Dagur - 29.12.1987, Blaðsíða 4

4'— ÖAÖUfi' - árdéSetotféHssf'
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR, 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL PÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERTTRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir),
PÁLL B. VALGEIRSSON (Blönduósi vs. 95-4070), STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRIMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDfS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Grafið undan verslun
í heimabyggð
Mikið var um að vera í verslunum á Akureyri
fyrir jólin og það vakti athygli hve margir
utanbæjarbílar sáust á götum bæjarins. Góð
færð gerði það að verkum að t.d. Siglfirðingar
áttu auðvelt með að skreppa til Akureyrar en
yfirleitt hefur Lágheiðin verið illfær eða ófær á
þessum árstíma. Þá áttu Húsvíkingar ekki í
erfiðleikum með að aka til Akureyrar og
versla.
Kaupmenn á fyrrnefndum stöðum hafa
eðlilega áhyggjur af flutningi verslunar til
Akureyrar. Það þarf í sjálfu sér ekki skarpvitr-
an mann til að komast að þeirri niðurstöðu að
ef verslun flyst í einhverjum mæli frá ein-
hverjum stað t.d. Siglufirði eða Húsavík til
Akureyrar grefur það hægt og bítandi undan
verslunarrekstri á þessum stöðum. í samtali
við blaðið sagði Sigurður Fanndal, formaður
Kaupmannafélags Siglufjarðar, að það hefði
verið sérstaklega áberandi fyrir þessi jól að
bæjarbúar hefðu farið frá Siglufirði og keypt
gjafir og annað utan bæjarins. Sigurður sagði
að jólaverslun hefði verið minni á Siglufirði í
ár en í fyrra. Sigurður Guðmundsson, verslun-
arstjóri í Valbergi á Ólafsfirði, sagði svipaða
sögu og bætti því við að verðlag ætti ekki að
ýta mönnum til innkaupa utan Ólafsfjarðar.
Þeir sögðu báðir að verslunarleiðangrar eins
og þeir sem hér um ræðir gerðu það illmögu-
legt fyrir verslanir á þessum stöðum að halda
uppi þeirri þjónustu sem menn gera til þeirra.
Nú er það ofur skiljanlegt að fólk leiti þang-
að sem úrvalið er mest og best. Þannig fara
Akureyringar - sem og aðrir strjálbýlisbúar -
til Reykjavíkur og kaupa þar margs konar
varning og flytja með heim rétt eins og
Húsvíkingar heimsækja Akureyri í sama til-
gangi. En fólk ætti þó að hafa ýmislegt í huga
áður en það heldur af stað - til dæmis þá
staðreynd að ef verslun flyst í auknum mæli
úr heimabyggð þá er grafið undan þeim ein-
staklingum og félögum sem annast slíka
starfsemi á viðkomandi stað. Eðli málsins
samkvæmt eiga tekjur verslunarinnar að vera
mestar í jólamánuðinum og þær geta borið
uppi rýra verslun á öðrum árstímum. Með
öðrum orðum þá er allt eins líklegt að verslun
dragist saman t.d. á Siglufirði ef heimamenn
gera mikið að því að koma hlaðnir pinklum úr
ferð til Akureyrar eða Reykjavíkur. Tæpast
hafa Siglfirðingar áhuga á því - eða íbúar
annarra sveitarfélaga sem svipað er ástatt
fyrir. ÁÞ.
IngLnar Sigurðsson, lögfræðingur og Hrafn Pálsson, félagsráðgjafi:
Ahrif öldrykkju á
heildarneyslu áfengis
Veröldin í heild
13.4 20.2 8.4 7.7
Heimildir:
WHO offset publication no 89, alcohol policies
in national health and development planning.
Sumir telja bjórinn best geymdan svona . . .
Á dögunum birtist í fjölmiðlun-
um greinargerð 133 lækna, sem
við hljótum að skoða sem ein-
dregna stuðningsyfirlýsingu við
framleiðslu og dreifingu á sterku
öli, setta fram til þess að ýta við
Alþingi vegna fy rirliggj andi
„bjórfrumvarps". f greinargerð
læknanna er því m.a. haldið
fram, að þau rök, sem færð hafa
verið fram gegn sölu á sterku öli,
þess efnis að heildarneysla áfeng-
is muni aukast, séu órökstudd.
