Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1994, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER 1994
13
Merming
Tvíf ari Dostojevskís
Ingibjörg Haraldsdóttir hefur unn-
ið mikið verk við að koma verkum
Dostojevskís til íslendinga. Þessi
saga er lítil hjá doðröntunum sem
gerðu hann heimsfrægan og flestir
hafa birst á íslensku. Þetta er sam-
tímasaga, og gerist fyrir öld á fáein-
um dögum í þáverandi höfuðborg
Rússlands. Hún fylgir allan tímann
aðalpersónunni sem gegnir miðl-
ungshárri stöðu í stjómsýslunni.
Þetta er fremur ungur maður sem
býr einn með þjóni sínum. Við
fylgjumst náið með hugsunum
hans frá degi til dags, raunar frá
einu augnabliki til annars. Maður-
inn er stöðugt í uppnámi og hugs-
anir hans mótast af því að vera
þegn einræðiskerfis. Þar á ég ekki
fyrst og fremst við stjórnskipulag
Rússlands, heldur stjórnkerfið á
vinnustað og í félagslífmu. Allt
snýst þar um að koma sér í mjúk-
inn hjá yfirmönnunum og áhrifa-
fólki. Því á sagan fullt erindi til
nútímafólks, einnig íslensks, því
miður. Andrúmsloftið er þykkt af
öryggisleysi og ofsóknarkennd,
hvarvetna sér söguhetjan undir-
róður gegn sér, ráðabrugg og sam-
særi. Og í slíku kerfi getur meir en
verið að þetta sé rétt séð af honum!
Bókmenntir
Örn Ólafsson
Ekki er nóg með að aðstæðurnar
séu svona á vinnustað, maðurinn
er þar að auki ástfanginn af sann-
kallaðri söguprinsessu, hún er ung
og fógur, dóttir voldugs og ríks
manns, og vill þar að auki okkar
mann. En hann þykir nú ekki álit-
legur tengdasonur, svo sem auð-
skihð er. Enda veit hann varla hvað
hann vill, rýkur stjórnlaust úr
einni nýhafinni framkvæmd í aðra.
Ofan á allar þessar hremmingar
bætist svo persóna, sem lítur alveg
eins út og söguhetjan, ber sama
nafn, og fer að vinna á sama stað.
En mikill munur er á framkomu
þeirra. Söguhetja okkar er svo
þrúguð af ofsóknarkennd og geðs-
hræringu, að hann kemur alrei
heilli setningu út úr sér. Hann er
undirgefinn og vamarlaus. En tví-
farinn er einlægt á hlaupum að
smjaðra fyrir áhrifafólki og öðlast
vinsældir og áhrif enda svífst hann
einskis, eignar sér verk söguhetj-
unnar, og þegar hann getur ekki
lengur haft gagn af honum hefur
hann forgöngu um að leggja hann
í einelti.
Bæði í þessu og í æ guðdómlegri
mynd geðlæknis sem söguhetjan
leitar til fer sagan að verða sífellt
ótrúverðugri og auðvitað er það
með ráðum gert, sögumaður er
stöðugt að klifa hæðnislega á því
hve sérstaklega „trúverðug" þessi
saga sé. Og hún er það líka, ef ekki
í atburðarás þá sem sálarlífsmynd.
Sagan er bundin við hugarheim
söguhetjunnar sem síst af öllu get-
ur horft hlutlægt á umhverfi sitt.
Þessu til samræmis er sögumaður
sífellt að blanda sér inn í frásögn-
ina og fella dóma um aðrar persón-
ur. Þeir dómar em í anda söguhetj-
unnar og því mótsagnakenndir og
ruglingslegir. Sem sagt, öll fram-
setning er mótuð af túlkun truflaðs
manns.
Af öllu þessu má sjá að sagan er
vel samstillt þótt hitt hljóti að vera
smekksatriði hversu ángæjuleg
lesning hún er. Þýðingin er á lýta-
lausri íslensku en ekki get ég dæmt
um hana að öðru leyti þar sem ég
kann ekki rússnesku.
Dostojevskí: Tvífarinn
Pétursborgarbálkur
Ingibjörg Haraldsdóttir þýddi
Mál og menning 1994
171 bls.
brother
Merkivélarnar
Verð frá kr. 13.995
11
Nýbýlavegi 28 - sími 44443.
