Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.1994, Síða 6

6
FÖSTUDAGUR 15. JÚLÍ 1994
Neytendur
í kjölfar verðkönnunar DV á
tjaldstæöum hafa Neytendasíð-
urrnl borist upplýsingar um að
nokkuð sé um það að lítil bæjar-
félög úti á landi tijóöi fóiki ókeyp-
is gistingu á tjaldstæðura sínum.
Vert er fyrir fólk á ferðalagi að
hafa þetta í huga því ekki ætti að
vera erfítt aö afla sér upplýsinga
á því svæði sem farið er um.
Samsetn-
ingsorps
í tölum frá Hollustuvemd ríkis-
ins frá 1992 kemur fram að sam-
setning heimilissorps er eftirfar-
andi: Lífrænn úrgangur 29%,
pappír 27,2%, plast 9,1%, gler
8,2%, pappi 5,2%, tau og gúmmí
4,2%, timbur 3,2%, bleiur 2,3%,
spilliefni 0,3%. Síöustu 6,4 pró-
sentfn fara síðan í endurvinnslu.
Húsrád
Fitublettir
ábókum
Oft koma fitublettir í bækur
sem lánaðar em út. Losna má við
þá á eftirfarandi hátt: Blandaðu
saman talkúmi og hreinsuðu
bensíni og stráðu því á blettina.
Láttu þetta liggja smástund og
burstaðu síðan blöndu og flekki
brott.
ið hreinsar
Plaststrokleður Qarlægir furðu
marga yfírborðsbletti af flikum,
húsgögnum, veggfóðri o.fl, En
athugaðu fyrst á leyndum stað
hvort flöturinn þolir þessa með-
ferð. Lökkuð og máluð húsgögn
þola ekki strokleður áð neinu
ráöi - það koma á þau mattir
blettir. Agnirnar úr strokleðrinu
eru stroknir af meö bursta - ekki
með hendi.
Silfurborð-
búnaður
Silfurborðbúnaður sem oröinn
er guiur - t.d. af eggjum - hreins-
ast á augabragði ef honum er
stungiö í glas með saltvatni og
bút af silfurpappír.
Hækkar kaffi um tugi prósenta?
Miklar sveiflur og
ómögulegt að spá
DV gerir verðkönnun á fimm tegundum
í kjölfar samkomulags Suður- og
Mið-Ameríkuríkja um að takmarka
það sem fer á markað, spákaup-
manna í framhaldi af því og nú síð-
ast frostnátta í Brasilíu, sem eyði-
lögðu 20-25% af uppskeru landsins,
horfa menn fram á að verð á kaffi á
íslandi kunni að hækka um tugi pró-
senta á næstu vikum. Friðþjófur Ó.
Johnson, forstjóri Ó. Johnson og
Kaaber, spáir miklum sveiflum á
markaðnum og segir erfitt að sjá fyr-
ir hvað muni nákvæmlega gerast.
Það eitt sé víst að kaffi sé þegar farið
að hækka og muni eiga eftir að
hækka enn frekar.
Þrjár tegundir dýrastar
hjá Hagkaupi
Landinn þykir nokkuð drjúgur í
kaffidrykkjunni og því mun verðið á
Hvað gera kaffiþyrstir ef verðið á
drykknum hækkar upp úr öllu valdi?
DV-mynd SIS
Kaffi
(Gevalía Kólombía 500 g)
H Hæsta 0Næst D Lægsta
lægsta
Nóatún
KEA-
Bónus Nettó
Verslanir í könnuninni
Hagkaup(259)
Bónus(235)
Fjarðarkaup (255)
Garðakaup (257)
Nóatún (299)
10-11 (258)
KEA-Nettó (228)

Verðkönnun á kaffi
Gevalia Kolombia, 500 g Merrild 103, 500 g Ríó, 250 g Rauður Rúbin, 500 g Marino, 454 g
Hagkaup 259 289 151 273 214
Bónus 235 259 239“ - 192
Fjarðarkaup 255 284 131 237
Nóatún 299 289 120 - 209
10-11 258 248 129 272 213
KEA-Nettó 228 - - 249 -
Garöakaup 257 284 142 323 -
' Tveir pakkar seldir saman á 239 krónur.
Vinningshafl í áskriftargetraun DV:
Nýfluttur í
bæinn
„Þetta er sérlega ánægjulegt. Ég
er nýfluttur í bæinn frá Þórshöfn og
er ekki enn kominn í vinnu. Það
kemur því á besta tíma fyrir mig að
fá matarkörfu hjá 10-11,“ sagði Gísli
Óskarsson, kampakátur vinnings-
hafi í áskriftargetraun DV. Gísli
sagðist vera búinn að vera áskrifandi
að DV í tíu ár og sagði að sér fyndist
vel til fundið að verðlauna skuld-
lausa áskrifendur með þessum hætti.
Gísli var í hópi áskrifenda sem
dregnir voru út um mánaðamótin
apríl-maí og sótti verðlaunin nú
fyrst á dögunum. Sex nýir vinnings-
hafar í áskriftargetraun DV bættust
við nú um síðustu mánaðamót og eru
þeir þá orðnir 30 alls.
því hafa áhrif á þyngd pyngjunnar.
DV hringdi í nokkrar verslanir til
þess að kanna verð á fimm tegund-
um, Gevalia Kólombía kafíi, 500 g,
Merrild 103, 500 g, Ríó, 250 g, rauðum
Rúbín, 500 g, og Marino, 454 g. Versl-
anirnar í könnuninni voru Hagkaup,
Bónus, Fjaröarkaup, Garðakaup,
Nóatún, 10-11, og KEA-Nettó.
Hagkaup er í þremur tilvikum af
fimm með hæsta verðið, í eitt skipti
reyndar ásamt Nóatúni og Nóatún
selur ennfremur aðra tegund á hæsta
verði. Bónus býður tvívegis ódýrustu
tegundirnar, Fjarðarkaup, KEA-
Nettó og 10-11 einu sinni hver búð.
Með því aö umreikna hverja teg-
und í verð á 500 g einingu kemur í
ljós að ódýrasta kaffið er Marino
kaffi hjá Bónusi, 211 kr. 500 g (192
kr. 454 g) og dýrasta kaffið er rauður
Rúbín hjá Garðakaupi, 323 kr. 500 g.
Gísli Oskarsson með vinningsskjal
frá 10-11 búðunum.
Endurvinnsla lífræns sorps á Kjalamesi:
Erum aftarlega
á merinni í
sorpmálum
- segir Helga J. Bjamadóttir verkefnastjóri
„Megintilgangurinn með þessari
tilraun er að kanna hvort einhver
grundvöllur er fyrir svona víö-
tækri heimajarðgerð í löndunum
þremur sem taka þátt, Færeyjum,
Grænlandi og íslandi. Þaö sem
skiptir mestu í þessu er mannlegi
þátturinn, hvort fólk er almennt
tilbúiö til þess að gera þessa hluti,
en síðan höfum við áhyggjur af
sorpsamsetningunni," segir Helga
J. Bjarnadóttir, verkefnastjóri til-
raunar sem gerð er fyrir tilstuðlan
umhverfisráðuneytisins og kostuð
af Norrænu ráðherranefndinni.
Tilraunin felst í því að 20 fjölskyld-
ur á íslandi, 20 í Færeyjum og 10 á
Grænlandi taka þátt í að endur-
vinna lífrænt sorp sem fellur til á
heimilum í eitt ár. Það verður sett
í þar til gerð varmaeinangruð ílát
þar sem úrgangurinn ætti að geta
orðið að gróðurmold á þremur til
fjórum mánuðum.
Vantar stoðefni
„í Noregi hefur tilraun af þessu
tagi gengið vel en við erum ekki
eins bjartsýn á að samsetning
sorpsins sé af réttri gerð í löndun-
um þremur. Við þurfum mikið af
sk. stoðefnum, trjákurli, þurrkuð-
um garðagróðri, heyi, hálmi og
þess háttar, og við höfum áhyggjur
af því að fólk hafi ekki nóg af þess-
um efnum á heimilunum, sérstak-
lega á veturna. Við teljum hlutfall-
ið á milli matarúrgangs og stoðefna
vera 3-4 á móti 1 og án stoðefnanna
verður niöurbrotið ekki nógu gott,“
segir Helga og bætir við að helm-
ingur þátttakendanna muni gera
tilraun með notkun dagblaðapapp-
írs, pappa og óbleikts pappírs til
viðbótar við önnur stoöefni. Prent-
svertan sé sögð vera orðin um-
hverfisvæn og spennandi verði að
skoða hvernig það kemur út. Fylgst
verður mánaðarlega með hverri
fjölskyldu og sýni tekin úr
ílátunum í lok verkefnisins.
Helmingi ódýrari sorphirða
„Gangi þessi tilraun eins og við
erum að vona gætu fámenn sveit-
arfélög sparað stórar upphæðir í
sorphirðukostnaði. Þar sem stund-
uð er heimajarðgerö af þessu tagi,
í Noregi t.d., er sorp aðeins sótt
aðra hverja viku. Hirðing sorps í
dreifbýli er um 70% af heildar-
kostnaði við meðhöndlun á sorpi
og yröi heimajarðgerðin almenn
mætti lækka þá tölu um allt að
helming.
Krafan um endurvinnslu er alltaf
að aukast og við erum mjög aftar-
lega á merinni í þessum málum ef
við berum okkur saman við ná-
grannalöndin t.d. Sums staðar í
Noregi verður frá og með næstu
áramótum t.d. bannað að blanda
lífræna úrganginum saman við
annað sorp en við erum ekki einu
sinni farin aö hugsa um lífrænan
úrgang, hvað þá annað," segir
Helga J. Bjarnadóttir, starfsmaður
Iðntæknistofnunar og umsjónar-
maður tilraunarinnar.
Stórar fjárhæðir?
„Ef þetta gengur eins og vonast
er til gæti hér verið um stórar fjár-
hæðir að ræða þegar til lengri tíma
er lítið. Sorphirðan kostar okkur
um milljón á ári og aöra milljón
kostar það sem fer til Sorpu. Ef
spara mætti t.d. helming beggja
milljónanna hjá okkur er ljóst að
um verulegar upphæðir yrði að
ræða hjá stærri sveitarfélögun-
um,“ sagði Jón Pétur Líndal, sveit-
arstjóri á Kjalarnesi, aðspurður um
hvað tilraun um endurvinnslu líf-
ræns sorps, sem 20 fjölskyldur á
Kjalamesi taka þátt í, gæti þýtt
fyrir sveitarfélagið.
„Það er mikill áhugi á þessu hér
og ég er ekki í vafa um að ef vel
gengur hér ætti þetta aðganga vel
í stærri sveitarfélögunum. í þessu
tilviki er þetta bara spuming um
vilja og það þarf enginn að segja
mér að Reykvíkingar gætu ekki
flokkaö lífræna sorpið frá eins og
við erum að gera. Nú er komið að
því að hver og einn þarf aö taka
sér tak og hugsa um hvað hann
geti gert í þessum málum áður en
í óefni verður komið. Enn sem
komið er vitum við ekki hvernig
til tekst en vonum það besta," sagði
Jón Pétur.