Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.1995, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1995
TVtenriírig
Akademía eftir Daða Guðbjörnsson.
Fold og Norræna húsið:
Franskbrauð og fer-
köntuð fyrirbæri
á sýningum Daða Guðbjömssonar
Daði Guðbjömsson tekur nýhafið ár með áhlaupi og opnaöi hann tvær
sýningar um síöustu helgi, í Norræna húsinu og í Galleríi Fold. Á fyrr-
nefnda staðnum sýnir Daði 42 teikningar, 27 ohumálverk, 9 tréristur og
7 skúlptúra en á hinum síðarnefnda 29 vatnslitamyndir og 5 oliumálverk.
Augljóslega er því um meiriháttar úttekt að ræða hjá listamanninum,
afrakstur mikils gróskutímabils.
Að halda í ferskleikann
Daði heldur uppteknum hætti í málverki sínu. Hans aðalsmerki hafa
hingaö til verið frjálslega dregnar myndhverfingar þar sem t.d. konan
hverfist í hjarta, karlinn í tröppugang, pensill fær sjón og þríhyrningar
og ferningar leysast upp í spírala, svo nokkuð sé nefnt. Viss hráleiki
hefur ávallt einkennt list Daöa og það einkenni ásamt kæruleysi gagn-
vart viðurkenndri akademískri myndbyggingu er í fullu samræmi við
þau meintu markmið nýja málverksins í upphafi síðasta áratugar að
halda í senn í hina hefðbundnu aðferð listamannsins að mála með olíu
á striga og gefa skít í forsendur og sögu þeirrar iðkunar. Þótt yfirbragð
verka Daða sé nú orðið mun sléttara og felldara og vinnulag hans sé
orðiö áþekkara þvi sem tíðkaðist fyrir daga nýja málverksins, hefur hon-
um tekist að halda í ferskleikann með því að lauma sífellt inn á myndflöt-
inn nýjum táknum og ímyndum.
í ferköntunarafruglara
Að þessu sinni er franskbrauð í aðalhlutverki í sjónarspili Daða. Önnur
nýleg tákn eru ljósapera og vínþrúgur og vínglös ásamt margs kyns fer-
köntuðum fyrirbærum. Kostuleg eru t.a.m. málverk nr. 1 og 3 í Norræna
húsinu þar sem vel þekktur hundur úr merki hljómplötufyrirtækis og
Myndlist
Ólafur J. Engilbertsson
Mikki mús hafa verið settir í ferköntunarafruglara listamannsins. Fransk-
brauðið fellur vel inn í myndheim Daða í verki eins og „Akademíu" (nr.
26), en yfirleitt fær maöur á tilfinninguna að Daði sé frekar að æfa sig
að mála brauö heldur en að hann setji það inn á flötinn í ákveðnum til-
gangi. Slík hugmyndavinna gengur hins vegar mjög vel upp í verkinu
„Ljósaskiptí" (nr. 25) þar sem kerti og ljósapera kallast á.- Teikningar hsta-
mannsins eru í samfelldri röð á einum vegg í innri salnum í Norræna
húsinu. Þar er fremur um forvitnilega innsýn í verklag Daða að ræða
en endanleg verk. Hér kemur glögglega í Ijós að teikningin er frumlagiö
í verkum Daða en liturinn andlagiö. Skúlptúrar Daða eru enn frekari
staðfesting þessa þar sem þeir eru allmisjafnar þrívíddarmyndir sterkra
tákna úr teikningaflóru hstamannsins. Tréristumar í anddyri Norræna
hússins hafa fæstar til að bera ámóta stemningu og dýpt og málverkin.
Helst er aö finna einhveija sterka drætti í einfaldari myndunum s.s. nr.
39, 40 og 43.
Ljóðrænar perlur
Vatnshtamyndimar í Gaheru Fold þóttu mér flestar hverjar hafa þann
ágalla að vera ofunnar. Hugmyndir Daöa ganga nefnilega út á einfóld
tákn þar sem fmmdrættímir segja aht sem segja þarf í einni eða tveimur
pensilstrokum. Daði á það hins vegar til að margítreka sömu drættina.
Hér em þó að sjálfsögðu perlur inn á mhh eins og „Sjávarljóð“ (nr. 19)
og „Köflóttur fiskur“ (nr. 26). Slíkar myndir sýna að Daði er e.t.v ijóðræn-
astí málarinn hér á landi í dag. Hann leikur sér í raun með myndhverfmg-
ar á ekki ósvipaðan máta og skáld utan hvað hann notast við myndtákn
en ekki letur. Sýningar Daöa Guðbjömssonar í Norræna húsinu og Gall-
eríi Fold standa til 29. janúar.
sem er! 99*56*70
lAðeins 25 kr. mín. Sama ver& fvrir alla landsmenn.
Meiming
;
Ein af myndum Kjarvals á sýningunni
DV-mynd Brynjar Gauti.
