Dagur - 03.02.1990, Blaðsíða 9

8 - DAGUR - Laugardagur 3. febrúar 1990
Laugardagur 3. febrúar 1990 - DAGUR - 9
Bogi Pétursson er gjarnan kenndur við
drengjaheimilið Ástjörn í Kelduhverfi,
enda hefur hann unnið þar 43 sumur
samfleytt. Um síðustu áramót var hann
sæmdur riddarakrossi hinnar íslensku
fálkaorðu fyrir störf sín að
æskulýðsmálum. Við ætlum að spjalla
við Boga um starf hans með
ungmennum og einnig langan feril hjá
Skógerð Sambandsins, eða Iðunn sem
var og hét. Bogi er nú gangavörður í
Gagnfræðaskóla Akureyrar og vinnur
því með börnum jafnt sumar sem
vetur. Færri vita hins vegar að hann
hefur um árabil heimsótt fanga í
fangelsinu á Akureyri og boðið þeim
aðstoð sína.
„Já, undanfarin átta ár hef ég
heimsótt langtímafanga sem
dvelja hér. Upphafið má rekja til
þess er ég heimsótti vin minn sem
lenti í fangelsinu en upp frá því
fór ég að velta því fyrir mér hvað
ég gæti gert. Mér fannst að með
því að lesa með þessum mönnum
guðs orð og spjalla við þá gæti ég
kannski hjálpað þeim. Pann tíma
sem ég hef ekki verið á Ástjörn
hef ég reynt að heimsækja þá
reglulega og haft hálftíma stund
með þeim þar sem ég les og tala
út frá guðs orði. Jafnframt er
þetta heimsókn, mannleg sam-
skipti, en þessir menn eru oft
komnir út tengslum við sitt fólk.
Oft eru þetta menn úr Reykjavík
sem fá sjaldan heimsóknir. Ekki
vilja allir ræða við mig, en þetta
er algjörlega frjálst. Þeir koma
sem vilja,“ sagði Bogi um þennan
þátt í lífsstarfi sínu.
„Mér var keyrt
á öskuhauganau
Bogi Pétursson er fæddur á Eski-
firði, náriar tiltekið Mjóeyri, 3.
febrúar 1925. Hann dvaldi þar
fram til 14 ára aldurs er hann
flutti til Akureyrar og hóf þegar
störf hjá Skógerð Sambands ís-
lenskra samvinnufélaga á Glerár-
eyrum. Par átti hann eftir að
vinna í rúm 49 ár. Foreldrar
Boga voru Pétur B. Jónsson,
skósmiður, og Sigurbjörg Péturs-
dóttir.
„Ég flutti í ágúst 1939 rétt áður
en stríðið skall á og byrjaði hjá
Iðunni 18. sama mánaðar. Það
þótti mikið happ á þeim árum að
fá vinnu hjá SÍS, enda var Sam-
bandið talið mjög öruggur vinnu-
veitandi. Ég vann við það að
smíða skó í nærri hálfa öld en
þegar Sambandið fór út úr rekstr-
inum og ég fékk uppsagnarbréf
þá fannst mér kominn tími til að
hætta í þessu fagi. En mér fannst
alla tíð mjög gaman að smíða
skó, annars hefði ég varla verið
svona lengi hjá Iðunni."
- Hvernig tilfinning var það að
fá uppsagnarbréf eftir svo langan
starfsferil?
„Þetta var erfitt. Ég skrifaði
Sambandinu bréf út af því að þeir
skyldu segja upp manni eftir
hálfrar aldar starf án þess að
bjóða honum annað starf. Á viss-
an hátt var mér keyrt á ösku-
haugana og í bréfi mínu til
stjórnar SÍS gagnrýndi ég það að
lífeyrissjóður skyldi ekki vera í
stakk búinn til að koma manni
áfram. Ég var orðinn 63ja ára
gamall og ekki hlaupið að því að
fá vinnu. Stjórn SÍS lofaði að
athuga málið og láta mig vita, en
þeir virðast hafa haft annað að
gera og kannski eru þeir enn að
synda yfir laugina og það er
spurning hvort þeir ná bakkanum
eða ekki.“
„Þeir voru svo vitlausir
að ráða mig“
Bogi byrjaði á Skógerðinni þegar
hún var að stíga sín fyrstu skref
og var reyndar ekki nema tveggja
ára. Hann þekkti hana því næst-
um frá byrjun til enda, meðan
hún var í eigu SÍS en eftir upp-
sagnirnar stofnuðu eirstaklingar
Strikið, eins og kunnugt er.
