Dagur - 10.12.1988, Síða 7

10. desember 1988 - DAGUR - 7
Hin ágæta danska mynd, IVlorð í niyrkri, vakti ekki mikla athygli þegar hún var sýnd í Borgarbíói og var gert grín
að þeim sem voguðu sér á danska mynd.
Bréf frá Álaborg:
Hvorki ljót né leiðinleg
- Hugleiðing um dönskukennslu og danska síld
Við vissum nú ekki alveg hvað
fyrir henni vakti, en þótti það svo
sem ágætis tilbreyting, þegar
dönskukennarinn okkar í fyrsta
bekk í menntaskóla tók upp á því
einn daginn að mæta með plötu-
spilara og plötu í tíma. Shu bi
dua, hvað er nú það? Dönsk
hljómsveit! Oj bara! Jæja, þetta
var ágætis tilbreyting frá þeirri
dönskukennslu sem við höfðum
vanist, sagnbeygingum, stílum og
þýðingum. Platan var spiluð og
þetta var bara nokkuð góð
tónlist. Einhvern veginn samt
dálítið hallærisleg, fyrir nú utan
nafnið. Að heyra þetta tungu-
mál. Hvernig getur nokkur mað-
ur skilið þetta?
Önnur stutt saga frá íslandi,
raunar ekki eldri en frá síðasta
sumri: Borgarbíó hafði viti menn
tekið til sýningar dönsku mynd-
ina „Morð í myrkri“ eftir sam-
nefndri skáldsögu einhvers
vinsælasta rithöfundar Dana,
Dan Turéll. Sem verðandi náms-
maður í Danmörku vildi ég auð-
vitað fyrir alla muni sjá myndina
og fríska lítillega upp á dönsku-
kunnáttuna. Eitthvað hlaut mað-
ur nú að kunna eftir margra ára
nám. Með herkjum tókst mér að
draga félaga minn með mér. „Að
sjá danska mynd? Ertu ekki í
lagi?“ fékk ég þó fyrst að heyra.
Við vorum seinir fyrir og
myndin að byrja þegar við kom-
um í hús. Rétt innan við dyrnar
mættum við tveimur flissandi
unglingsstelpum, sem sagt þær
voru á leið út. „Hí hí. Dönsk
mynd. Oj bara,“ heyrði ég aðra
þeirra segja. Þær höfðu komið í
þeirri góðu trú að verið væri að
sýna góða mynd og spennandi,
en ekki danska mynd!
Það er alltaf leiðinlegt að koma
seint í bíó og þurfa að troðast
framhjá stundvísum bíógestum í
myrkrinu. Við trufluðum hins
vegar ekki svo marga í þetta sinn.
Þegar fimm mínútur voru liðnar
af myndinni var ég hæst ánægður
með valið. Þetta lofaði góðu.
Þetta var þó greinilega ekki álit
allra bíógesta því í þann mund
stóðu tveir upp fyrir framan okk-
ur og gengu út. Þeir sneru ekki
aftur. Það sem eftir var af mynd-
inni vorum við félagarnir
nákvæmlega helmingur bíógesta!
Myndin var hörkugóð og um það
vorum við sammála. Eitt skyggði
þó á: Við skildum leiðinlega lítið
af því sem sagt var.
Astæðan fyrir því að ég rifja
upp þessi tvö atvik hér í þessum
pistli er að mér finnst þau skjóta
stoðum undir eftirfarandi tvær
fullyrðingar: íslensku skólafólki
og íslendingum almennt finnst
danskt talmál bæði Ijótt og leiðin-
legt og að þar er um að kenna
röngum áherslum í dönsku-
kennslu í íslenskum skólum.
„Hvað ætli þú hafir vit á því?“
segja eflaust margir og ég svara
því bara til að þetta er mín skoð-
un og þar að auki nu'n reynsla.
Sagnbeygingar, stílagerð og
þýðingar eru auðvitað nauðsyn-
leg undirstaða þess að læra að
tala dönsku. Þetta kennir íslenskt
skólakerfi okkur svo vel að við
erum jafnvel betri í stafsetningu,
danskri stafsetningu, en fjöl-
margir Danir. Það sem á vantar
er hins vegar akkúrat það sem
dönskukennarinn var að reyna
þarna um árið í MA, að láta okk-
ur hlusta á alvöru dönsku talaða
af alvöru Dönum. Þrátt fyrir
skroll og búkhljóð sem eiga upp-
tök sín einhvers staðar lengst
niðri í maga er þetta nefnilega
'oæði fallegt og skemmtilegt
tungumál, en talsvert ólíkt „ís-
lenskri skóladönsku“.
