Dagur - 25.05.1991, Blaðsíða 9

Laugardagur 25. maí 1991 - DAGUR - 9
hestar
Hrossarækt / Hrossaræktarsambönd
Nú þegar þátturinn Hestar hefur göngu sína á ný eftir veturlangt hlé er vor í lofti og hrossa-
ræktendur hafa í nógu að snúast. Kynbótahryssurnar kasta hver af annarri og eigendurnir sjá
dýrmætan fjársjóð í hverju folaldi.
Arlegir kynbótadómar eru hafnir. Það styttist í héraðssýningar norðanlands og tamninga-
menn leggja sig fram við lokaþjálfun þeirra kynbótahrossa sem sýna á.
Stóðhestaeigendur og hrossaræktarsambönd auglýsa hvar og hvenær einstakir stóðhestar
verða í notkun í vor og sumar. Hryssueigendur velja svo úr hópnum „eina rétta“ stóðhestinn
handa hverri hryssu til ástarleikja sumarsins.
„Bestu hestarnir eru alltaf umdeildir“
Páll Alfreðsson á Akureyri
hefur verið formaður
Hrossaræktarsambands Ey-
íirðinga og Þingeyinga um
nokkurra ára skeið. Hrossa-
ræktarsambandið var stofn-
að árið 1980. Þá var Hrossa-
ræktarsambandið Haukur,
sem áður starfaði á vegum
hestamannafélaganna á
þessu svæði lagt niður.
Páll varð við þeirri ósk að
svara nokkrum spurningum
um hrossaræktarsambandið,
stóðhesta þess og hrossarækt
almennt.
- Hvert er hlutverk hrossa-
ræktarsambands, hverjir eru
félagar í því og hvernig er það
uppbyggt ?
„Hlutverk hrossaræktarsam-
bands er að stuðla að ræktun
kynbótahrossa og sjá um sýning-
ar og dóma á þeim. Einnig er það
hlutverk sambandsins að sjá til
þess að nægilegt úrval stóðhesta
standi hrossaræktendum til boða
á hverjum tíma.
í rauninni eru allir hrossarækt-
endur á svæðinu sjálfkrafa félag-
ar í sambandinu. Hrossaræktar-
samband Eyfirðinga og Þingey-
inga skiptist í sex deildir. Svarf-
aðardalur, Dalvík og Ólafsfjörð-
ur eru ein deild. Akureyri og
nágrenni önnur deild svo eru
tvær aðrar deildir í Eyjafirði,
Öngulsstaðadeild og Saurbæjar-
deild. í Pingeyjarsýslu eru tvær
deildir, önnur í suður-sýslunni og
hin í norður-sýslunni. Stjórnir
deildanna mynda fulltrúaráð sem
er yfirstjórn hrossaræktarsam-
bandsins. Þriggja manna fram-
kvæmdastjórn sér hinsvegar um
daglegan rekstur. í henni sitja
auk mín þeir Ólafur Örn Þórðar-
son á Búlandi og Jóhannes Har-
aldsson á Rauðuskriðu."
„Yið erum alltaf að Ieita
að stóðhestum fyrir sam-
bandið“
- Hvaða stóðhestar eru í eigu
Hrossaræktarsambands Eyfirð-
inga og Þingeyinga ?
„Sambandið á þá Gassa frá
Vorsabæ og Hjört frá Tjörn,
helminginn í Baldri frá Bakka, á
móti Hrossaræktarsambandi Dala-
manna, og einn fjórða í Leisti frá
Álftagerði á móti hrossaræktar-
samböndum Dalamanna og
Sunnlendinga. Þingeyingar eiga
auk þess Álm frá Sauðárkróki.“
- Ertu ánægður með þessa
stóðhestaeign ?
- „Já, ég held að ég verði að
segja það. Þarna er um að ræða
ólíka hesta sem allir eru mjög
góðir hver á sinn hátt, þeir þyrftu
bara að vera fleiri. Við erum
alltaf að leita að stóðhestum fyrir
sambandið. Hinsvegar er til-
gangslaust að kaupa stóðhest
nema hann njóti vinsælda á svæð-
inu. Hann þarf því að vera bæði
góður og fallegur og „virkileg
stemmning fyrir honum.“ Þess
vegna vill það dragast að rétti
hesturinn finnist þrátt fyrir að
sambandið hafi fjárhagslegt bol-
rnagn til kaupanna. í dag er
ákveðinn hestur inni í myndinni
en ótímabært að svo stöddu að
skýra frá hver hann er.“
- Kemur ekki til greina að
taka í auknum mæli stóðhesta á
leigu þar sem sambandið á ekki
fleiri hesta en raun er á?