„Mér fanpst sorgkgt hvað
Sambandið var lengi að byggja
verksmiðjuna upp. Þegar loksins
var farið að athuga málið voru
vélarnar sem við vorum að
hjakka á orðnar 40 ára gamlar.
Sérfræðingar frá Englandi komu
í heimsókn og þeir hlógu bara að
vélunum.“
- En þú fékkst síðan annað
starf.
„Já, ég sótti um starf hjá Gagn-
fræðaskólanum um sumarið þeg-
ar ég var orðinn atvinnulaus og
þeir voru svo vitlausir að ráða
mig sem gangavörð! Mér hefur
liðið ákaflega vel innan um börn-
in og kennarana. Allir hafa verið
mér mjög góðir og ég hef aldrei
þurft að kvarta. Þarna eru 450
börn og ég er eini gangavörður-
inn, þannig að það er í ýmsu að
snúast, en þetta hefur gengið
vel.“
- Víkjum að æskulýðsstarfi
þínu, hver er sagan á bak við
það?
„Þegar ég kom til Akureyrar
lagði ég stund á íþróttir. Ég var í
Þór þar til ég varð 20 ára, og æfði
bæði frjálsar íþróttir og hand-
bolta. Á þeim árum var þetta
hálfgerður slagsmálahandbolti og
þótti ég liðtækur í honum!"
„Tók virkan þátt
í starfínu hjá Þór“
- Hvaða greinar frjálsra íþrótta
lagðir þú helst stund á?
„Ég æfði hlaup, allt upp í 10
kílómetra. Ég keppti í 10 km, 5
km og 3 þúsund metra hlaupi.
Oft æfði ég hlaup allan veturinn
úti og ég fann hvað ég eignaðist
mikið þrek með því að þjáifa lík-
amann á þennan hátt.
Maður eignaðist marga kunn-
ingja í íþróttunum og ég tók virk-
an þátt í öllu starfi hjá Þór. Ég
hef alltaf verið félagsvera og það
má segja að þetta hafi verið góð-
ur undirbúningur fyrir það starf
sem hófst hjá mér þegar ég var
tvítugur. Þá hófst sá þáttur sem
hefur fylgt mér síðan."
- Segðu mér frá því.'Fékkstu
kannski skilaboð eða ábendingu
frá æðri máttarvöldum?
„Já, ég varð fyrir lífsreynslu
sem varð þess valdandi að ég tók
stökkbreytingu. Ég fann Jesúm
Krist sem frelsara minn og varð
að velja hvort ég ætti að halda
áfram í íþróttum eða starfa við
kristileg málefni.
Þetta gerðist ekki vegna áróð-
urs frá neinum, þetta gerðist að-
eins milli mín og guðs. Á þessum
árum fannst mér ég ekki þurfa að
hugsa mikið um guð. Ég var
hraustur íþróttamaður og mér
þótti það nóg. En einn daginn
komu upp erfiðleikar og þá gátu
íþróttirnar ekki hjálpað.“
„Hann lifír
og það er kraftaverk“
Bogi greinir nú frá þessum ör-
lagaríka atburði:
„Tveggja ára bróðir minn Iá
fyrir dauðanum. Mér þótti
óskaplega vænt um hann og gat
ekki hugsað mér að hann myndi
deyja. Læknirinn sagði að það
væri lítil von. Þá fór ég að hugsa
að kannski ætti ég að biðja, sem
ég og gerði, en fann strax að ég
kunni lítið til þess. Tíminn leið
og ég hélt áfram að biðja, dag
eftir dag. í vinnunni og heima
lyfti ég huga mínum til guðs.
