-
aða og góða presta sem
standa á kristnum grund-
velli. Kirkjan hefur að mínum
dómi staðið sig vel að flestu leyti
og fylgst vel með tímanum, án
þess að jákvæð boðun hafi
skaðast. Boðskapur kirkjunnar
manna fyrir 40 árum bar oft á tíð-
um allt of mikinn keim af spírit-
isma, guðspeki eða frjálshyggju
nýguðfræðinnar."
- Hvert er, að þínum dómi,
mesta böl íslensku þjóðarinnar?
„Ætli það sé ekki efnishyggjan
og sú tilhneiging að reiða sig á
peningaleg verðmæti. Varanlega
lífsfyllingu er ekki að fá í nútíma-
lífsgæðum efnisheimsins, - Krist-
ur einn er þess megnugur að veita
slíkt. Við höfum gert miklar
kröfur til lífsgæða og ef útlit er
fyrir að þeim verði ekki fullnægt
virðist allt ætla að fara úr skorð-
um í þjóðfélaginu. Þá er vissu-
lega áhyggjuefni að áfengi og
fíkniefni virðast flæða yfir landið
og ég bið þess iðulega að æsku
landsins verði forðað frá þessari
ógæfu. Þó eigum við, sem betur
fer, langt í land með að nálgast
sama ástand og ríkir í Dan-
mörku.“
- Hvernig tekst þér að sameina
lækninn og trúmanninn?
„Það er einfalt og þægilegt.
Tækifærin til að vinna sem kristni-
boði korna til mín í starfi mínu
hvern einasta dag og ég er þakk-
látur fyrir það. Ég hef aldrei ver-
ið í vandræðum með að sameina
þetta tvennt, t.d. þegar læknirinn
kemst ekki lengra þrátt fyrir
tækni og mikla þekkingu og segir
pass þá kemur trúin og spilar
hálfslemm í grandi. Oft hef ég
séð Drottin vinna kraftaverk
fyrir trú ég bið fyrir sjúklingum
mínum á hverjum degi. Undir-
búningurinn að starfi mínu hefst
milli kl. fimm og sex á morgnana,
en ég er snemma á fótum hvern
dag.“
- Hvernig er starfi þínu háttað
í dag?
„Eg vinn, hvort tveggja, að
almennri heilsugæslu sem heilsu-
gæslulæknir nteð allstórt „sjúkra-
samlag“, og við lækningar á sviði
sérgreinar minnar. Varðandi
kynsjúkdóma er, sem betur fer,
ómögulegt að tala um vandamál
hér í bæ.
Ég á að heita rágefandi læknir í
sérgrein minni við Fjórðungs-
sjúkrahúsið, dvalarheimilin og
Kristnesspítala. Að auki hef ég
alfarið með göngudeild psoriasis-
og exemsjúklinga að gera, en
þessi deild starfar við endurhæf-
ingarstöðina á Bjargi.
Er ekki erfitt fyrir þig þótt
læknir sért að horfa upp
á allar þær þjáningar sem
læknirinn þarf að umgangast í
starfi sínu?
„Jú, það er rétt en sá þáttur í
lífi rnínu er mikið til genginn yfir.
Þetta var algengara meðan ég
starfaði innan veggja sjúkrahúsa.
Þó koma fyrir vandamál í viðtöl-
um mínum við sjúklinga sem
ómögulegt virðist vera að leysa
nema á grundvelli trúarinnar.
Margoft hef ég séð fram á
hörmulega atburði í uppsi^lingu
sem ekki hefði verið hægt aðTást
við nema á grundvelli trúar. Sem
sálusorgari tek ég læknissiárfið
ákaflega alvarlega og ekki að
ástæðulausu. Drottinn hefur lagt
mér orð í munn til að ráðleggja
þeim sem hafa átt erfiðast og
komið til mín á stofuna.“ EHB