Dagur - 15.10.1988, Side 18

18 - DAGUR - 15. október 1988
Lögreglunni
ofviða
sakamálasaga
„Og þá rak hún upp öskur. Eitthvað lá á gólfinu og hún sá greinilega að tveir fætur stóðu út undan. Hún hljóp út
og stoppaði ekki fyrr en hún var komin heim aftur.“ Mynd: tlv
Að morgni 7. ágúst 1967 vaknaði
í Svíþjóð einstaklingur, sem hlýt-
ur að hafa fundist þungu fargi af
sér létt. Þann dag létti nagandi
kvíða, sem kvalið hafði viðkom-
andi í 25 ár. Því þennan dag var
afskrifað gróft brot, sem framið
hafði verið aldarfjórðungi áður.
Hefði hann viljað, gat hann nú
komið í dagsljósið, án þess að
eiga á hættu nokkra refsingu, og
sagt fullum hálsi: „Það var ég,
sem drap hann.“
Það gerði hann raunar ekki og
enn þann dag í dag veit enginn
með vissu, hver það var sem
myrti útvarpsvirkjann David
Bengtson í Karlstad þann 6.
ágúst 1942. Þetta morðmál vakti
geysiathygli á sínum tíma.
Það var á fimmtudegi um hálf
tvöleytið eftir hádegi, að David
Bengtson hjólaði að heiman frá
sér til verslunar sinnar, Firma
Fabriksförmedlingen. Verslunin
var við breiðgötu bæjarins,
Drottninggatan, í sama húsi og
Grand Hotel.
Áður en hann fór að heiman
sagði kona hans, sem var átta
árum yngri: „Er ekki öruggt að
þú sækir börnin í kvöld, David?"
Hún var nýkomin heim af fæð-
ingardeildinni með fjórða barn
hjónanna. Hin þrjú voru ennþá
hjá ættingjum þeirra.
„Auðvitað sæki ég börnin,“
hafði David Bengtson svarað eins
og úti á þekju. Um tíma hafði
verslunin ekki gengið alit of vel,
fjárhagsáhyggjurnar þjökuðu
David Bengtson, og væntanleg
hlaup síðdegis milli lánastofnana
áttu hug hans allan.
Góðkunningi hans, sem var
sölumaður, hafði lofað að aka
honum til að sækja börnin. En
dagur leið að kvöldi og hvorki
eiginmaður eða börn birtust
heima hjá frú Bengtson. Þegar
hún hringdi til ættingjanna, var
henni sagt, að börnin væru þar
ennþá. David Bengtson hafði
ekki látið sjá sig eins og hann þó
hafði lofað.
Þá rak hún upp öskur
Svo leið nóttin . . .
Daginn eftir, og þá fyrst,
hringdi eiginkonan í verslunina.
Enginn svaraði. Einn nágrann-
anna, unglingsstúlka, ætlaði í
bæinn og frú Bengtson bað hana
að koma við í búðinni. Það gerði
hún, hún hafði verið þar áður.
Útidyrahurðin var lokuð en ólæst
og lyklakippan var í skránni að
innanverðu. Stúlkan gekk inn og
að afgreiðsluborðinu. Það var
enginn í búðinni, en hún dró til
hliðar grænt tjald, sem var fyrir
dyrunum inn á lagerinn.
Og þá rak hún upp öskur.
Eitthvað lá á gólfinu og hún sá
greinilega, að tveir fætur stóðu út
undan. Hún hljóp út og stoppaði
ekki fyrr en hún var komin heim
aftur. Þegar hún sagði móður
sinni, hvað hún hefði séð, vissi
móðirin ekki almennilega, hvað
hún ætti að halda. Áður en hún
segði frú Bengtson frá, vildi hún
fá meiri vitneskju og sendi þess
vegna eldri dóttur sína í bæinn.
En þegar stúlkan kom að versl-
uninni, var þar fullt af lögreglu-
þjónum bæði í og fyrir utan búð-
ina.
Það var þrftug kona, Lilly
Löfgren, sem hafði hringt til lög-
reglunnar. Hún þekkti David
Bengtson vel og fór inn í búðina
til þess að fá að hringja. Þá fann
hún hann látinn inni á lagernum.
Myrtur með rörtöng
Á þessum árum var Karlstad
lítill bær og fiskisagan flaug.
„Hefurðu heyrt það? Bengtson
hefur skotið sig.“ Þannig barst
fréttin manna á milli.
Raunar var það rétt að David
Bengtson væri látinn, en það var
ekki sjálfsmorð, heldur hafði
hann verið myrtur.