Éinn daginn þegar ég kom heim
sá ég að það lá óvanalega vel á
móður minni og hún sagði: Nú
líður honum betur. Hún bað mig
að sækja lækninn, Jón Geirsson,
sem bjó í næsta húsi. Hann kom
og skoðaði drenginn og komst
svo að orði: Þessi drengur hefði
átt að vera dáinn fyrir fjórum
dögum. Hann lifir og það er
kraftaverk. Ég get ekki útskýrt
þetta á annan hátt, sagði Jón.
Guð hafði þá heyrt bæn mína.
Ég var þakklátur og glaður. All-
an tímann sem ég hafði verið að
biðja fannst mér ég vera syndari
fyrir guði, óverðugur. Um kvöld-
ið gerði ég nokkuð sem ég hafði
aldrei gert fyrr. Ég kraup við
rúmið mitt og sagði þessi orð við
guð af heilu hjarta: Ég þakka þér
guð að þú hefur verið mér synd-
- segir Bogi á Astjörn, sem var sœmdur riddarakrossi fyrir störf að œskulýðsmálum
ugum líknsamur. Þá var eins og
himinninn opnaðist fyrir mér og
mér fannst ég sjá Jesúm Krist.
Það var eins og hann hefði tekið
synd mína burtu og mér leið dá-
samlega vel. Það var friður í
hjarta mínu og ég var fullviss um
að Jesús væri frelsarinn og sú
hugsun hefur ekki farið frá mér
síðan.“
Vinnumaður hjá
Sæmundi og Gook
- Hvernig áhrif hafði frelsun þín
á fjölskyldu og vini?
„Mér fannst eðlilegt að segja
pabba og mömmu frá því að ég
hefði fundið Jesúm Krist, en þeg-
ar mér var hugsað til strákanna í
handboltanum þá taldi ég víst að
þeir myndu gera grín að mér. Ég
ákvað þá að jafna mig aðeins á
þessu og athuga hvort það myndi
ekki hverfa frá mér. Því fór
fjarri. Það olli mér hugarangri að
ég skyldi ekki segja frá þessari
lífsreynslu. Ég æfði handboltann
áfram og það leið heilt ár þar til
ég sagði frá þessu. Sæmundur
gamli á Sjónarhæð, sem hafði
kennt mér ensku, bauð mér á
samkomu um áramótin 1945-46.
Ég greip tækifærið því mig lang-
aði til að kynnast öðrum sem
höfðu eignast þá lífsreynslu sem
ég átti í hjarta mínu. Um leið
hófst ganga mín með öðrum trú-
uðum, sérstaklega Sæmundi. Ég
sótti samkomur á Sjónarhæð og
þarna um veturinn sagði
Sæmundur mér að þeir væru að
fara að starfa á Ástjörn.
Ég ætlaði að skreppa austur
með honum, fór fyrst í eina viku
til að vinna við braggann sem þar
var. Síðan komu 5 drengir og
voru í viku. Ég hafði hálfan mán-
uð í sumarfrí og eyddi honum á
Ástjörn. Áður fyrr hafði ég geng-
ið á fjöll og ferðast mikið en
þarna hófst óslitin sumardvöl
mín á sama stað.
Fyrstu 13 árin á Ástjörn vann
ég sem vinnumaður hjá Sæmundi
og Arthur Gook. Ég sótti vatn í
fötur, kol og hjó eldivið og bar
inn í braggann. Þá bar ég út
skólpið og vann öll hugsanleg
störf. Þetta var góður skóli.“
Bragginn hélt hvorki
vatni né vindi___________
- Tókstu síðan við stjórn
Ástjarnar eftir vinnumennskuna?
„Sú staða kom upp að Sæ-
mundur hætti en ég hafði aldrei
hugsað mér að taka við starfinu.
