Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.1994, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRt: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐÁM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Gerviárásir
Flugher Atlantshafsbandalagsins tókst ekki aö gera
flugvöll Bosníu-Serba í Udbina ónothæfan. Þótt 39 árásar-
flugvélar tækju þátt í áhlaupinu, tókst aöeins að sprengja
nokkrar holur í flugbrautarendana, svo sem sást á ljós-
myndum, sem teknar voru á vegum Serba á jöröu niðri.
Merkilegt er, hve auðvelt herforingjum og öörum ráöa-
mönnum Atlantshafsbandalagsins reynist jafnan aö ljúga
fjölmiðla fulla. Til dæmis sagöi Intemational Herald Tri-
bune í aðalfyrirsögn á forsíöu: „Air Base Destroyed“.
Virtist blaöiö trúa fréttum frá Nató bókstaflega.
Reynslan ætti aö hafa kennt fjölmiölum aö taka með
varúö fullyrðingum frá kölkuðum stofnunum á borö við
Atlantshafsbandalagið og Sameinuöu þjóðimar. Þessar
stofnanir hafa langa reynslu í að fara með rangt mál til
að reyna aö dylja getuleysi sitt og tilgangsleysi.
Hin misheppnaða árás á flugvöllinn í Udbina átti aö
sýna Serbum, aö Sameinuðu þjóðimar og Atlantshafs-
bandalagið meintu hótanir sínar í alvöm. Niðurstaöan
var þveröfug. Sú árás og þær síðari staöfestu vissu Serba
um, aö þetta væm marklaus pappírstígrisdýr.
Öryggisráð Sameinuöu þjóðanna samþykkir hverja
ályktunina á fætur annarri um Bosníu, en fer síðan ekki
eftir neinni þeirra. Atlantshafsbandalagið þykist síðan
reiðubúið til að vera eins konar lögga fyrir hönd Samein-
uðu þjóðanna, en reynist óhæft til hemaðaraðgerða.
Bretland og Frakkland hafa forustu um að drepa að-
gerðum á dreif og skortir ekki fylgiríki. Sáttasemjarar
em sendir á vettvang til að fá Serba til að skrifa undir
hvem samninginn á fætur öðrum, þótt reynslan sýni,
að þeir rjúfa alla samninga innan klukkustundar.
Það hlýtur að vera ömurlegt hlutskipti fyrir afdankaða
stjómmálamenn á borð við Owen hinn brezka og Stolten-
berg hinn norska að vera hafðir að fífli hvað eftir annað
á gamals aldri og halda samt áfram að reyna að útskýra
framferði Serba og finna leiðir til að verðlauna þá.
Langdregið sáttastarf af hálfu vestrænna ríkja hefur
gefið Serbum svigrúm til landvinninga og þjóðahreinsun-
ar. Vopnasölubann vestrænna ríkja á Bosníu hefur tryggt
Serbum yfirburði í herbúnaði. Og marklausar hótanir
úr vestri hafa sannfært Serba um, að öllu væri óhætt.
Auðnuleysi og ræfildómur þeirra, sem ráða ferð vest-
rænna ríkja, Sameinuðu þjóðanna og Atlantshafsbanda-
lagsins, hefur lengi mátt vera öllum ljós, sem fylgzt hafa
með glæpunum í Bosníu. Samt halda hölmiðlar áfram
að tyggja upp yfirklórið og gera það að sínum orðum.
Harmleikurinn í Bosníu hefiir staðfest, að tilverurétti
Atlantshafsbandalagsins lauk, þegar óvinur þess í austri
hætti að vera til. Þegar engin Sovétríki og ekkert Varsjár-
bandalag vom lengur á lífi, missti Nató fótfestuna og
hefur ekki fundið sér neinn nýjan starfsvettvang.
Atlantshafsbandalagið er allt of dýrt lík í lest Vestur-
landa. Ríkjahópur, sem þolir ekki lengur að sjá blóð,
getur ekki haldið úti hemaðarbandalagi og verið í skjóli
þess með hótanir út og suður. Slíkt verður ekkert annað
en aðhlátursefni allra þeirra, sem hótað er.
Víetnam hrakti Bandaríkjaher í lofdð í Saigon. Sýrland
hrakti Bandaríkjaher í sjóinn við Líbanon. Stríðsherra
hrakti her Sameinuðu þjóðanna í sjóinn við Sómalíu.
íraksforseti ógnar enn landsmönnum og nágrönnum.
Serbar og Bosníu-Serbar hafa umheiminn í flimtingum.
Vesturveldin hafa ekki bein í nefi til að stunda
löggæzlu. Þau eiga að hætta þykjustuleik á því sviði,
enda komast undanbrögðin og ósannindin upp um síðir.
Jónas Kristjánsson
Stríðið minnkar
manneskjuna
Slavenka Drakulic er Króati sem
starfar í Zagreb og Vín. Á árinu
1991 byijuðu að koma eftir hana
einstaka greinar í blöð eins og The
Nation, New Statesman, Die Zeit
og Time. Nú er vitnisburður henn-
ar um það hvað stríöið gerir mann-
fólkinu orðinn að eftirsóttu lesefni
í bókum sem koma út í mörgum
löndum. Hún hefur þar að auki rit-
að verkið „Hvernig við lifðum
kommúnismann af og brostum
meira að segja“, svo og tvær skáld-
sögur, Almynd óttans og Marmara-
húð.
í greinum sínum segir hún frá
því hvað gerist þegar ungir menn
taka að myrða æskuvini sína með
köldu blóði, þegar yfirvegaðasta
fólk verður að hatursfullum og
þröngsýnum þjóðemisofstækis-
sinnum og þegar hræðslan veldur
þögn í lestarferðum vegna þess að
enginn vill koma upp um þjóðemi
sitt.