Forgengileikinn og
skortur á rannsóknum
- sýning á verkum Kjarvals á Kjarvalsstöðum
Sú sýning sem nú hefur verið sett upp á verkum
Kjarvals í austursal Kjarvalsstaða gefur tílefni til hug-
leiöinga um varanleika hstarinnar og gildi fallvaltleik-
ans. Ástæðan er uppsetning á þeim verkum Kjarvals
sem hafa verið máluð á forgengileg efni s.s. plast,
umbúðapappír og tilfallandi efni sem allajafna þykja
ekki fýsileg til að mála á varanleg verk. Augljóslega
háði bágur efnahagur Kjarval á stundum og af þessum
verkum að dæma lét hann þaö ekki hafa nein áhrif á
hstsköpunina. Ef andagiftín var tíl staðar þá varð hún
að fá farveg, sama hvernig hann yrði. Að vonum eru
verkin misjöfn, en það eru hin hefðbundnari olíuverk
sömuleiðis. Það er e.t.v. tvennt sem taka skyldi vara
á af þessu tilefni; að ofmeta ekki listrænt gildi riss-
mynda, jafnvel þó þær séu eftír þekkta myndhstar-
menn á borð við Kjarval og að vanmeta ekki myndir
minna þekktra myndlistarmanna, jafnvel þó þær séu
unnar í forgengileg efni.
Forvarsla
í framhaldi af sýningu sem þessari mættí gera gang-
skör að skipulögðum rannsóknum á verkum Kjarvals
út frá forvörslusjónarmiöi og jafnvel mættí hugsa sér
að rannsóknir á þeim vettvangi gætu gefið tilefni tíl
sérstakrar sýningar á forgengilegum verkum meistar-
ans. Þær teikningar sem fundust á liðnu ári í gamla
stýrimannaskólahúsinu við Öldugötu gefa aukið tilefni
til slíkrar sýningar því forvitnilegt hlýtur að teljast í
hvaða ásigkomulagi þau verk voru og eins hvernig
þau tengjast öðrum verkum Kjarvals.
Ekki skýr markmið
Á sýningu þessari á verkum Kjarvals eru jafnframt
ýmis þau verk sem talin hafa verið á meðal hans vönd-
uðustu og bestu verka, unnin með hefðbundinni olíu
á striga. Þar kemur aö veigamiklu atriði er snertir
Myndlist
Ólafur J. Engilbertsson
uppsetningu á verkum Kjarvals almennt á Kjarvals-
stöðum. Það er engu líkara en engin skýr markmið
eða rannsóknir liggi að baki þessum sýningum sem
allajafna hafa verið settar upp til að hanga yfir sumar-
tímann. Augljóslega er lágmarksvinna að baki sýningu
sem þessari því enga sýningarskrá er þar að finna.
Er ekki kominn tími tíl að meistara Kjarval sé sómi
sýndur og að tíl grundvallar sýningum á verkum hans
séu látnar hggja einhverjar rannsóknir eða athuganir
á ferli hans? Til þess eru jú söfnin að rannsaka þau
verk sem þar eru geymd ekki síður en aö sinna því
augljósa hlutverki að varðveita þau.
Skemmtilegir Vínartónleikar
Sinfóníuhljómsveit íslands hélt árlega Vínartónleika
sína í Háskólabíói s.l. fóstudagskvöld. Einsöngvari með
hljómsveitinni var Þóra Einarsdóttir og hljómsveitar-
stjóri Páll P. Pálsson.
Tónleikamir hófust á Leichte Cavalerie, forleik eftir
Franz von Suppé, og var það glæsileg og skemmtileg
byijun þessarar efnisskrár.
Þóra Einarsdóttir söng síðan með hljómsveitínni
Draussen in Sievering eftír Jóhann Strauss yngri. Það
var strax auðheyrt aö hér er komin óvenju hæfileika-
rík söngkona. Hún söng síðar m.a. Friihlingsstímmen
eftír sama höfund og þrjár aríur úr óperum eftir Franz
Lehár, m.a. Vilja Lied úr „Kátu ekkjunni". Varð þá
ljóst að þessi konunglega söngkona hefur nú þegar
náð ótrúlega mikilh tækni. Rödd hennar er sérlega
hljómfógur, fislétt, tær og hrein og fókus hennar er
hreint frábær. Þegar við bætíst að söngkonan hefur
mikla útgeislun og heillandi eðlilega sviðsframkomu
hugsar maður með sér að fátt geti staðið í vegi fyrir
því að hún nái fljótlega að slá í gegn útí í hinum stóra
heimi. Vonandi nær hún því sem hún ætlar sér og er
henni Þóru Einarsdóttur óskaö til hamingju með
glæsilegan árangur.
Hljómsveitin lék m.a. polkann Mit Dampf eftir Edu-
ard Strauss. Þetta er bráðskemmtilegur polki með „eff
Tórúist
Áskell Másson
ektum", t.d. lögregluflautu og eimreið.
í forleiknum Orpheus in der Unterwelt eftír Of-
fenbach áttu konsertmeistarinn Guðný Guðmunds-
dóttir svo og bæði Einar Jóhannesson á klarinettiö
sitt og Daöi Kolbeinsson á óbóið fahegar einleiksstróf-
ur. Einnig áttí Jón Sigurbjömsson flautuleikari og
Guðríður Sigurðardóttir á píanóið ásamt henni
Guðnýju á fiðluna einkar fallega mótaðar einleiks-
hendingar í Wiener Frauén-forleiknum eftír Franz
Lehár en hann var einnig sérlega vel leikinn hjá hljóm-
sveitinni. Tónleikarnir enduðu á þróttmiklum marsi
eftír WUhelm August Jurek; Deutchmeister Regi-
ments-Marsch, en... þeim lauk samt ekki við svo búið.
Stemningin var mikU í salnum og fólk vUdi meira -
og það fékk líka meira. Að lýsa því öllu í smáatriðum
væri eins og aö lesa endinn fyrst í spennandi sakamála-
sögu. Því verður það ekki gert hér. Fólk er einfaldlega
hvatt tíl að upplifa sjálft.