Dagur - 03.04.1993, Page 4

\ - DAGUR - Laugardagur 3. apríl 1993
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI,
SlMI: 96-24222 • SÍMFAX: 96-27639
ÁSKRIFT KR. 1200 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ KR. 110
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 765 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
UMSJÓNARMAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON
BLAÐAMENN: GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
(íþróttir), INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓLI G. JÓHANNSSON,
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, SIGRÍÐUR ÞORGRlMSDÓTTIR
(Sauðárkróki vs. 95-35960, fax 95-36130), STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON. LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN -
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
Ætli Akureyringar og raunar
landsmenn allir hafi ekki feng-
ið nóg af bölmóði og niðurdrep-
andi fréttum undanfarna mán-
uði. Raunar hefur atvinnu-
ástandið á Akureyri verið með
þeim hætti að ekki hefur verið
hjá því komist að fjalla um
alvöru þess enda hafa fréttir af
erfiðleikum fyrirtækja og upp-
sögnum starfsfólks dunið yfir í
viku hverri. Öll þessi ótíðindi
snerta afkomu fólks og lífsskil-
yrði og skiljanlegt er að
áhyggjur og jafnvel vonleysi
grípi um sig. En með hækkandi
sól er eins og bjartsýnin brjót-
ist gegnum þykknið og fólk
hristi af sér skammdegis-
drungann.
Mannlífið hefur tekið merkj-
anlegan fjörkipp í norðlenskum
byggðum. Það er öllum mönn-
um nauðsynlegt að sinna
hugðarefnum sínum, hafa eitt-
hvert tómstundagaman, upp-
fylla þörf fyrir andlega og
félagslega vellíðan með sam-
neyti og samvinnu við annað
fólk og höndla þau verðmæti
sem hægt er að fá þegar ver-
aldleg gæði eru af skornum
skammti.
Á Akureyri er mikil upp-
sveifla á sviði menningar og
afþreyingar og fólk kemur nú
víða að til að njóta þeirra kosta
sem í boði eru. Helstu tromp
bæjarins til margra ára, Hlíð-
arfjall, leikhúsið og skemmti-
staðir, hafa oft dugað vel og nú
hefur þeim verið spilað út með
mjög góðum árangri. Hlíðar-
fjallið iðar af lífi og þar er bjart
framundan, söngleikurinn
Evita í Sjallanum gengur vel og
Leikfélag Akureyrar ætlar að
slá eftirminnilega í gegn með
sýningum á óperettunni Leð-
urblökunni. Stórir hópar
streyma til bæjarins og marg-
feldisáhrifin skila sér hjá þeim
sem fást við verslun og þjón-
ustu.
í nágrenni höfuðstaðarins og
víðar á Norðurlandi er mannlíf-
ið einnig með besta móti og
fjöldi fólks sækir lífsfyllingu í
gefandi tómstundastarf. í
Eyjafjarðarsveit er öflugt
áhugaleikfélag og þar er frum-
sýning á döfinni og um miðjan
mánuðinn verður blásið til
menningarviku. Áhugaleikfé-
lög utar í firðinum svo og á
Norðurlandi vestra og austur í
Þingeyjarsýslum hafa sömu-
leiðis verið með leiksýningar
og heilt yfir hefur menningar-
lífið á Norðurlandi staðið í mikl-
um blóma í vetur. Þarna eru
mikil verðmæti, bæði fyrir þá
sem vinna að listsköpun og þá
sem njóta hennar. Slík nýting á
frítímanum er ekki fórn heldur
fylling og það vita þeir fjöl-
mörgu sem af hugsjón og
brennandi áhuga taka þátt í
félagslífi af ýmsum toga.
Bjartsýni er eðlilegt varnar-
viðbragð hjá manni sem sér
ekkert nema svartnætti fram-
undan. Þótt yfirleitt sé ekki tal-
ið hyggilegt að afneita vanda-
málunum er það oft sáluhjálp-
aratriði að trúa því að bráðum
komi betri tíð. Bjartsýnin forðar
mörgum frá því að sökkva í fen
þunglyndis og við hvers konar
áfall skiptir meginmáli að ein-
angra sig ekki heldur leita í
félagsskap þeirra sem hafa
svipaða reynslu og fást við
sömu vandamál. Mörgum hef-
ur reynst heilladrjúgt að ræða
málin og miðla af reynslu sinni
í slíkum félagsskap og mörg
mannræktarsamtök hafa verið
stofnuð á þeim grunni. „Hugg-
un er manni mönnum að“, seg-
ir í Passíusálmum Hallgríms
Péturssonar og það eru orð að
sönnu. SS
Blómstrandi mannlíf
í norðlenskum byggðum
A IÐAVELLI
Valdimar Andrésson.
Bólu-Hjálmar
Hjálmar Jónsson fæddist
árið 1796 að Halllandi í
Svalbarðsstrandarhreppi.