Ekki ætlum við okkur að rök-
ræða þessa hluti við hlutaðeig-
andi lækna, sem samkvæmt eðli
máls ættu að vera flestum færari
að meta þá. Hins vegar getum við
ekki látið hjá líða að gera grein
fyrir þessum málum eins og þau
horfa við okkur samkvæmt þeim
upplýsingum, sem liggja fyrir hjá
Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni.
Gjarnan er vitnað til þeirrar
stofnunar í þessu máli og það á
báða bóga, þannig að ekki deila
menn um áreiðanleika þeirra
vinnubragða, sem stofnunin
stundar, þótt menn túlki niður-
stöður stundum út frá hentug-
leikum.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin
hefur hvorki sent út afgerandi
yfirlýsingar varðandi bjór á opin-
berum vettvangi né markað sér-:
staka stefnu varðandi bjórdrykkju,
þar sem stofnunin lítur svo á, að
ekki skuli draga áfengi á bása eft-
ir tegundum, heldur beri að líta á
allt áfengi sömu augum hvað
skaðsemi varðar. Það er hins veg-
ar staðreynd og kemur fram í
skýrslum stofnunarinnar að
áfengisneysla í heiminum jókst
um helming á árunum 1965 til
1980 og vegur bjór þar mest.
Einnig liggur fyrir að bjórdrykkja
hefur aukist gríðarlega í svo-
kölluðum þriðja heimi og í mörg-
um tilvikum er þar um að ræða
fyrstu kynni þjóða af áfengi,
þ.e.a.s. nokkurs konar stökkpall
yfir í annað og sterkara áfengi.
Lítum annars á tölfræðilegar
upplýsingar frá stofnuninni um
framleiðslu í lítrum af bjór, víni
og sterku áfengi á árunum 1965
til 1980, miðað við íbúðafjölda,
eftir svæðum:
Varla verður hægt með rökum
að halda því fram, ef miðað er
við ofangreindar tölur, að sala á
bjór hafi ekki áhrif á heildar-’
neyslu áfengis. Pær niðurstöður,
sem við drögum af þessu eru þær,
að dregið hafi úr neyslu léttvíns
með aukinni bjórdrykkju, en að
aukin drykkja á sterku áfengi
vinni hana að fullu upp, sem segir
að bjórneyslan er hrein viðbót
ofan á aðra áfengisdrykkju.
Með skírskotun til ofanritaðs
teljum við, að fullnægjandi sönn-
un liggi fyrir um það að áfengis-
neysla muni aukast, og það veru-
lega, verði heimilað að selja
áfengan bjór hér á landi og að í
ljós komi áfengissjúkdómar, sem
við höfum lítt þurft að stríða við
til þessa.
„Allt orkar tvímælis þá er gert
er,“ mælti Njáll á Berþórshvoli
forðum. í flestum málum á þetta
spakmæli Njáls við, en ekki í því
máli, sem hér hefur verið reifað.
Hvaða skoðanir, sem menn
kunna að hafa á sölu áfengs öls
hér á landi, verða menn að horf-
ast í augu við þá staðreynd að
heildarneysla áfengis muni auk-
ast, líklega stóraukast, verði
heimilað að selja áfengt öl. Enn-
fremur verða menn að gera það
upp við sig, hvort þeir vilja stuðla
að aukinni áfengisdrykkju og þar
með að auknum kostnaði við
rekstur hcilbrigðiskerfisins og til
viðbótar ýmiss konar fylgikvill-
um, sem óneitanlega fylgja
áfengisneyslu, og aldrei verða
metnir til fjár.
Svæðið
Afríka
Asía (án Japans)
Ástralía
Bandaríkin og
Kanada
Evrópa án USSR
Japan
Oceania
Suður-Ameríka
USSR
1960 1980 1965
1.8 9.3 7.4
0.2 1.0 0.1
102.4 130.3 12.9
61.4 101.4 4.3
46.4 76.2 46.6
9.9 38.7
32.0
11.8 20.1 10.0
11.7 23.0 5.8
! Sterkt áfengi
1980 1965 1980
2.3 0.1 0.1
0.1 0.1 0.3
25.8 1.3 0.4
8.0 3.8 6.7
49.3 2.9 5.3
2.9 5.5
8.9 2.3 1.3
12.1 7.9 8.2