Dagur - 25.05.1991, Blaðsíða 11
10 - DAGUR - Laugardagur 25. maí 1991
Laugardagur 25. maí 1991 - DAGUR - 11
Skagamaðurinn í Lindu og
nýbakaður varaþingmaður
Alþýðuflokksins
— Sigurdur Árnórsson
framkvœmdastjóri
súkkulaðiverksmiðjunnar Lindu
á Akureyri í helgarviðtali
IVxli: Jóliaim Olaíiir 11alldórssou • Vlvml: Golli
„Við eigum KEA, við eigum Lindu,“ söng Helena Eyjólfsdóttir með
hljómsveit Ingimars Eydals hér fyrr á árum í frægum óð um Akureyri og
enn þann dag í dag skýtur þetta lag upp kollinum á öldum Ijósvakans.
Súkkulaðiverksmiðjan Linda er fyrir mörgum uppöldum Akureyring-
um eins og einn af vættunum í skjaldarmerki Islands. Mörgum þætti mik-
ið vanta á Akureyri ef súkkulaðiverksmiðjan Linda legðist af, svona rétt
eins og það yrði martröð fyrir margan bæjarbúann ef Sjallinn hyrfi af
sjónarsviðinu. AHir hlutir þróast og breytast, lagast að tímanum. Það
gerir súkkulaðiverksmiðjan Linda líka. Þessi verksmiðja hefur á síðustu
misserum gengið í gegnum breytingaskeið, komnir eru inn nýir eigendur
í fyrirtækið og þeirra stærstur framkvæmdastjóri hennar á síðustu árum.
Skagamaðurinn Sigurður Arnórsson hefur ekki einasta látið meira að sér
kveða í atvinnulífinu á Akureyri með þessu móti heldur er hann einnig
nýbakaður varaþingmaður fyrir Alþýðuflokkinn í kjördæminu. Stórkrat-
inn frá Akranesi er því kominn á kaf í pólitík samhliða öllu hinu en tekur
þessu verkefni sem öðrum. Fyrir honum eru þau til að takast á við.
13 íllj
■ hM
„Simuim þótti kraíinn kominn
heldur liátt innan Samhandsins**
Var hissa hve hátt fyrirtækið
var skrifað hjá almenningi
„Ég fékk strax mikinn metnað fyrir Lindu
þegar ég byrjaði að vinna hér,“ segir Sigurð-
ur þegar við höfum komið okkur fyrir og
byrjum að velta fyrir okkur aðdragandanum
að því að hann tók þá ákvörðun að gerast
einn af stærstu hluthöfum í fyrirtækinu með
því að kaupa efnagerðina Flóru af Kaupfé-
lagi Eyfirðinga og leggja hana inn í Lindu
sem hlutafé.
„Það kom mér á óvart þegar ég kom hing-
að hversu almenningur í landinu mat þetta
fyrirtæki mikils og hve nafnið á því var hátt
skrifað. Þá hafði fyrirtækið hins vegar verið
að éta sig innanfrá um nokkurn tíma og því
þurfti að grípa til einhverra ráða. Ég sá að
sterkasta eignin var nafnið og sá því fljótt að
sniðugasta leiðin var að finna góðan rekstr-
argrundvöll til að byggja á á nýjan leik. Ég
gerði tillögur að því hvemig þetta skyldi
gert, á þær var hlustað og í framhaldi tókst
að ná inn tugmilljónum í hlutafé. Skuld-
breytingar eru nú búnar og þá er komið að
manni eina ferðina enn að standa sig, standa
undir þeim væntingum sem bæði ég og aðrir
hafa. Ég er að veðja miklu, veðja hlutum
sem við eigum saman fjölskyldan og ég
viðurkenni að oft er hnútur í maganum. En
þegar maður gerir svona lagað þá gefur
maður sig allan í verkið. Síðan þetta gerðist
hef ég mætt í vinnuna snemma á morgnana
og unnið langan vinnudag en því er ég ekki
óvanur þar sem mér hefur alltaf fundist
gaman að vinna og var kennt í uppeldinu að
það sé dyggð að vinna. Hafi ég ekki fengið
næga útrás fyrir þessa vinnugleði í vinnunni
þá hef ég bara bætt það upp í félagsmálum
utan vinnunnar. Þannig hefur þetta alltaf
verið,“ segir Sigurður Arnórsson og brosir
út í annað.
