Dagur - 13.04.1995, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 13. apríl 1995 - DAGUR - 5
Þessi mynd af eskimóum í „boltaleik" er eftir Aron frá Kangeq sem var uppi 1822- 1869. Hann var Grænlendingur í húó og hár og
þurfti að hætta veióiskap vegna berklaveiki. Til aó sjá sér farboróa safnaói hann sögnum um grænlenskt líf og tilveru, myndskreytti
og seldi dagblaói í Nuuk. Eftir hann liggur mikið starf og telja Grænlendingar hann vera sinn þjóðlistarmann. Myndin lýsir leik sem
fólst í því að selskinn var fyllt af ýmsu góðgæti og svo var saumað fyrir. Sá sem komst með skinnið á ákveðinn stað hlaut það og
innihaldið að launum. Oft urðu þessi leikir tilefni átaka meðal þátttakenda. Myndin er frábærlega gerð, hún tjáir hraóa, einbeimi og
átök. Myndbyggingin er hringur þar sem hreyfingin er frá vinstri til hægri og aftur til baka. Aron var með öllu ómenntaóur í myndlist
eins og vió skiljum þaó oró en náttúran var honum gjöful á hæfileika. Myndin er skorin út í tré og þrykkt á papþír.
Grænlensk og færeysk líst
í Listasafhinu á Akureyri
FAG 1995 er færeysk og græn-
lensk lista-, menningar-, og feróa-
málahátíó sem haldin veróur á
Akureyri í þessum mánuöi en nú
stendur yfír sýning á listmunum
frá Grænlandi og Færeyjum í
Listasafninu á Akureyri.
Þar gefur að líta málverk, bæöi
grænlcnskra og færeyskra málara
og ýmsa listmuni eftir grænlenska
listamenn.
Haraldur Ingi Haraldsson for-
stöðumaður Listasafnsins segir
grænlensku sýninguna afar viða-
mikla en hún spannar tímann allt
frá 1000 f. kr. til 1950 þó höfuð-
áherslan sé á tímabilið frá um
1850-1950.
sem á sér dýpstar rætur í menn-
ingu þjóðarinnar er útskurðurinn.
Smáhlutir voru skomir út og verk-
færi og veiðarfæri skreytt. Hér í
Listasafninu má sjá nokkur dæmi
um slíka hluti umvafða dulúð og
kynngikrafti.
Fulltrúar Færeyinga á sýning-
unni eru þrír nútíma myndlistar-
menn. Málverkið viröist eiga hug
og hjörtu þeirra, nýlegar stefnur í
evrópskri myndlist sem ganga í
aðrar áttir hafa ekki náó aóa setj-
ast á sleipar klappimar. I fyrstu
virðast verkin óhlutbundin (abstr-
akt) en þegar betur er að gáð
spretta upp þorp, fjöll, fuglabjörg,
haf og hauður.“
Hér birtast myndir af listaverk-
um sem eru á sýningunni í Lista-
safninu, myndatextinn er Haraldar
Inga. KLJ
„Það er mjög áhugavert fyrir
okkur aó kynnast menningu og
listum þessara þjóóa. Færeyingar
byggja listsköpun sína á vestrænni
hefó eins og við Islendingar en
Grænlendingar byggja á eigin
hefðum sem við þekkjum ekki.
Þeirra menning er önnur og það
gerir hana rneira spennandi en
ella,“ sagói Haraldur. Grípum nið-
ur í grein Haralds í kynningarbæk-
lingi um FAG 1995:
„Grænlenska sýningin er þrí-
skipt. Málverk sem eru máluð
með olíulitum á striga, tréristur,
teikningar og vatnslitamyndir og
dæmi um útskurðarlist Grænlend-
inga í bein og tré. Það listform
í þessari mynd færeyska listamannsins Zacharias Heinesen sem er fæddur í Þórshöfn
árið 1936 viröist fyrst um óhlutbundna tjáningu og litaflæói aó ræöa en þcgar nánar er
aó gáð má sjá aó viófangsefnið er landió og byggöin. í forgmnn sjáunt við þorp, húsin
standa þétt og kirkjan rís yfir lágvaxna byggðina. Þröngur fjörður mynnist við snar-
bratla hlíð sem skorin er akurskákum í mismunandi litaspili. Þeir scm komið hafa til
Færeyja sjá þessa fyrirmynd í nær hverjum einasta vogi.

