Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.1995, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNUSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Enginn ræður för
íslenska þjóðin hefur fylgst með hildarleiknum í Súða-
vík hljóðlát og döpur. íslendingar eru ýmsu vanir í sam-
neyti sínu við náttúruöflin en snjóflóðið vestra hefur
hrifsað til sín fleiri fórnarlömb og valdið meira eignar-
tjóni en dæmi eru um í langan aldur.
í raun og veru má það teljast kraftaverk að fólk hafi
sloppið lifandi undan flóðinu og mikill er sá lífskraftur
sem ræður því að tvö ungmenni finnast lifandi eftir
fimmtán og tuttugu og fjögurra tíma leit.
Fréttir af þessum atburðum eru válegar. Þjóðin er
harmi slegin. Þó er það ekki á færi annarra en þeirra
sem eru í beinni snertingu við aðstæður að ímynda sér
og upphfa það áfall sem dunið hefur yfir. Lítið þorp er
rústað á svipstundu. Ung böm eru í meirihluta þeirra
sem farast. Óveður geisar, fimbulkuldi og bhndbylur.
Undir þessum kringumstæðum voru björgunaraðgerðir
eins eríiðar og hugsast getur.
Það segir hins vegar mikið um viðbrögð Vestfirðinga
og þjóðarinnar að björgunarmenn streymdu að og víluðu
ekki fyrir sér að leggja nótt við dag til að leita þeirra sem
saknað var. Sá hetjuskapur gleymist ekki.
Súðavík við Álftafjörð ér ekki stórt byggðarlag. Þar
hafa búið rúmlega tvö hundmð manns. Þorpið stendur
undir þverhníptu fjallinu eins og svo mörg önnur sjávar-
þorp aht frá Vestfjörðum th Austurlands. í raun og veru
hefur mannskepnan verið að bjóða náttúruöflunum birg-
inn með bólfestu sinni og ljóst er að snjóflóðið í Súðavík
á eftir að vekja upp margar spumingar um slíka byggð.
Að minnsta kosti er víst að íslensk stjórnvöld verða að
endurmeta snjóflóðavamir á þessum stöðum og haga
byggð í landinu með tilhti til þeirra aðstæðna sem hvar-
vetna blasa við. Fullyrða má að öllum kenningum um
snjóflóð og snjóflóðahættur er kohvarpað með þessum
voveiflegu atburðum.
Hvað réð því að ný hús í Súðavík hafa verið reist á
þeim stað og með þeim hætti sem raun ber vitni? Hvað
réð því að bamaheimili er staðsett efst í hhðinni og ekk-
ert nema thvUjun og duttlungar náttúrunnar ráða því
að snjóflóðið féh tveimur klukkustundum áður en böm-
in eru mætt í leikskólann? Sú hugsun verður ekki hugs-
uð tU enda hver eftirleikurinn heföi orðið.
Það má jafnvel spyrja hvort Súðavík eigi afturkvæmt
tU búsetu? Hver vUl kalla yfir sig, fjölskyldu sína og börn
slíka hættu í framtíðinni? Emi á ný velta menn fyrir sér
mörkum hins byggUega heims. Þennan sólarhringinn
hafa tæplega eitt þúsund Vestfirðingar flúið heimih sín.
Það er ekki ný saga að búseta á Vestfjörðum er bar-
átta við náttúra, veður og einangrun. Þar hefur fólk samt
vUjað búa og Vestfirðimir era engu hkir í veldi sínu og
hrikalegri fegurð. Þeim er reyndar ekki fisjað saman,
Vestfirðingum, í lífsbaráttunni og ást sinni á átthögun-
um. Römm er sú taug. Það er heldur ekki líkt Vestfirðing-
um að gefast upp en þá verður líka að gera þá kröfu að
aðrir landsmenn skUji þær erfiðu aðstæður sem fylgja
búsetu á ystu strönd, umgirtri fjaUaborg og veðurofsa
marga mánuði á ári. Það er enginn bamaleikur.
AUt þetta kemur upp 1 hugann þegar slíkar hörmung-
ar dynja yfir. Mönnum fahast hendur. Hugur þjóðarinn-
ar er hjá aðstandendum þeirra sem fórast og eiga um
sárt að binda. Við fógnum þeim sem sluppu úr helju en
syrgjum þá sem urðu flóðinu að bráð. Eftir stendur hníp-
in Súðavíkin og þjóð sem enn einu sinni hefur mátt
greiða sinn toh í mannshfum og sorg.
Það ræður enginn sinni fór. EUert R Schram
Til ef lingar skól-
um og vísindum
Bókvitið verður ekki í askana
látið, segir gamalt íslenskt mál-
tæki. Þessi gamla speki á rætur
sínar í samfélagi sem byggðist á
líkamlegu erfiði fyrst og fremst. í
fjölbreyttu upplýsinga- og þjón-
ustusamfélagi nútímans verður
bókvitið í askana látiö svo um
munar. í þessu efni eru viðhorf
okkar á stundum á eftir þróuninni.
Menntun er ekki aðeins mikilvæg
til þess að nýta auðlindir náttúr-
unnar heldur auðlind í sjálfri sér.
Holland, Danmörk, Japan og Sin-
gapore hafa nánast engar aðrar
auðlindir en fólkið sem þar býr.
Singapore þarf meira að segja að
flytja inn vatn! Samt hafa þessar
þjóðir staðið sig vel efnahagslega.