Frá Stokkhólmi kom þekktur
afbrotafræðingur, Erik
Karlmark. Hann taldi allar líkur
benda til, að morðið hefði verið
framið á fimmtudagskvöldi, milli
klukkan 19 og 22. Atburðarásin
virtist vera þessi: David Bengt-
son fær vel útilátið kjaftshögg og
fellur í gólfið. Hann reynir að
standa upp, en er aðeins kominn
á fjóra fætur, þegar hann er bar-
inn nokkrum sinnum kröftuglega
með einhverju barefli. Fyrst var
talið að morðvopnið væri lóð-
bolti, sem var inni á lagernum, en
síðar kom í ljós að það vantaði
stóra rörtöng og þá var talið lík-
legast, að hún hefði verið notuð.
Við rannsókn á morðstaðnum
kom í ljós, að engu hafði verið
stolið úr búðinni og einnig, að
allirpappírar voru í röð og reglu.
I rauninni var ekki miklu að
stela, því megnið af viðskiptum
David Bengtson fór fram með
víxlum eða skuldabréfum. Einu
fjármunirnir sem fundust voru 6
krónur og 56 aurar í vasa hins
látna. Nokkur fingraför og eitt
lófafar fundust, en þau voru allt
of ógreinileg til þess að hægt væri
að nota þau til samanburðar við
fingrafarasafn lögreglunnar.
Þrjú vitni töldu sig hafa séð
morðingjann. Anna Person, 22ja
ára gömul aðstoðarstúlka í eld-
húsinu á Savoy, hafði verið inni í
búðinni um sexleytið. Þegar hún
fór hamraði David Bengtson á
ritvél. Þá sat gráklæddur maður
hjá honum. Rétt fyrir klukkan 9
að kvöldi fóru tvíburarnir Nils
Arne og Sven Harry Olson
framhjá búðinni. Þeir sáu að ljós
logaði á lampa, og gráklæddi
maðurinn sat ennþá á stólnum.
Lýsing þessara þriggja vitna á
gráklædda manninum var öll á
eina lund: 30-35 ára, í meðallagi
hár, eðlileg líkamsbygging,
kringluleitt andlit og skollitað
hár, skipt til hægri. Hann var
klæddur í dökkgrá, hugsanlega
smáröndótt jakkaföt án yfirhafn-
ar.
Afbrýðisemi?
Það var þegar frá byrjun ljóst,
að ekki var um rán að ræða. Þess
í stað þóttust menn fullvissir um,
að ástæðan væri afbrýðisemi.
Grunurinn beindist að miðaldra
kaupmanni í bænum, en al-
mannarómur fullyrti, að unnusta
hans hefði verið í tygjum við
David Bengtson. f ruslakörfunni
fannst miði með nafni kaup-
mannsins á. Rithandarsérfræð-
ingur hélt því fram, að David
Bengtson sjálfur hefði skrifað
nafnið og það í flýti.
Var þessi miði merki um, að
deyjandi maður hefði reynt að
tilkynna umheiminum nafn
morðingja síns?
Kaupmaðurinn var handsam-
aður, og þeir, sem að rannsókn-
inni stóðu, héldu að nú hefðu
þeir fundið réttan mann, er í ljós
kom, að blóð var á fötum hans.
En útilokað var að fingraförin og
lófafarið væru eftir kaupmann-
inn. Þegar í ljós kom að blóð-
blettirnir voru af öðrum blóð-
flokki en blóð Bengtsons, virtist
rannsóknin komin út á hálan ís.
Farið var með kaupmanninn í
búðina og hann látinn setjast í
hægindastólinn þannig að Ánna
Person og tvíburarnir gætu séð
hann þar. Ekkert þeirra var visst
í sinni sök, og kaupmanninum
var sleppt.
Þó voru menn tregir til, því að
margt benti til þess, að kaupmað-
urinn væri sá seki. Hann hafði
enga fjarvistarsönnun morð-
kvöldið, hann var þekktur fyrir
skapofsa sinn og heiftarlega
afbrýðisemi.
Örvæntingarfull rannsókn
Það verður að segjast, að rann-
sókn lögreglunnar virtist mjög
örvæntingarfull. Strax á fyrstu
dögum rannsóknarinnar var
þannig sölumaðurinn, sem áður
er nefndur færður til yfirheyrslu.
Forsendur þess sögðu menn vera,
að hann væri í svartamarkaðs-
braski, fyrst og fremst með kaffi
og hveiti, og David Bengtson
hafði verið hjálplegur honum við
að koma þessum girnilegu vörum
á markað. Sölumaðurinn hafði
óvéfengjanlega fjarvistarsönnun
fyrir morðkvöldið og honum var
sleppt. Síðar var hann látinn
svara til saka fyrir ólöglega versl-
unarhætti.