Gook afhenti Sjónarhæðarsöfn-
uðinum heimilið þegar hann
flutti til Englands, en Sæmundur
og Gook höfðu byggt það upp á
eigin kostnað. Söfnuðurinn hélt
fund og stungið var upp á mönn-
um í starfið. Ég var sá síðasti sem
stungið var upp á og kannski hef-
ur það hert mig. Það hefur alltaf
verið mitt mottó að gera mitt
besta og þótt það hafi ekki alltaf
verið nógu gott þá hefur starfið
gengið.
Gamli bragginn á Ástjörn hélt
hvorki vatni né vindi. Söfnuður-
inn ákvað að ráðast í byggingu og
var hafist handa við að safna pen-
ingum. Þetta var lítill söfnuður
og ekki mikið um peninga, en
stefnan frá upphafi var sú að
byggja aðeins fyrir það fé sem til
var. Grindin í þessu stóra húsi,
sem við köllum gamla húsið
núna, stóð í tvö ár án þess að
nokkuð miðaði. Það var baráttu-
mál hjá mér að koma húsinu upp
og eftir 17 ára baráttu með guðs
hjálp og góðra manna þá tókst
það.
í gamla húsinu voru 55 strákar
þegar flest var, fyrir utan
starfsfólk. Það var vel staflað og
marga nóttina svaf ég sjálfur á
ganginum. Samt fann ég aldrei
fyrir þrengslum, nema hvað í
innisetum var orðið ansi plásslít-
ið. Árið 1978 auglýsti Krafla hús
til sölu. Við áttum marga góða
vini, m.a. Jón Sólnes heitinn,
sem þá var formaður Kröflu-
nefndar. Ég gekk á fund hans og
bar upp erindið. Einar Tjörvi
kom líka við sögu. Eftir að við
höfðum skoðað húsið þurfti að
huga að peningamálum.“
Hús keypt frá
Kröfluvirkjun
Og Bogi heldur áfram:
„Vinur minn Jógvan Purkhus
hvatti mig til að koma með sér til
Færeyja. Þar eigum við góða vini
og þegar hugmyndin var kynnt
voru þeir strax tilbúnir til að
hjálpa okkur. Við skrifuðum
undir samninga við Kröfluvirkj-
un og það má segja að verkið hafi
verið unnið í trú því enga áttum
við peninga. Strax og auðið var
grófum við fyrir húsinu. Við
handgrófum fyrir þessu 30 metra
langa húsi á einni helgi, fimm eða
sex menn, og þykir vel að verki
staðið. 46 dögum seinna var flutt
inn í húsið. Allt í einu var orðið
mjög rúmgott á Ástjörn. Okkur
tókst að standa í skilum með hús-
ið og það var ómetanlegt að fá
iþað. Ég viðurkenni að það var
mikið álag að koma því upp.
Strákarnir á Ástjörn voru nú
orðnir 70 og slíkur hefur vöxtur-
inn verið að síðasta sumar voru
þeir komnir upp í 95 í einu. Sem
betur fer hefur starfið alltaf verið
vinsælt og ekki hefur skort
starfsfólk. Það eru um 20 full-
orðnir í vinnu þegar hópurinn er
svona stór.
í fyrra byggðum við sérstakt
þvottahús fyrir starfið og mun
það vera einsdæmi í starfi
íslenskra barnaheimila. Við
keyptum gamlan skúr og drógum
hann hingað, síðan komu 18 Fær-
eyingar og gerðu þetta að falleg-
asta húsi á staðnum á einni viku.“
„Get verið harður
harðfískur“
- í hverju er starfsemin fólgin á
Ástjörn?
„Hér er um að ræða uppeldis-
starfsemi sem hefur frá upphafi
haft það að markmiði að kenna
drengjunum guðs orð og góða
siði. Fólk gæti haldið að það væri
erfitt að ná til svo margra barna
en mér finnst betra að tala við
börn í dag heldur en fyrstu árin.
Börn eru opnari og mér finnst ég
ná betur til þeirra nú.