Menntað vinnuaíl og hugvit er
þeirra styrkur í alþjóðlegri sam-
keppni.
Hugvit
Það vakti nokkra athygli á dög-
unum aö útflutningur á hugbúnaði
fyrir tölvur heíði aukist úr 7 millj-
ónum 1990 í hátt á þriðja hundrað
milljónir á síðasta ári. Þetta er
kannski ekki hátt hlutfall af út-
flutningstekjum en segir sína sögu
á tíma þegar auðlindir sjávar eru
þegar ofnýttar.
Framleiðsla hugbúnaðar þarfn-
ast vel menntaðs starfsfólks, mik-
illar og örrar endurnýjunar á þekk-
ingu og rannsókna- og þróunar-
starfs. Án alls þessa verður ekki
nýr hugbúnaður til. Það sama gild-
ir um flestar atvinnugreinar í dag:
án menntunar, stöðugrar þekking-
aröflunar og rannsókna verður
engin nýsköpun.
Vel menntaö vinnuafl er grund-
völlurinn að nýsköpun í atvinnu-
máfum á næstu árum.
KjaUariim
Össur Skarphéðinsson
umhverfisráðherra
Átak í skólamálum
Það þarf því ekki að fara mörgum
orðum um mikilvægi góðrar af-
mennrar menntunar og öflugs
skólastarfs í landinu. Efnahags-
þrengingar síðustu ára hafa leitt til
niðurskurðar á útgjöldum til
menntamála eins og annarra mála-
flokka. Lengra veröur hins vegar
ekki gengið í þeim efnum og nauö-
synlegt að skapa samstöðu um aö
nýta efnahagsbatann til átaks um
eflingu menntunar í landinu.
Skólastarf þarf forgang á næstu
árum. Gera þarf langtímaáætlun
um uppbyggingu skóla og vísinda-
starfs í landinu. Slíkt þykir sjálf-
sagt þegar vegagerð á í hlut og
hvers vegna skyldi sérstök skólaá-
ætlun ekki fá viðlíka umfjöllun á
Alþingi?
Nú á tímum atvinnuleysis er eðli-
lega gripið til átaksverkefna til að
draga úr atvinnuleysi. Gjarnan er
hér um stórframkvæmdir eins og
vegagerð að ræða. í framtíðinni er
nauðsynlegt að líta á rannsóknar-
verkefni sömu augum. Arðurinn
af slíkum verkefnum getur verið
umtalsverður og skapað flölda
fólks vinnu.
Kjarni málsins er sá að stórauka
þarf framlög til skólamála á næstu
árum. Bein framlög ríkis og sveit-
arfélaga til rannsókna og þróunar-
starfs þarf að hækka og beita þarf
skattakerfinu til að hvetja fyrir-
tæki til að fiárfesta í rannsóknum.
- Forgangsröðun Alþýðuflokks-
ins er skýr í þessum efnum.
Össur Skarphéðinsson
„Gera þarf langtímaáætlun um upp-
byggingu skóla og vísindastarfa 1 land-
inu. Slíkt þykir sjálfsagt þegar vega-
gerð á í hlut og hvers vegna skyldi sér-
stök skólaáætlun ekki fá viðlíka um-
fjöllun á Alþingi?“
Skoðanir annarra
20% kjarabót?
„Núna eru miklir kjarasamningar í deiglunni. Ver-
iö er að bjóöa vinnudýrunum 1-3% kauphækkun,
en baráttujaxlar verkalýðs vilja 10% eða eitthvað
þar um bil. Ef samfélagið hefði vit á að búa svo um
hnútana að almenn bílaeign væri hvorki nauðsyn
né talin til sjálfsagðra lífsþæginda, gæti láglaunalýð-
urinn tryggt sér sem svarar 20% kjarabót með ofur-
lítið breyttum lífsstíl." OÓ í Timanum 17. jan.
Með velþóknun og
samþykki Alþingis
„Þingmenn eru allra ólíklegastir til að berjast gegn
spillingu annarra þingmanna. Slíkt myndi aðeins
minnka möguleika þeirra sjálfra á að maka krókinn.
... Yfirmenn hjá ríkinu fá greidd laun fyrir vinnu
sem þeir inna aldrei af hendi, þeir fá full laun þótt
þeir séu ekki í vinnu sinni heldur að sinna allt öðrum
málum, og þeir fá greitt aukalega fyrir viðvik sem
þeir vinna innan launaðs vinnutíma. ... dæmið af
þingmönnunum sem svindla á kerflnu sýnir að opin-
berir starfsmenn gera þetta með velþóknun og sam-
þykki Alþingis."
Úr forystugrein Morgunpóstsins 16. jan.
Eitraðar súpur fjölmiðla
„Mál Guðmundar Árna Stefánssonar, fyrrverandi
heilbrigðisráðherra, var langvinnt og þrassamt og
veröur ekki séð hver gróði fékkst.af því. Það er svo
sem ekki í fyrsta sinn sem gustar kalt um krata í
landsmálapólitíkinni.... Hinar grimmu tungur, sem
hafa leikið Alþýðuflokkinn grátt að undanfórnu,
hafa átt vinum að mæta á fiölmiðlum, sem hafa úr-
kynjast í hlutfalli við vöxt og viðgang fiölmiðlanna
í landinu."
Indriði G. Þorsteinsson rithöf. í Tímanum 14. jan.