„Afskiptafræðingurinn“ á Heklu
Sigurður er fæddur og uppalinn á Akranesi
og því sannur Skagamaður. Ekki fer hann
dult með það og þá ekki heldur stjórnmála-
skoðanirnar en jafnaðarmaður er hann fram
í fingurgóma. Kratinn í honum kemur oft
upp á yfirborðið og kannski er ekki að
undra að pólitíkin sé ofarlega í huga hans
nú rétt eftir kosningar, enda maðurinn
nýorðinn varaþingmaður Alþýðuflokksins í
kjördæminu. Én hvernig var leið hans frá
Skaganum norður yfir heiðar til Akureyrar?
„Eg fór á Samvinnuskólann á Bifröst og
kom eiginlega lítið heim eftir það. Og það
skal ég segja þér að ekki var fjölmennt í
þingflokki krata á þeim skóla en þetta voru
dýrðarár. Eftir að skólavistinni á Bifröst
lauk aðstoðaði Guðmundur Sveinsson,
skólastjóri á Bifröst, mig í að komast til
Englands í nám í iðnrekstrarfræði og hvatti
mig til að leggja grunninn að öllu því sem ég
er að gera í dag. Þaðan kom ég svo hingað
til Akureyrar og var ráðinn sem afskipta-
fræðingur á Heklu í september 1973...“
- Afskiptafræðingur!?
„Já, ég var kallaður það fyrst þegar ég
kom,“ svarar Sigurður og hlær. „Þarna byrj-
aði maður að taka alla hluti í gegn og skipta
sér af öllu þannig að þetta nafn festist við
mig. Fyrst var ég deildarstjóri hjá fyrirtæk-
inu, síðar aðstoðarverksmiðjustjóri og loks
verksmiðjustjóri árið 1979.“
í ársbyrjun 1981 fór fram endurskipulagn-
ing hjá Iðnaðardeild Sambandsins á Akur-
eyri þegar fyrirtækinu var skipt upp í deild-
ir. Þá varð Sigurður yfirmaður ullarvinnsl-
unnar og jafnframt aðstoðarframkvæmda-
stjóri Iðnaðardeildarinnar.
„Þarna þótti nú mörgum kratinn vera
kominn ansi hátt innan Sambandsins og ég
var einmitt minntur á það nýlega að á þess-
um tíma kom einn af verkstjórum mínum
að máli við Hjört Eiríksson, þáverandi
framkvæmdastjóra Iðnaðardeildarinnar, og
spurði hann hvaða meining væri í því að
setja krata í þessa stöðu. Og þá svaraði
Hjörtur: „Við kristnum hann.“,“ og nú hlær
Sigurður dátt.
Fór fyrir Sambandinu eins og
Austur-Evrópu
„Ég fékk mörg tækifæri innan Sambandsins
og sjálfsagt hefur maður frekjast svolítið
áfram. Þarna voru gerðar verulegar kerfis-
breytingar en því miður náðu þessar breyt-
ingar aldrei alla leiðina upp í gegnum Sam-
bandið. Frá mínum bæjardyrum séð fór því
alveg eins fyrir Sambandinu eins og Austur-
Evrópu, þ.e. það át sig innan frá. Miðstýr-
ingin var of mikil og einingarnar sem áttu að
borga brúsann höfðu ekki nóg til þess.