Við skiptum drengjunum niður
í aldurshópa í sambandi við
kennslu úr biblíunni. Með smá-
hópum er hægt að ná góðum
árangri. Það er samverustund
strax klukkan hálf níu á morgn-
ana, fyrir morgunmat. Þá syngj-
um við og biðjum. Mér finnst
stórkostlegt að í dag eru dreng-
irnir svo ófeimnir að flytja eigin
bænir. Þeir hafa lært að biðja.
Það er ákveðið skipulag á
þessu. Morgunstundinni lýkur á
bæn þeirra sjálfra og síðan er
fánahylling. Sumir biðja kannski
ekki mikið og eitt sinn greip ég
dreng sem rölti beint að fánanum
og sagði við hann: Ekki fórst þú
neitt til að biðja. Drengurinn
svaraði: Ég bað á leiðinni. Mér
fannst þetta mjög gott. Drengur-
inn hafði lært að við þurfum ekki
að setja okkur í sérstakar stell-
ingar til að biðja.“
- Hvernig gengur að hafa
stjórn á öllum þessum fjörugu
strákum?
„Æðsta boðorðið er hlýðni.
Allir drengirnir verða að læra
strax að þeir eiga að hlýða mér og
mér finnst stórkostlegt hvað þeir
hlýða mér miðað við hvað ég get
verið harður harðfiskur stund-
um!“
„Guð aimáttugur sendi
mér aukavinnu“
- En nú gefast margar frjálsar
stundir til útiveru og leikja á Ás-
tjörn.
„Já, það sagði einmitt maður
frá Færeyjum við mig að það væri
stórkostlegt hvað börnin væru
frjáls. Þau fengju að leika sér
næstum allan daginn. Við höfum
lagt áherslu á þetta, að gefa
drengjunum lausan tauminn fyrir
utan föstu samverustundirnar.
Bátaflotinn er orðinn stór og
drengirnir geta farið út á vatnið
þegar þeim sýnist, eftir að hafa
klætt sig í björgunarvesti. Fyrst
voru hér bara árabátar en nú eru
komnir hjólabátar, sem þykja
algjört ævintýri, og einnig sex
seglskútur. Drengirnir geta geng-
ið út í skóginn eða gert hvað sem
þeim þykir best. Þeir fá að vera
þeir sjálfir. Mér finnst dásamlegt
að þessi sveit skuli liafa opnað
faðm sinn fyrir íslenskum drengj-
um og það er ekki hægt að velja
nógu fögur orð til Sigríðar í Ási
sem leyfði okkur að hrinda þessu
í framkvæmd."
- Er það rétt að þú hafir unnið
á Ástjörn í sjálfboðaliðastarfi í
öll 43 árin?
„Þegar Ástjörn byrjaði var
aldrei minnst á kaup. Hins vegar
er samþykkt fyrir því í Sjónar-
hæðarsöfnuðinum að ef ég vil
kaup þá fái ég það. Mig hefur
aldrei langað til þess. í þau ár
sem ég vann hjá Skógerðinni
þurfti ég alltaf að taka aukafrí
fyrir utan sumarfríið, sem ég
lagði í starfið. Þann tíma var ég
vitanlega án launa og auðvitað
kom ég blankur heim. Guð al-
máttugur sendi mér þá gjarnan
aukavinnu fyrstu mánuðina eftir
að ég kom heim og þetta bjargað-
ist allt. Það verður enginn fátæk-
ari þótt hann vinni kauplaust fyr-
ir guð. Maður fær alltaf eitthvað í
staðinn."
„Gleymi ekki
strákunum mínum“
- Á Ástjörn í 43 sumur sam-
fleytt, aldrei frí. Hvernig hefur
þetta komið við fjölskylduna?
„Það gefur auga leið að þetta
hlaut að koma niður á fjölskyld-
unni. Sumarfríið var alltaf tekið
út á Ástjörn, en það var mín gæfa
að eiginkonan, Margrét Magnús-
dóttir, og sonurinn Arthúr,
studdu mig í starfinu. Það er
kannski heppilegt að ég skyldi
bara eignast einn son, en í stað-
inn hafði ég hann býsna stóran,“
sagði Bogi og brosti, en sem
kunnugt er þá er Arthúr „norður-
hjaratröll" margfaldur afreks-
maður í lyftingum.