Fyrstu dagar ævi hans
liðu í mikilli óvissu um af-
drif hvítvoðungsins þar sem
honum var ekki tekið hönd-
um tveim á fæðingarstað
sínum. Var vinnukona send
með Hjálmar sólarhrings-
gamlan til hreppstjóra þar
sem venja var að ráðstafa
sveitarómögum. Margrét,
sú er pokann bar og var
vinnukona á Halllandi, hefur
að öllum líkindum ekki
komist á einum degi þang-
að sem förinni var heitið og
baðst því gistingar hjá Sig-
ríði húsfreyju á Dálksstöð-
um fyrir sig og barnið.
Hjálmari var síðar á
ævinni ekki mikið um Mar-
gréti þessa gefið og lýsti
henni jafnan sem hinu
versta flagði. Eftirfarandi
vísa er um hana og ferða-
lag þeirra um Svalbarðs-
strandarhrepp þar sem hún
bar hann einnættan í poka á
baki.
„Lét mig hanga Halllands-
Manga
herða drangann viðursinn,
fold réð banga flegðan langa
fram á strangan húsganginn."
Það er ólíklegt að Margrét
þessi hafi nokkru ráðið um
örlög sveinbarnsins sem
hún bar með sér. Líklegra
er að hún hafi einungis far-
ið eftir tilmælum húsbónda
síns. Hitt er annað að hún
hefur vafalaust gert Hjálm-
ari litla mikinn greiða með
því að koma við á Dálks-
stöðum þar sem áðurnefnd
Sigríður tók barnið upp á
arma sína og gaf því heim-
ili.
Svo er sagt að eitt sinn
hafi Hjálmar verið gestkom-
andi í Fjósatungu um vetur.
Þar var svo til háttað að
bæjargöng voru löng og
þurfti að ganga framhjá
búri. Myrkur var skollið á
og skuggsýnt nokkuð. Hús-
freyja var í búri og lagði
Ijósbirtu fram í göngin. í
þeim svifum sem Hjálmar
gengur hjá hleypur mórauð
tík út úr búrinu og bítur
Hjálmar í fæturna. Hörfaði
Hjálmar undan þessari
óvæntu árás og rann nokk-
uð í skap og kvað:
„ Ólán vexá illum reit,
ei eru leiðir kunnar.
Mig i kálfa báða beit
búrtík húsfreyjunnar.“
Þegar Hjálmar hafði sagt
fram vísuna kom húsfreyja
út úr búri og kvað:
„Það var lán og herlegheit
að hóti fórstu sunnar,
svo ei afþér böllinn beit
búrtík húsfreyjunnar."
Hjálmar varð skjótur til
svars:
„Þú ert eins í fólsku feit,
fleipra varir þunnar,
svívirðing á sárið skeit
sálin húsfreyjunnar. “
Kona þessi hét Hugrún og
átti til skálda að telja því
hún var komin út af
Rannveigu vænu, dóttur
Þórðar skálds á Strjúgi.
Skemmtileg vísa er til eft-
ir Hjálmar sem hann á að
hafa ort átta ára að aldri í
túninu á Dálksstöðum.
Segir sagan að hann og
Jóhann fóstri hans hafi
staðið við sláttur en svo
háttað til að völlur var harð-
ur og þurr. Þennan dag
bakaði sólin rótina og
Hjálmar náði af engu strái
og eyddi mestum tíma í það
að brýna, Jóhanni beit aft-
ur á móti vel og skóf og
skáraði allt í kringum dreng-
inn. Hafði Hjálmar af þessu
skapraun mikla og kvað:
„Skær þegar sólin skín á pólinn
skurnar ól um spíkar þjó,
argur fólinn urgar hólinn,
eru hans tólin þeygi sljó."
Eitt sinn mætti Hjálmar
Hallgrími Þorsteinssyni
presti sem var að koma úr
kaupstað með konu sinni
og kaupamanni og var
prestur mjög við skál.
Klerkurinn var kaldlyndur er
hann var við öl en vinnu-
maður óþjáll og illorður.
Kona prests, er Rannveig
hét, sat á hesti sínum og
var döpur í bragði. Hjálmar
kvað:
„Aumt er að sjá í einni lest
áhaldsgögnin slitin flest,
dapra konu og drukkinn prest
drembinn þræl og meiddan
hest."
Sá frægi landshornaflakkari,
Sölvi Helgason, var ein-
hverntíma á ferð um
Blönduhlíð og lá leið hans
fyrir neðan garð hjá Hjálm-
ari. Honum varð litið á
ferðamanninn og kvað:
„Heimspekingur hér kom einn
í húsgangsklæðum,
með gleraugu hann gekk á
skíðum,
gæfuleysið féll að síðum. “
Um sama mann orti Hjálm-
ar í annað sinn:
„Maður kom með þrýstin þjó,
ég þekkti hann gegnum Ijóra,
á sér bar og eftir dró
óhamingju stóra."
Að síðustu skrifast hér vísa
er Hjálmar orti um konu
nokkra er hann sá koma í
sjóbúð eina. Var hún mjög
flennt og illmálug og kast-
aði að Hjálmari kalsyrðum.
„Sá ég fljóð með saurga kinn,
sú var lóða auminginn,
gekk með hljóðum út og inn
eins og í stóði kapallinn."