Miðjan þurfti miklu meira en einingarnar
gátu borið og því kom að því að allt dæmið
hrundi og þá hrundu líka væntingar margra
með. Þarna var fjöldi af góðu fólki sem vildi
fórna öllu fyrir samvinnuhugsjónina og
þessar verksmiðjur. Samvinnufyrirtæki
skyldi vera í byggðarlaginu og hér skyldi
ekki vera fyrirtæki þar sem einhver einstakl-
ingur gæti farið með arðinn burt. í dag sjá-
um við öll hvernig fór. Þessar verksmiðjur
eru nú farnar. Þetta var blekkingin. Ég tek
það fram að ég er ekki að segja þetta vegna
þess að ég beri kala til Sambandsins, síður
en svo því þar fékk ég fjöldann allan af stór-
skemmtilegum tækifærum. Þetta segi ég
vegna þess að sjálfur var ég meðal þeirra
sem voru tilbúnir að vaða eld og brennistein
fyrir þessa hugsjón. Kratinn þarf nefnilega
ekkert að vera síður til þess borinn að vera
samvinnumaður en framsóknarmaðurinn.“
Jón Baldvin veit hverju hann veðjar
Talið berst nú um sinn frá störfunum hjá
Sambandinu og að pólitíkinni. Jafnaðar-
mannastefnan er Sigurði í blóð borin enda
hann kominn úr þeirri ætt á Skaganum. „Og
ef þetta kallast pabbapólitík þá er ég bara
stoltur af því. Þetta hefur alltaf verið mín
lífsskoðun og ég hef aldrei efast um jafnað-
armannastefnuna en hins vegar hef ég oft
efast um útfærslu forystumanna Alþýðu-
flokksins á íslandi á þessari stefnu. Ég held
að þessi stefna höfði til miklu stærri hóps
íslendinga en þeirra 15% sem styðja
Alþýðuflokkinn, það er eitthvað annað sem
menn geta ekki sætt sig við í flokknum í dag
en hugsjónin."
Alþýðuflokkurinn hefur á síðustu vikum
verið í sviðsljósi stjórnmálanna og háværar
gagnrýnisraddir hefur hann fengið vegna
fráhvarfsins úr fyrri ríkisstjórn og samstarfs
við Sjálfstæðisflokksins í núverandi stjórn.
Sigurður fer ekki leynt með þá skoðun sína
að vel þurfi að halda á spilum nú ef ekki eigi
að tefla framtíð flokksins í hættu.
„Ef ekki tekst að halda niðri verðbólgu,
halda niðri skattheimtu, erlendum lántök-
um og auka kaupmátt þá er forysta Alþýðu-
flokksins og þar af leiðandi flokkurinn sjálf-
ur í mikilli hættu. Jón Baldvin gerir sér
örugglega manna best grein fyrir því að með
þátttöku í þessari ríkisstjórn er hann að
veðja sinni pólitísku framtíð. En þetta verð-
ur ekki metið fyrr en eftir fjögur ár, svo
fremi sem samstarfið haldist út þann tíma.“
- Ertu með þessu að gefa í skyn að þú
sért hræddur um þessa ríkisstjórn?
„Ég er hræddur um hana að því leyti til að
ég held að hún sé orðin til fyrir þrýsting. Við
vitum að okkur verður refsað ef illa fer
vegna þess að forystumenn Alþýðuflokksins
létu það ekki koma nægilega skýrt fram að
Alþýðubandalagið var tilbúið fyrir mun
minni tilslakanir að taka þátt í þessari stjórn
Davíðs og því heldur almenningur að ekki
hafi verið leitað nóg eftir áframhaldandi
samstarfi í vinstri stjórn og kannski er ég
einn af þeim. Ég dreg ekki dul á það að ég
er einn þeirra krata sem vildu áframhald-
andi vinstri stjórn en tíminn og árangur
þessarar stjórnar verður að ráða því hver
uppskeran verður af stjórnarsamstarfinu."
Linda á batavegi en langt í land enn
Hjá Sambandinu var Sigurður í stjórnunar-
störfum allt til ársins 1986 þegar hann réðist
framkvæmdastjóri hjá Eyþóri Tómassyni í
súkkulaðiverksmiðjunni Lindu. Síðasta
árið hjá Sambandinu stýrði Sigurður Plast-
einangrun hf. á Akureyri en þegar Eyþór
bauð honum starf í annað sinn á stuttum
tíma lét hann til leiðast.
„Þetta fyrirtæki var talsvert öðruvísi en
þau sem ég hafði starfað við hjá Samband-
inu. Ég var ákveðinn í að ná mér í reynslu í
fjármálastjórn en hjá Sambandinu hafði ég
öðlast góða reynslu á flestum öðrum
sviðum. Á þessum tíma var Linda fjöl-
skyldufyrirtæki en aðaleigandinn, Eyþór
Tómasson, var orðinn aldraður og vildi
halda sem mest í þetta fyrirtæki eins og það
var. Við fráfall hans sem hafði byggt Lindu
upp sem stórt fyrirtæki hófst mikið óvissu-
tímabil um framtíðina og þá fór ég að beita
þrýstingi á að reynt yrði að styrkja stoðirn-
ar. Ef þessar aðgerðir hefðu verið byrjaðar
fyrir nokkrum árum hefði þessi róður verið
léttari í dag en með mikilli vinnu hefur okk-
ur tekist að koma fyrirtækinu að því marki
að skila hagnaði eftir margra ára taprekstur.
Það sýnir okkur að við erum á réttri leið en
það er langt í land.“
Eigum að víkka fyrirtækið út
á sviði matvælaiðnaðar
Sú breyting sem gerð var á eignaraðild
Lindu síðastliðinn vetur er fyrir margra
hluta sakir sérstök. Þarna gerðust eigendur
aðilar eins og Akureyrarbær, lífeyrissjóður
starfsmanna fyrirtækisins, olíufélag og
tryggingafélag, auk Sigurðar sjálfs. Og nú er
að sögn Sigurðar farið að bera á því að fólk
utan úr bæ óski eftir að fá keypt hlutabréf í
fyrirtækinu. Þetta sýni vel hug fólks gagn-
vart þessu rótgróna fyrirtæki.
Sigurður segir að fyrstu fjóra mánuðina
eftir sameiningu Flóru og Lindu hafi fyrir-
tækið aukið tekjur sínar um 80% miðað við
fyrra ár. Þetta hljóti að jaðra við íslandsmet
á þessu sviði. „En þetta hefur kostað mikla
vinnu og ekki verið mögulegt án góðrar
stjórnar og fyrirtaks starfsmanna,“ leggur
Sigurður áherslu á.
„Mínar tillögur hafa verið þær fyrir fram-
tíðina að Linda geri sér grein fyrir því að
hennar mesti auður liggur í að halda góðum
tengslum við þau hundruð viðskiptamanna
sem hún á um allt land og að útvega þeim
þær vörur sem þeir þurfa að fá á sviði mat-
væla, annað hvort með framleiðslu,
umboðssölu eða innflutningi. Ég vil segja að
við eigum að vera fyrirtæki í vissum flokk-
um matvæla og bæta ofan á innflutningi til
að geta útvegað okkar viðskiptavinum þá
breidd sem þarf í vörum. Þetta er framtíðar-
sýnin.“
Fyrirtæki eiga að vera
færri og stærri
Sigurður segist þeirrar skoðunar að byggja
eigi upp fá og sterk fyrirtæki á hverju sviði
atvinnulífsins. Þannig eigi t.d. Linda að
vinna að því að kaupa upp minni fyrirtæki á
sviði matvælaiðnaðar, ekki síst í Reykjavík,
flytja þau norður yfir heiðar og steypa sam-
an við verksmiðjuna. Með þessu verði meiri
breidd sköpuð í atvinnulífinu í bænum og
fleiri atvinnutækifæri sköpuð fyrir bæjar-
búa.
„Það er ekki óvart sem fyrirtæki í útgerð
hafa verið að sameinast á síðustu misserum.