„Sambandið er með einn leigu-
hest í ár Garð frá Litla-Garði. Á
sambandssvæðinu verða talsvert
margir stóðhestar á vegum ein-
staklinga. Má þar t.d. nefna að
Snældu-Blesi verður í Árgerði.
Tvistur frá Krithóli og Þytur frá
Enni verða í Svarfaðardal. Hósías
frá Kvíabekk verður í Ólafsfirði
og Léttir frá Sauðárkróki verður
á Höskuldsstöðum. Því ætti
Gassi frá Vorsabæ í eigu hrossaræktarsambands Eyfirðinga og Þingeyinga.
framboðið að vera nægilegt. í
fyrra urðu stóðhestar á svæðinu
of margir og nýttust því ekki;
fjöldi hryssa hjá hesti fór allt nið-
ur í sjö, það viljum við forðast.“
- Hvern þessara hesta ætlar þú
að halda þínum hryssum undir í
vor ?
„Ætli megi ekki segja að ég
eigi í dag þrjár hryssur sem hægt
er að segja að séu kynbótahryss-
ur. Ég skipti þeim á milli sam-
bandshestanna þriggja. Það er
enginn einn hestur sem hentar
fyrir allar hryssur heldur þarf
ávallt að velja gripina saman.
Skoða kosti og galla einstakling-
anna og reyna að láta þá bæta
hvorn annan upp. Ég er þeirrar
skoðunar að hrossaræktendur
ættu að nýta þekkingu ráðunaut-
anna inun meira en gert er við val
á stóðhestum handa hryssum.“
Viljugur og sprækur
- Nú eru hestamenn ekki á eitt
sáttir um þennan glæsilega hest
hann Gassa. Er hann bara falleg-
ur töltari?
„Gassi er auðvitað fyrst og
fremst fallegur, glæsilegur vilja-
hár töltari. Það er drjúg vekurð í
honum en hann er fjórtaktaður
og því erfitt að eiga við skeiðið.
Stundum skeiðar hann vel,
stundum er hann miklu nær tölti.
Margt af því sem sagt hefur
verið um Gassa hefur verið sagt
af vanþekkingu. Hinsvegar hefur
hann sína galla eins og allir aðrir
hestar. Það er algjör misskilning-
ur þegar menn halda að ég beri
Gassa eitthvað sérstaklega fyrir
brjósti. Ég er vissulega hrifinn af
hestinum og finnst geysilega
gaman að ríða á honum enda
ekki oft sem maður fær tækifæri
til að ríða á jafn viljugum og
sprækum hesti eins og honum.
Gassi verður alltaf umdeildur
hestur, bestu hestarnir eru alltaf
umdeildir.
Ég hef prófað alla sambands-
hestana og þeir eru skemmtilega
ólíkir. Hjörtur er ákaflega mjúk-
ur og liðugur í skrokknum og
hann gefur geysilega framfalleg
tryppi með þennan langa, granna
háls, sem hann hefur sjálfur.
Baldur er hinsvegar bolþyngri en
en mjög gripamikill, hágengur og
skrefadrjúgur."
Folatollar
- Hvaða hryssur hafa forgang
að hestum sambandsins, þarf að
iiSMI
Páll Alfreðsson formaður Hrossaræktarsambands Eyfirðinga og Þingeyinga.
Mynd: Golli
vísa mörgum hryssum frá og
hverjir eru folatollar í ár?
„í fyrra þurfti að vísa hryssum
frá bæði hjá Gassa og Hirti og
raunar hefur alltaf þurft að vísa
frá hryssum hjá Gassa. Þá er það
verðlaunastig hryssanna sem
ræður því hverjar komast að.
Folatollar verða þeir sömu hjá
öllum sambandshestunum. í ár
eru þeir 13.500,- kr. með virðis-
aukaskatti. Tollarnir hafa aðeins
hækkað sem nemur framfærslu-
vísitölu síðan í fyrra.“
Kynbótadómarnir
- Telur þú að það verði sami
úlfaþyturinn í kringum kynbóta-
dómana í vor eins og síðast liðið
vor ?