Slavenka Drakuhc er eftirstríðs-
árabarn. Króatískt þjóðemi henn-
ar kom ekki í 'æg fyrir það að hún
hti á Júgóslavíu sem heimaland
sitt enda vom landamærin ekki
lokuð eins og annarra kommún-
istaríkja. Hún hélt jafnvel að landa-
mæri og þjóöemi væru einhverjar
meinlokur í höfðum manna. Æsku-
menningin frá 1968, rokkmúsíkin,
mótmælagöngurnar, myndir, bæk-
ur og ensk tunga áttu greiða leiö
inn í Júgóslavíu á uppvaxtarárum
hennar. Vestrið var hið andlega
heimiii æskunnar þar.
Ekkert annað en Króati
Þau fóru af skyldurækni með
slagorðin fyrir Tító gamla um
„Bræðralag og einingu" en enginn
tók þau hátíðlega. Leiðtogamir
vora svo skammsýnir að vanrækja
og niðurlægja þjóðemi og tungur í
Júgóslavíu og leyfðu aldrei aö al-
mannasamfélög þróuðust með
þeim innri styrk sem þeim fylgir.
Th þess að halda völdum sáu þeir
hins vegar ekki önnur ráð, þegar
haha tók undan fæti, en að vekja
upp gamla drauga, spila þjóðerni,
trúarbrögðum og landshlutahags-
munum hverju á móti öðra - þó
að það kostaði stríö.
„Stríðið minnkar okkur niður í
eina vídd: þjóðernisvíddina,“ segir
Slavenka Drakulic. „Áður byggðist
sjálfmynd mín á menntun minni,
starfi, hugsunum mínum, eðhseig-
indum, og þjóðeminu auðvitaö
líka, en nú finnst mér ég hafa verið
rænd öhu þessu. Ég er ekkert
vegna þess að ég er ekki lengur
einstaklingur. Ég er ein af 4,5 mhlj-
ónum Króata. Ekkert annað." Og
Kjallarinn
Einar Karl Haraldsson
framkvæmdastj. Alþýðubanda-
lagsins
hún segir m.a. nístandi sögu um
leikkonu sem leyfir sér að trúa því
að Serbar og Króatar geti átt hstina
sem hst sameiginlega. Þvíhkur
bamaskapur! Leikkonan verður
fyrir svo rammri útskúfun að hún
bugast.
Vekur tilfinningar til lífs
Við eram fyrir löngu orðin þreytt
á fréttaflauminum frá átökunum á
því svæði sem áður var undir hatti
Júgóslavíu. Flækjur og friðarum-
leitanir, gagnkvæmar ásakanir og
hryhingslýsingar eru hættar að
höfða th tilfinninga og margir gef-
ast upp á að fylgjast með flókinni
atburðarás. Vitnisburður Drakuhc
vekur tilfinningar th hfs og maður
fer aftur aö láta sig örlög fólksins
í Bosníu varða og reyna að bæta
úr minnisleysi sínu og fáfræði.
Einar Karl Haraldsson
Slavenka Drakulic. - „Stríðið minnkar okkur niður í eina vidd: þjóðern-
isvíddina.“
„Flækjur og friðarumleitanir, gagn-
kvæmar ásakanir og hryllingslýsingar
eru hættar að höfða til tilfinninganna
og margir gefast upp á að fylgjast með
flókinni atburðarás.“
Skoðanir aimarra
Ekki kóng eða drottningu
„Ég held að þeirra tilburðir til að reyna að láta
félagshyggjuöfhn starfa saman hafi verið á mjög
óraunhæfum grandvehi. Þau þykjast hafa verið í
einhverju tilhugalífi í sumar. Nú er shtnaö upp úr
því. Samstarf félagshyggjuaflanna verður að byggj-
ast á einhveriu öðra en að búa th kóng úr Ólafi
Ragnari, eða drottningu úr Jóhönnu Sigurðardótt-
ur.“ Páll Pétursson í Tímanum 23. nóv.
Hættan af ESB
„ íslenskir skipstjórnarmenn, sjómenn og forystu-
menn í útgerð og fiskvinnslu gera sér fullkomlega
grein fyrir hættunni ef ísland gerist aðili aö ESB. -
Umsókn fylgir ákveðin skuldbinding. Óbein yfirlýs-
ing um vhja th þátttöku. Það er hagsmunamál ahra
íslendinga að forráðamenn þjóðarinnar fari gæthega
í þessum efnum og gefi vinveittum þjóðum ekki rang-
lega til kynna, hvað Islendingum er fyrir bestu.“
Guðmundur H. Garðarsson, viðskiptafr. og fyrrv.
alþm., í Mbl. 23. nóv.
Hatur og fyrirlitning
„Ég verð að taka fram að ég á mikla samleið með
formanni Alþýðuflokksins í dægurþrasinu. Þess
vegna er ég í flokknum hans. Hins vegar sé ég það
sem áhrifaríkari leið th að ná fram þeim sjónarmið-
um, sem Alþýðuflokkurinn stendur fyrir, að beijast
með þeim innan stórs umburðarlynds jafnaðar-
mannaflokks, heldur en að mála mig út í hom í
smáflokki og kaha aha sem ekki era sammála mér
í dag heimskingja. Þá er víst að þeir verða aldrei
sammála mér og smátt og smátt fara þeir að fyrirlíta
mig og hata rétt eins og ég fyrirht þá og hata.“
Magnús Árni Magnússon í framkvæmdastj. Alþfl. í
Alþýðubl. 23. nóv.