Maðurinn frá Aíuk við Kap Farvel
dó af gleði er sólin kom upp
Peler Rosing (1892-1965) prestur í Ammassalik málaói myndina sem er olíumálverk á
striga. Peter var undir sterkum áhrifum frá hinni klassísku dönsku gullöld í listum sem
hann hafði kynnsl er hann dvaldi í Danmörku við nám. Peter er dæmigerður fyrir af-
stöóu evrópskra Grænlendinga gagnvart listinni. Þó þeir væru prestar eóa trúboðar
sóttu þeir ekki myndefni í biblíuna heldur túlkuðu grænlenska náttúm á rómantískan og
þjóóemiskenndan hátt. Þemað er auðskilið, fólk sem býr stærstan hluta ársins vió
myrkur hlýtur aó elska sólina svo heitt að þaó gæti dáið úr gleði vió aó líta hana. Á
myndinni sjáum við sumartjald sem var vistarvera Grænlendinga þegar þeir flökkuóu
um á sumrin í leit aó veiðidýmm. Myndbyggingin er athyglisverð, skálínur krossast í
manni, tjaldi og fjöllum frá hægri til vinstri. A móti kemur brekkan og stefna skýjanna.
Augljóslega er hér um ríka hæfileika að ræóa.
Grænlensk
nytjalist
I huga Grænlendinga er enginn munur á
skrauti og notagildi hlutar enda oróió list
í evrópskri merkingu ekki til í málinu
fyrr en nýlega. Á stöplinum er kaskeiti
sem fest var með leóurþveng á ennið til
vamar snjóbirtu. Þeir sem stunda skíói
geta skilið vanda Grænlendinga og þörf-
ina fyrir aó leysa hann. Kaskeitið er úr
vió, lagt útskomu beinmynstri sem er fest
með örsmáum beinnöglum. Vió stöpul-
inn liggur nálapúði. Hann er úr skinni af
máfsfótum og er gott dæmi unt að í sam-
félagi Grænlcndinga fór ekkert lil spillis.
Nálapúóinn er skreyttur af miklu listfengi
með ásaumuðum skinnpjötlum. Á botni
hans má sjá tákn sem nefht hefur verið
sólaraugað og finnst í öllum byggóum
eskimóa þó svo þær hafi ekki haft neitt
samneyti í þúsundir ára.
UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ
auglýsir eftir fyrirtækjum sem
áhuga hafa á að taka þátt í út-
boði á vegum mannvirkjasjóðs
Atlantshafsbandalagsins
í samræmi við ákvörðun ríkisstjórnarinnar frá í febrúar 1992
verða verk sem unnin eru á kostnað Mannvirkjasjóðs Atl-
antshafsbandalagsins hér á landi boðin út frá og með 1. apríl
í ár. Fyrir dyrum stendur fyrsta reynsluverkefnið af þessu
tagi. Um er að ræóa viðhald á Ratsjárstöóinni á Stokksnesi. í
samræmi við útboðsskilmála sem unnir hafa verið í samstaifi
íslenskra og bandarískra stjórnvalda er öllum fyrirtækjum
sem áhuga hafa á þátttöku í útboðinu boðið að senda inn
gögn vegna forvals verktaka.
Viöhaldsverkefnið
Verkið sem um ræðir felst í steypuviðgerðum utanhúss, end-
urnýjun á þaki pg skyldum atrióum. Innanhúss yrði um að
ræða endurnýjun á lögnum, loftræstingu og hreinlætisað-
stöðu auk endurnýjunar á raflögnum. Þá felst í verkinu teng-
ingar á nauðsynlegum búnaði, viðgerð á eldvarnarkerfi og
uppsetning á nýju öryggiskerfi. Kostnaðaráætlun við verkið
er á bilinu kr. 6.500.000,- til 16.250.000,-
Kröfur til verktaka
Fyrirtæki sem áhuga hafa á þátttöku í útboðinu þurfa aö skila
viljayfirlýsingu þar um til varnarmálaskrifstofu utanríkisráðu-
neytisins, Rauðarárstíg 25, 150 Reykjavík (bréfasími: 551
5680), fyrir 19. apríl nk. í viljayfirlýsingunni skal greina nafn
og kennitölu fyrirtækis og helstu upplýsingar um fyrirtækið.
Þá þarf að vera unnt að staðreyna að fyrirtækió uppfylli eftir-
talin skilyrði:
• að vera starfandi í þeirri starfsgrein sem efni samningsins
hljóóar á um.
• að hafa nauðsynlega fjárhagslega burði til að sinna því
verki eða þeirri þjónustu sem samningurinn felur í sér.
• að geta uppfyllt samninginn á réttum efndatíma, að teknu
tilliti til annarra fyrirliggjandi verkefna.
• að geta sýnt fram á nauðsynleg gæói vinnu sinnar, vöru
eða þjónustu í fyrri verkum af sama toga eða við sölu
sambærilegrar vöru.
• sé þekkt að áreiðanleika og heiðarlegum viðskiptaháttum.
• að búa yfir nauðsynlegu innra skipulagi, reynslu og tækni-
legri hæfni til að efna samninginn, eða geta komið slíku á
eóa aflað þess.
• að búa yfir nauðsynlegri framleiðslutækni, mannvirkjum,
tækjum og annarri aðstöðu, eða geta orðið sér úti um slikt.
• að hafa nauðsynlegt starfslið til að efna samninginn eða
geta sýnt fram á að það geti orðið sér úti um hæft starfslið.
Utanríkisráðuneytið, 11. aprfl 1995.