„Nei, ég hef enga trú á því. Ég
tel að síðastliðið haust og vetur
hafi það komið í ljós að aðal
undirrót óánægjunnar hafi verið
vanþekking og misskilningur.
Ég er sáttur við kynbótadóm-
ana eins og þeir eru og vil breyta
sem minnstu. Það er best að
sömu dómararnir vinni verkið
eins mikið og hægt er til þess að
fá sem marktækastan saman-
burð. Þannig verða gögnin sem
kynbótagildisspáin byggir á best
og öruggust. í framtíðinni verður
kynbótagildisspáin örugglega
notuð mun meira en í dag og ég
tel að hún sé nú þegar allt of lítið
notuð."
- Erum við á réttri braut í
ræktunarstarfinu í heild ?
„Já vissulega eru hrossin að
batna ár frá ári. En það er allt of
mikið notað af rusli, lélegum
hryssum, í ræktunina. Hvaða vit
er í því að nota til undaneldis
hryssu sem er svo lélegt reiðhross
að enginn vill ríða henni? Það
er því miður oft gert.
Svo tefur það líka allar fram-
farir í hrossarækt hvað margir
hrossaræktendur eru hræddir við
nýjungar og seinir að tileinka sér
ný vinnubrögð. Það verður ekki
greininni til framdráttar þegar
gamlir ræktunarmenn vilja ekki
viðurkenna kunnáttu yngri
manna.
Svo eru líka til ræktunarmenn
sem skara fram úr og koma með
bestu hrossin ár eftir ár. Hér í
nágrenninu eru það t.d. menn
eins og Sveinn Guðmundsson og
Magni í Árgerði."
- Hvað vilt þú segja um gildi
stóðhestastöðvarinnar í Gunnars-
holti og tamningastöðvar fyrir
stóðhesta á Hólum ?
„Stóðhestastöðin hefur nú þeg-
ar sannað sig. Þaðan koma efni-
legustu folarnir og hún mun
þjóna vaxandi hlutverki í fram-
tíðinni. Hinsvegar mundi ég vilja
sjá stöðina hafa fjárhagslegt bol-
magn til þess að kaupa ungfolana
sjálf, eiga þá, ala upp temja og
selja. Tamningastöðin á Hólum
er enn ung að árum en hún á fylli-
lega rétt á sér og á örugglega eftir
að eflast. Aðstaðan á Hólum er
líka alveg frábær.“
Hrossaræktarsambönd á Norðurlandi
- stóðhestar á þeirra vegum 1991
Hér á Norðurlandi starfa fjögur
hrossaræktarsambönd. Hrossa-
ræktarsamband V-Húnvetninga,
A-Húnvetninga, Skagfirðinga og
Hrossaræktarsamband Eyfirðinga
og Þingeyinga.
Öll hafa þessi hrossaræktar-
sambönd auglýst þá stóðhesta
sem verða á þeirra vegum í ár.
Hjá Hrossaræktarsambandi V-
Húnvetninga verða hestarnir
Léttir, Glaður og Stígandi allir
frá Sauðárkróki. Eldur 950,
Prúður, Mergur, Stjarni frá Mel-
um og Orri frá Þúfu. Formaður
Hrossaræktarsambands V-Hún-
vetninga er Þórir ísólfsson á
Lækjarmóti.
Á vegum Hrossaræktarsam-
bands A-Húnvetninga verða í
sumar hestarnir Eldur 950,
Dreyri 834, Stígandi frá Sauðár-
króki og Kolgrímur frá Kjarn-
holtum. Bjartur frá Litla-Dal,
Árvakur frá Árgerði og Orri frá
Þúfu. Formaður Hrossaræktar-
sambands A-Húnvetninga er
Ægir Sigurgeirsson Stekkjardal.
Formaður Hrossaræktarsam-
bands Skagfirðinga er Einar E.
Gíslason á Skörðugili. Á vegum
sambandsins verða hestarnir:
Hrafn, Hervar, Asi, Léttir,
Örvar, Goði, Kveikur, Vörður,
Kjarval, Mímir, Léttir frá
Grundarfirði og Fami frá Bakka.
Stóðhestar á vegum Hrossa-
ræktarsambands Eyfirðinga og
Þingeyinga verða Gassi, Hjörtur,
Baldur, og Garður frá Litla-
Garði. Formaður hrossaræktar-
sambandsins er Páll Alfreðsson á
Akureyri