„Mín von er sú að ég hafi orðið
einhverjum að gagni með því að
vera á Ástjörn og kenna drengj-
unum að þekkja guð. Ég kenni
þeim að vara sig á hinum ýmsu
blindskerjum lífsins. Það hafa
margir komið til mín í gegnum
árin og talað um ógleymanlega
dvöl á Ástjörn og það gleður mig
mjög. Ég vona að strákarnir læri
af dvölinni og gleymi henni ekki.
Sjálfur gleymi ég ekki strákunum
mínum.
Þó að ég komi heim frá
Ástjörn á haustin þá heldur starf-
ið áfram heima. Það er mikið
hringt í sambandi við Ástjörn og
pantað. Það er líka mikil vinna í
sambandi við uppgjör og því er
ekki að neita að starfið er að
verða dýrt í rekstri. En Ástjörn
stendur fyrir sínu og má þakka
guði fyrir það. Þá má ekki
gleyma öllum þeim hjálparhönd-
um sem hafa lagt liönd á plóg,
árangurinn er fyrst og fremst
þeim að þakka. Ég er bara einn
þátttakandinn."
Tekið á móti
viðurkenningu
úr hendi forsetans
Þegar sumardvalarheimilið
Ástjörn var stofnað voru þar
stúlkur og drengir til skiptis.
Fljótlega minnkaði eftirspurn eft-
ir plássi fyrir stúlkurnar og dreng-
irnir tóku því öll völd og hafa
haldið þeim síðan. Jafnréttiskröf-
ur hafa orðið æ háværari á síð-
ustu árum og í fyrrasumar voru
tvær stúlkur teknar inn í tilrauna-
skyni og telur Bogi að það hafi
gefið góða raun og um áframhald
verði líklega að ræða.
Bogi kynnir guðs orð víðar en
á Ástjörn. Hann talar á samkom-
urn á Sjónarhæð og einnig í Ak-
ureyrarkirkju og Glerárkirkju,
sérstaklega í starfi sunnudaga-
skólanna.
„í fyrra var ég í þremur sunnu-
dagaskólum að jafnaði og það er
dálítið sérstakt að maður úr litl-
um söfnuði skuli fá að tala í öðr-
um söfnuðum, en ég lít svo á að
við séum öll bræður og systur.
Prestarnir hafa sýnt mér mikið
traust og það má segja að æsku-
lýðsstarf mitt hafi verið á býsna
breiðum grundvelli og það hefur
glatt mig mikið. Ég er ekki mikill
predikari en ég hef reynt að túlka
mitt mál á þann hátt sem ég tel að
guð vilji að ég geri.“
- Og fyrir þessi störf hefur þú
nú fengið fálkaorðu.
„Já, ég fór suður og fékk orðu
úr hendi forsetans. Ég mun aldrei
gleyma því á hvern hátt Vigdís
gerði þetta. Hún er sérstök per-
sóna og ég held að ég verði aldrei
svo gamall að ég muni gleyma því
hversu látlaust og hlýlega hún
afhenti mér þessa viðurkenningu
og hve innilega hún sagði: Bogi
minn, ég þakka þér svo innilega
fyrir allt sem þú hefur gert fyrir
íslenska æsku. Þessi orð höfðu
meiri áhrif á mig en sjálf orðan.
Ég vona að ég hafi verið verður
þess að hljóta slíka viðurkenn-
ingu, en ég get ekki dæmt um það
sjálfur,“ sagði Bogi Pétursson að
lokum.
Ástirningar hyggja á frekari
uppbyggingu og draumurinn er
að. koma upp sundlaug. Bogi ætl-
ar að taka ótrauður þátt í þeirri
uppbyggingu og fylgja eftir því
uppeldisstarfi sem hófst í gamla
bragganum á fimmta áratugnum.
SS