Hlúum að
börnum heims
- framtíðin
er þeirra
FRAMLAG ÞITT
ER MIKILS VIRÐI
Hafsjór af f róðleik
Bókaklúbbur Amar og Örlygs gefur út merka bók fyrir þessi jól. Þetta
er Alfræði unga fólksins, uppflettirit sem aðallega er ætlað börnum og
unghngum en nýtist auðvitað fólki á öllum aldri. í bókinni em 450 efnis-
flokkar í stafrófsröö og hún er ríkulega myndskreytt með yfir 3500 Ut-
myndum og teikningum.
Alfræði unga fólksins er byggð á
„The Dorling Kindersley Chil-
dren’s Rlustrated Encyclopedia",
sem kom út í London fyrir þremur
árum. í útgáfu Bókaklúbbs Arnar
og Örlygs er íslenskt sérefni til við-
bótar, bæði í bókinni sjálfri og svo-
kaUaðri fróðleiksnámu sem er að
finna aftan við hið eiginlega upp-
flettirit.
Auðvelt er að leita í þessari
myndskreyttu alfræðibók. Efni
bókarinnar er raðað í flettur sem
eru í stafrófsröð. í lok hverrar
flettu er reitur þar sem vísað er á
aðrar flettur þar sem hægt er að fá
frekari upplýsingar um efnið.
Óhætt er að mæla með þessari bók og ljóst að hún nýtist vel sem hjálp-
argagn fyrir skólanema og því mikið þing á heimilum þeirra. Fróðleiks-
náman í bókarlok er góð viðbót. Þar er í upphafi farið yfir allar heimsálf-
urnar og stiklað á stóru í sögu þeirra. Heimskort fylgir og auk þess marg-
háttaðar upplýsingar, t.d. um helstu tónskáld, myndUstarmenn og rithöf-
unda auk þess sem getið er alþjóðlegra stofnana. Þá fylgja myndskreyttar
upplýsingar um lífverur, náttúruvemd, stjörnukort og sólkerfi og höfin
svo nokkuð sé nefnt.
Bókmenntir
Jónas Haraldsson
Þeir sem sáu bókina meðan rýnir var að skoða hana voru spenntir fyr-
ir henni og luku lofsorði á hana er þeir flettu í gegn. Átti það jafnt við
um unga sem aldna. Bókin er það aðgengileg að hún ætti að henta öUum.
Texti er tiltölulega stuttur en kjarnyrtur og myndir, teikningar og kort
styðja vel við. Óhætt er að taka undir það sem Áslaug Bryjólfsdóttir
fræðslustjóri segir á bókarkápu, að bókin sé hafsjór af fróðleik og ómetan-
legt uppflettirit, og það sem Ömólfur Thorlacius, rektor MH, segir, að
ekkert sambærilegt rit sé fáanlegt á íslensku.
Alfræði unga fólksins
636 bls.
Örn og Örlygur - Bókaklúbbur hf. 1994
sem er! 99^70
I Aðeins 25 kr. mín. Sama verð fvrir alla landsmenn.
***($£$&
markt
TOPP 40
I HVERRI VIKU
íslenski listinn er birtur í DV á hverjum fimmtudegi og á
fimmtudagskvöldum á milli kl. 20 og 23 kynnir Jón Axel
Ólafsson stöðu laganna á Bylgjunni oggreinirfrá sög-
um á bakviö athyglisveröa flytjendur og
B.4kÍU
lög þeirra. A Bylgjunni, laugardaga milli
:.m 5
kl. 16 og 19 er staöa laganna 40 svo - ^Æf/ *
kynnt á ný og þau endurflutt.
,989
liSiMsKKVI
GOTT ÚTVARPI
fSLENSKI LISTINN er unnlnn I samvinnu DV. Bytgjunnar og Coca-Cola ð fslandi. Mikill fjóldi fólks tekur þátt I aö velja fSLENSKA LISTANN 1 hverri vlku.
Yfirumsjön og handrit eru I höndum Ágústs Héöinssonar, framkvæmd I höndum starfsfólks DV en tæknivinnsla fyrir útvarp
er unnln áf Þofsteinl Ásgeirssyni.
á^Þo^stf