Á Akranesi er t.d. öll útgerð komin undir
eitt öflugt fyrirtæki og benda má á önnur
stórfyrirtæki á þessu sviði eins og Granda og
ÚA. í öllum atvinnugreinum á Islandi verða
í framtíðinni nokkur stórfyrirtæki og örfá
smá. Ég held að hérlendis verði ekki öllu
lengur 200 aðilar sem frysta fisk eða 20
sælgætisgerðir. Þess vegna eigum við að
leita okkur að aðila eða aðilum sem henta
vel til sameiningar. Og í þessu máli eigum
við ekki að gera þau mistök sem gerð voru
með Iðnaðardeildina og Álafoss á sínum
tíma að menn fórni öllu fyrir það eitt að
hafa höfuðstöðvarnar á^Akureyri. Allir sjá
hvernig fór og slíkt má ekki endurtaka sig.“
Heildsalarnir í Reykjavík
settir til hliðar
Dæmi um þær breytingar sem nú eru að ger-
ast hjá Lindu er að á dögunum tók fyrirtæk-
ið alla dreifingu á framleiðsluvörum sínum á
höfuðborgarsvæðinu í sínar eigin hendur. í
staðinn fyrir dreifingu í gegnum heildsölur á
Reykjavíkursvæðinu hefur fyrirtækið komið
sér upp nýju dreifingarkerfi með bflum og er
vörunum nú ekið nánast beint frá verk-
smiðjunni á Akureyri til einstakra við-
skiptavina á höfuðborgarsvæðinu. En
hvernig tók heildsölubatteríið í Reykjavík
þessu uppátæki.
„Það tók því heldur illa,“ svarar Sigurð-
ur. „En með þessu þjónustum við stórmark-
aðina í Reykjavík beint héðan frá Akureyri
til jafns við minni aðilana. Að sama skapi
viljum við líka fá svörunina beint í æð þann-
ig að ef einhverjar kvartanir eru vegna
vörunnar þá fer hún enga hlykkjótta boðleið
heldur beint til okkar aftur. Þetta var leið
sem við ákváðum að fara til að þjónusta
okkar viðskiptavini sem best,“ heldur
Sigurður áfram.
Að vakna af dvalanum
Ekki er annað að heyra á Sigurði en hann
telji það þess virði fyrir menn úti á landi að
láta reyna á atvinnurekstur frekar en leggja
árar í bát og kvarta hástöfum yfir að allir
hlutir fari suður yfir heiðar. Hann segir
þessa tuggu um að allt fari suður þreytta og
leiðinlega en menn þurfi að vakna hressi-
lega af dvalanum til að hjólin fari að snúast.
Hann segist hafa sínar eigin hugmyndir um
hvernig þetta skuli gert.
„Mínar hugmyndir eru þær að hér á
Norðurlandi eystra verði stofnað einhvers
konar fyrirtæki eða sjóður sem hefur það
markmið, fyrir utan að skila hagnaði, að
ganga inn í atvinnulífið sem fyrir er með
fjármuni. Við þurfum, með öðrum orðum,
að færa til fé sem til er hér í kjördæminu í
fyrirtæki sem starfa í kjördæminu og eru til-
búin að skoða nýja hluti og gera eitthvað
nýtt. Þessi sjóður á þá að leggja vissa upp-
hæð inn í fyrirtækin í formi hlutafjár gegn
því að gera vissar rekstrarkröfur á fyrirtæk-
in.
Mín hugmynd er sú að í þennan sjóð
komi fjármunir frá fyrirtækjum sem þegar
eru á svæðinu, sveitaiíélögum og ríkissjóði.
Hugmyndin gengur út á að þau fyrirtæki
sem fyrir eru verði styrkt til að víkka út sín
svið í stað þess að alltaf sé hlaupið til og
stofnuð ný fyrirtæki. Það er nefnilega búið
að finna upp hjólið, það þarf ekki að gera
það aftur.
Hér á svæðinu eigum við að spyrja okkur
sjálf hvað það er sem við gerum vel og hvað
við ætlum okkur að gera ennþá betur. Og þá
eigum við að hafa vit á því Ákureyringar að
hugsa örlítið út fyrir bæjarmörkin vegna
þess að við eigum að leggja áherslu á að við-
halda jaðarbyggðinni kringum okkur. Ef við
gerum það ekki þá verðum við sjálf orðin í
jaðrinum á byggðinni einn góðan veðurdag.
Reynum heldur að líta á Norðurland eystra
sem heild með miðstöðina Akureyri innan-
borðs,“ segir Sigurður Arnórsson. JÓH