Bandarískar bíómyndir og
sjónvarp á ensku eru ástæðurnar
fyrir því að enskukennarar þurfa
ekki að hafa fyrir því að sýna
James Bond og spila David Bowie
í enskutímum. Ég segi hins
vegar: Kim Larsen, TV-2 og Dan
Turéll í dönskukennsluna. Allt er
þetta framleiðsla í háum gæða-
flokki og stútfullt af annáluðum
dönskum húmor og síðast en
ekki síst þurfum við þá ekki að
bregða fyrir okkur enskunni næst
þegar danskur ferðamaður spyr
til vegar. Það er nefnilega hall-
ærislegt!
Víkjum að öðru. Ég nefndi
TV-2 og gæti í rauninni meint
tvennt. Annars vegar eina vinsæl-
ustu rokkhljómsveitina hér um
þessar ntundir en hins vegar
óvinsælustu sjónvarpsstöðina hér
í landi. Lýsingarorð í hástigi á að
vísu ekki við þegar tvennt er bor-
ið saman en þetta passaði bara
svo skolli vel. Hér er ég nefnilega
bara að tala um dönsku stöðvarn-
ar tvær. Tveimur árurn á eftir
íslendingum eru Danir nú komn-
ir með tvær sjónvarpsstöðvar,
báðar ríkisreknar. Og viti menn.
Frá fyrsta degi þessa frjálsræðis
upphefst nákvæmlega sama sag-
an og þegar Stöð 2 á íslandi tók
til starfa, baráttan um besta tím-
ann til fréttaútsendinga. Gamla
sjónvarpsstöðin, sem heitir því
skemmtilega nafni Danmarks
Radio, hefur frá því elstu menn
muna sent fréttir út klukkan hálf-
átta og að sjálfsögðu þarf sú nýja
að nota sama tíma.
Almenningur kann því illa að
mega gjöra svo vel að borga fyrir
tvær stöðvar en geta svo bara
notið fréttanna á annarri. Skoð-
anakannanir sýna að í þessu vali
verður TV-2 gróflega undir, og
horfunin, eins og það heitir víst,
er skelfingar ósköp lítil. Schlei-
mann framkvæmdastjóri stöðvar-
innar er hins vegar ekki til við-
ræðu um að láta undan. Stjórn-
málamenn hóta afskiptum og
auglýsingastjóri stöðvarinnar er
gráti næst. í þessari nýju stöð má
nefnilega auglýsa en þá er auðvit-
að æskilegt að hafa áhorfendur.
Schleimann er óhagganlegur og
verður fróðlegt að sjá hvor lætur
fyrr undan, hann eða Halldór
Asgrímsson.
Það var annars gott að þýska
verslanakeðjan ALDI ákvað að
kaupa áfram íslenska síld. ALDI
í Álaborg býður að vísu bara upp
á danska síld, en ef þessum við-
skiptum hefði verið slitið þá
hefðum við fátækir námsmenn,
heiðurs okkar vegna orðið að
hætta öllum viðskiptum við
ALDI í mótmælaskyni. Það hefði
hins vegar orðið verst fyrir okkur
sjálfa. Vörurnar í ALDl eru
nefnilega svo ódýrar að það ligg-
ur við að verslunin borgi með
þeim. Þrátt fyrir hagsýni sína þá
eru víst talsvert margir Danir
sem veigra sér við því að versla
við fyrirtæki sem sendir gróðann
beinustu leið til Þýskalands. Það
getur verið dýrt að hafa hugsjónir
og standa fast á sínu; það þekkj-
um við íslendingar.
Eggert Tryggvason í Álaborg.
Fyrrum blaðamaður vor, ET, lifir nú á ALDI niðursuðuvörum í Álaborg.
Verði honum að góðu.
Til og með
16. desember
næstkomandi
getur þú lagt inn á
Afmælisreikning
1 Landsbankans
! og fengið
7,25% ársvexti
umfram verð-
tryggingu næstu
15 mánuðina.
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna