Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.1994, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 1994
15
Alþýðuflokkurinn hefur átt undir högg að sækja undanfarin misseri. Myndin sýnir þingflokksfund Alþýðuflokksins fyrir rúmri viku. Þá hafði Guðmundur Árni Stefánsson sagt af sér sem
félagsmálaráðherra. Á fundinum var ákveðið að Rannveig Guðmundsdóttir tæki við embættinu. Athygli vakti að Guðmundur Árni brosti loks enda sennilegt að þungu fargi hafi verið
af honum létt eftir pressu síðustu vikna. DV-mynd Brynjar Gauti
Kratar koma úr skápnum
„En það er ömurlegt ástandiö í Al-
þýðuflokknum núna og þessi þing-
liðs- og ráðherrauppstokkun und-
anfarin ár er eitthvað það mesta
fíaskó sem nokkur flokkur hefur
gengið í gegnum." Ekki er lýsingin
falleg en enn merkilegri verður
hún þegar skoðað er hver talar og
hvar. Þama talar nefnilega fyrr-
verandi alþingismaður Alþýðu-
flokksins, Jón Sæmundur Sigur-
jónsson, og hann talar í málgagni
Alþýðuflokksins, Alþýðublaðinu.
Og það er íjarri lagi að viðtalið við
Jón Sæmund sé fahð í flokksblað-
inu. Þetta er fimm dálka viðtal efst
á forsíðu blaösins á miðvikudag-
inn.
Með viðtalinu segir þessi fyrrver-
andi þingmaður Alþýðuflokksins
skilið við flokkinn og gengur til liðs
við hreyfingu Jóhönnu Sigurðar-
dóttur, fyrrverandi félagsmálaráð-
herra. Kratamir em hver af öðrum
að koma út úr skápnum. Alþýðu-
flokkurinn er ijúkandi rúst eftir
skrautlegar uppákomur síðustu
missera. Það er því htið á honum
að græða og sýnhegt að fáir fram-
bjóðendur á vegum flokksins kom-
ast á þing í næstu kosningum.
Klofinn flokkur
Alþýðuflokkurinn er klofinn í
herðar niður eftir brotthvarf Jó-
hönnu Sigurðardóttur. Spilhng-
arstimpih situr eftir á því sem eftir
stendur af flokknum. Ef marka má
það sem þingmaðurinn fyrrverandi
segir í Alþýöublaðinu er fremur
deilt um menn en málefni: „Mér
flnnst síður þörf á stefnubreytingu
en breytingum á forystu flokks-
ins,“ segir Jón Sæmundur. „Sam-
kvæmt formúlu kafteinsins, Jóns
Baldvins Hannibalssonar, á skip-
stjóri sem ekki fiskar að víkja.“ Jón
Sæmundur bætir því við að hann
sé ákaflega snortinn af því sem
fram fer hjá Jóhönnu og stuðnings-
mönnum hennar. „Almennt séð
lýsir ástandið 1 Alþýðuflokknum
sér þannig að fjöldi fólks, sem telur
sig fædda krata, hefur lýst því yfir
að nú muni það ekki lengur ganga
með veggjum. Það ætlar að styðja
Jóhönnu og framhoð hennar og tel-
ur sig ekki vera að svíkja jafnaðar-
stefnuna á nokkurn hátt. Ég er
sammála þvi og tel mig ahs ekki
vera að svíkja einn eða neinn,"
sagði Jón Sæmundur í fyrmefndu
viðtali við Alþýðublaðið.
Stutt í tíma Jóhönnu
Jóhanna Sigurðardóttir bauð sig
fram gegn Jóni Baldvin Hannibals-
syni, formanni Alþýðuflokksins, í
sumar, svo sem frægt varð. Jón
Baldvin hafði Jóhönnu undir en
Jóhanna lýsti því yfir með kreppt-
an hnefa þegar úrshtin lágu fyrir
að sinn tími kæmi. Það- virðist
styttra í tíma Jóhönnu en margir
héldu þessa sumardaga. Fylking
hennar kemur vel út úr öhum
skoðanakönnunum. Flokkur Jó-
hönnu er að vísu ekki formlega
stofnaður ennþá en hún lýsti því
yfir nýlega að gengið yrði frá stofn-
un samtakanna nálægt næstu
mánaðamótum.
Skoðanakannanir núna sýna
fylgi við Jóhönnu og hennar mál-
stað. Hún kemur sterk úr langri
ráðherrasetu þar sem hún hafði
nokkra sérstöðu. Hún varði mál-
stað almennings og hefur komist
hjá þeim spihingarslettum sem
sitja á fyrrum flokksbræðrum
hennar. Þeir hafa á móti haldið því
fram að hún hafi komið sér undan
ábyrgð á erfiðum málum ríkis-
stjórnarinnar og leikið einleik.
Enn eigum við eftir að sjá hverjir
verða með Jóhönnu Sigurðardótt-
ur í flokki og hverjir raðast á lista
í kjördæmunum. Þar skiptir mann-
val auðvitað miklu þegar menn
taka sína ákvörðun í kjörklefanum.
Jóhanna hefur bent á að aðrir
flokkar eigi einnig eftir að ganga
frá sínum framboðum þannig að
enn sé ekki ljóst hveijir verði í
boði fyrir þá. Þetta á ekki við um
Sjálfstæðisflokkinn sem er talsvert
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
fréttastjóri
á undan öðrum með prófkjör og val
á hsta.
Auðvitað skipta menn á lista Jó-
hönnu miklu en við höfum þó séð
á undanförnum árum hvemig kjós-
endur í öllum kjördæmum eru í
raun að kjósa einn forystumann.
Þannig vann Vhmundur Gylfason,
nánast upp á sitt eindæmi, stórsig-
ur fyrir Alþýðuflokkinn árið 1978.
Þá stofnaði Albert Guðmundsson
Borgaraflokkinn í skyndingu árið
1987 og sópaði að sér fylgi á skömm-
um tíma. Jóhanna vdrðist með
sama hætti ætla aö ná fylgi í næstu
kosningum og eins og mál standa
nú stendur hún að mestu undir því
sjálf.
Kallinn fiskar ekki
Sé enn miðað vdð skoðanakann-
anir og umræðu fólks í þjóöfélag-
inu eftir skrautlegar uppákomur
hjá Alþýðuflokknum verður ekki
annað séð en kalhnn í brúnni fiski
ekki. Núverandi formaður felldi
forvera sinn með þessum rökum á
sínum tíma. Kannski má líta svo á
að Jón Baldvdn hafi ekki þekkt sinn
vdtjunartíma í sumar. Hann vdldi
ekki víkja fyrir Jóhönnu baráttu-
laust. Meðal annars vegna þess er
svo iha komið fyrir Alþýðuflokkn-
um. Fleira kemur auðvdtað th og
þar ber hæst ráðherrahrókeringar
og umdehdar embættaveitingar og
síðast en ekki síst ahur vandræða-
gangurinn sem loks leiddi til af-
sagnar Guðmundar Árna Stefáns-
sonar úr embætti félagsmálaráð-
herra.
Verði Alþýðuflokkurinn niður-
lægður í kosningum, eins og ýmis-
legt bendir th, og Jóhanna nái góð-
um árangri með annan krataflokk
verður Jóni Baldvdn varla sætt
lengi í embætti formanns.
Hvað gerist
eftirkosningar?
Jóhanna Sigurðardóttir fór
hringferð um landið til þess að
kynna sig og sín málefni. Nú safnar
hún að sér hði og flokksstofnun er
í burðarliönum. Fari aht sem horf-
ir fá samtök Jóhönnu einhverja
þingmenn og jafnvel fleiri en móð-
urflokkurinn, Alþýðuflokkurinn.
Þá er spumingin hvað gerist eftir
kosningar. Hvar standa þessir tveir
krataflokkar sem takast fremur á
um menn en málefni? Þessu er ekki
hægt að svara á þessari stundu og
miklu skiptir hvernig stjómar-
myndun fer. Verða þessir krata-
flokkar samstiga í stjóm eða
stjórnarandstöðu eða jafnvel annar
í stjóm og hinn í stjómarandstöðu?
Þá skipta forystumáhn miklu.
Kjósendur hafa séð Jóhönnu og
Jón rífast eins og hund og kött um
margra ára skeið. Þaö gat varla
endað á annan hátt en með spreng-
ingu. Vandséð er að þau nái saman
eftir kosningar. Breytingar í for-
ystuhði Alþýðuflokksins gætu hins
vegar fært fylkingarnar nær hvor
annarri.
Samruni með öfug-
um formerkjum
Dæmi menn af reynslunni er hk-
legt að flokkar sem klofna með
þeim hætti sem Alþýðuflokkurinn
gerir núna renni saman þótt síðar
verði. Stefnumunurinn er lítill en
deilt um menn. Nýjasta dæmið um
þetta er auðvdtað Borgaraflokkur-
inn sem klofnaði út úr Sjálfstæðis-
flokknum. Þar hafa. menn fyrir
nokkru skilað sér heim á ný.
Það sem er öðruvísi með flokk
Jóhönnu og Alþýðuflokkinn núna
er það að klofningsframboðið kann
að verða stærra en móðurflokkur-
inn. Það myndi að sjálfsögðu
styrkja mjög stöðu Jóhönnu Sig-
urðardóttur. Rynnu flokksbrotin
síðar saman í eitt kynni það að
verða fremur undir forsæti hennar
en formanns Alþýðuflokksins. Þar
með væri timi Jóhönnu endanlega
kominn.
Jóhanna Sigurðardóttir leitar nú
þungavigtarmanna til að styrkja
framboð sitt og fylkingu. Við eigum
eftir að sjá hveijir fara þar fremst-
ir. Auk Jóns Sæmundar hefur Ág-
úst Einarsson, prófessor og fyrr-
verandi þingmaður Alþýðuflokks-
ins, lýst yfir stuðningi við Jóhönnu
og starf hennar. Fróðlegt verður
að fylgjast með framhaldinu og von
er á heitum vetri og vori meöal
kratanna.
Hvað gerir
flokksblaðið?
Þá verður ekki síður spennandi
að sjá hvernig kratar skiptast á
milli fylkinga og hvar flokksblað
Alþýðuflokksins stendur í barátt-
unni. Ekki verður annað séð en
stjómendur Alþýðublaðsins séu
lítillega farnir að gefa Jóhönnu
undir fótinn. Þeir meta það
kannski svo að hlýrra verði undir
pilsfaldi hennar í framtíðinni en
undir frakkalafi Jóns Baldvdns.