Grunur beindist að einum
manni í viðbót. Hann hjólaði
framhjá versluninni um hálf
ellefuleytið að kvöldi og sá að
ljósið logaði ennþá. Hann sá
einnig að hjól David Bengtson
stóð fyrir utan og velti því fyrir
sér að fara inn og spjalla við hann
smástund. Því miður lét hann
ekki verða af því. Hefði hann
gert það hefði morðið uppgötvast
strax og það hafði verið framið
en ekki daginn eftir. Morðinginn
hafði 12 tíma forskot.
Hægt var að komast nákvæm-
lega að öllum gerðum kaup-
mannsins kvöldið sem morðið
var framið. Um áttaleytið hafði
hann fylgt unnustu sinni á járn-
brautarstöðina. Síðan hafði hann
farið í Ráðhúskjallarann. Frá
kránni hafði hann hjólað að
kaffistofu í einu úthverfanna og
þar hafði hann setið í u.þ.b. hálf-
tíma áður en hann fór heim og
hafði fylgd af eiganda kaffistof-
unnar.
„Ég neita því alls ekki að ég
hjólaði eftir Drottningargötunni
á leiðinni til kaffistofunnar,“
sagði kaupmaðurinn. „En ég
stoppaði ekkert við útvarpsversl-
unina. Ég hef aldrei verið þar
inni og ég þekkti David Bengtson
ekki neitt.“
Hugmynd þeirra, sem stóðu í
rannsókninni, um það hvað gerst
hafði var þessi:
Heift og brjálæði
Kaupmaðurinn kemur eitthvað
undir áhrifum í verslunina og
ásakar David Bengtson fyrir að
reyna að koma unnustu sinni til
við sig. Bengtson neitar. Og hann
hefur fulla ástæðu til þess. Eftir
því sem best var vitað hafði hann
aldrei sýnt stúlkunni, sem kaup-
maðurinn hafði fylgt á járnbraut-
arstöðina, nokkurn minnsta
áhuga. En kaupmaðurinn er á
annarri skoðun, hann æsir sig
upp, rýkur upp úr stólnum og
ræðst á David Bengtson. David
Bengtson hörfar inn í birgða-
geymsluna, en þar grípur kaup-
maðurinn rörtöng og slær hann
óður af bræði.
Það virtist augljóst að morðið á
Drottningargötunni í Karlstad
var ekki fyrirfram skipulagt,
heldur framið í skyndilegri heift
og brjálæði. Þetta er í rauninni
allt sem við vitum í dag. Rann-
sóknarmennirnir slepptu í
örvæntingu sinni mörgum mikil-
vægum atriðum úr rannsókninni
og ruku beint á þann, sem þeir
töldu víst, að hefði framið
verkið. Að kaupmaðurinn þjáð-
ist af afbrýðisemi og væri skjótur
til reiði, ekki síst þegar hann var
undir áhrifum, varð til þess að
lögregiunni þótti ástæða til að
flýta sér. Þegar kom í ljós, að
hann hafði oft lagt hendur á unn-
ustuna og átt þátt í slagsmálum,
urðu menn sífellt öruggari um,
að hann væri sá rétti. Eftir að
hafa hlýtt á vitnisburð manns,
sem sagði frá því að kaupmaður-
inn væri vanur að grobba af því
að hann hefði drepið a.m.k. þrjá,
voru menn alveg öruggir. Allt
kapp var lagt á að fá kaupmann-
inn til að viðurkenna, enda lýstu
honum nánast allir sem hörku-
tóli, hávaðasegg og leiðinda-
náunga.
En kaupmaðurinn stóðst allar
yfirheyrslur. Og lögreglan gat
ekki komið með neinar sannanir.
Rannsóknin koðnaði niður. Það
er enginn, sem veit með vissu,
hvort það var kaupmaðurinn,
sem þann 7. ágúst 1967 dró and-
ann léttar þar eð ekki var lengur
hægt að refsa honum fyrir að hafa
tekið lífið af David Bengtson eða
hvort það var einhver allt annar.
lill FRAMSÓKNARMENN ||i|
I AKUREYRI
Bæjarmálafundur
Mánudaginn 17. október kl. 20.30 í Hafnarstræti 90.
Dagskrá næsta bæjarstjórnarfundar rædd.
önnur mál.
Félagar fjölmennið. Stjórnin.
AiJar auglýsingar sem þ>arf að vinna sérstak-
lega, þurfa að berast til auglýsingadeildar
tveimur til þremur dögum fyrir birtingu.
Auglýsingadeild Dags.