Dagblaðið Vísir - DV - 25.04.1995, Side 6
6
ÞRIÐJUDAGUR 25. APRÍL 1995
Fréttir
Sáttmáli sóknarsinna og sægreifa í baksamningi stjórnarflokkanna:
Hlutur krókabáta og
vertíðarbáta réttur
í stjórnarmyndunarviðræðum
Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks var einn erfiðasti hjallinn
sjávarútvegsmálin. Sjálfstæðis-
menn á Vestfjörðum settu fram
mjög ákveðnar hugmyndir um
breytingar á fiskveiðilöggjöfinni og
lýstu því yfir að þeir stæðu og féllu
með þeim málstað. Svipað var uppi
á teningnum á Reykjanesi þar sem
frambjóðendur Framsóknarflokks-
ins settu fram ákveðnar kröfur um
breytingar á fiskveiðilöggjöfinni.
Samkvæmt heimildum DV voru fleiri
þingmenn í núverandi stjómarliði
fylgjandi þeim sjónarmiðum sem
þessi öfl settu fram.
Eftir ítarlegar samningaviðræð-
ur við þessa aðila varð samkomu-
lag um að inni í stefnuyfirlýsingu
nýju ríkisstjórnarinnar yrði al-
mennt orðaður kafli um sjávarút-
vegsmál. í honum eru boðaðar
breytingar á banndagakerfi króka-
báta og búið til svigrúm fyrir þá
aflamarksbáta sem að mestu
byggja á þorski og orðið hafa fyrir
mestum skerðingum. Þá er því lýst
að tekið verði inn í stjórnarskrá
ákvæði þar sem sameign þjóðar-
innar á flskstofnunum verður fest
í sessi. Aö baki þessum kafla er
samkomulag um 12 skref sem stig-
in verða á kjörtímabilinu. Sam-
komulaginu má skipta upp í tvo
kafla; annars vegar þær breytingar
í fjórum liðum sem strax verður
gengið til á vorþingi sem hefst 15.
maí. Hins vegar er um að ræða
breytingar sem tíundaðar eru í átta
hðum og gengið verður til þegar
þing kemur saman í haust.
- breytingar boðaðar á kerfinu en ekki bylting
Krókabátar á Suðureyri að leggja upp í veiðiferð á banndegi. Þeir fá, samkvæmt samkomulagi stjórnarflokkanna, leiðréttingu sinna mála. Bann-
dagakerfið verður aflagt og tekið upp róðrardagakerfi í staðinn. DV-mynd Jón Viðir Njálsson
Flotastjórn tekin upp
Þau atriði sem strax verður geng-
iö til aö vori eru í fyrsta lagi að
teknar verði upp nýjar reglur varð-
andi flotastjóm. Tryggt verði með
þeim að afkastageta fiskiskipaflot-
ans aukist ekki frá því sem nú er.
í stað þess að einungis sé gerð krafa
um að skip af sambærilegri stærð
hverfi úr rekstri þegar nýtt skip
kemur inn í flotann verða settar
reglur sem tryggja eiga að nýja
skipið sé fullkomlega sambærilegt
því sem hverfur úr rekstri. Þar
verði tekið tillit til vélarstærðar,
skrúfustærðar, lengdar skips og
rúmmetrafjölda. Þetta á að tryggja
það að flotastærðin haldist í skefj-
um og ekki það ferh sem verið hef-
ur þar sem segja má að í stað áttær-
inga hafi komið inn nýtísku hrað-
fiskibátar með margfalda afkasta-
getu. Þetta vandamál hefur verið
viðvarandi frá því kvótakerfið hóf
göngu sína. Bátar hafa breyst í tog-
ara án þess að frekari úrelding
kæmi til. Allt þetta hefur leitt til
þess að flotinn hefur sífeht aukið
sóknargetu sína þvert ofan í
markmiö. Þetta er eitt þeirra atriða
sem Vestflrðingar vöktu athygli á
í kosningabaráttunni þar sem þeir
hétu því að koma á raunhæfri flota-
stjóm. Loks er hugmyndin sú að
skip sem verða úrelt megi fá annað
hlutverk og ekki verði lengur skylt
að eyða þeim eða selja úr landi.
&
Tíu þúsund tonna þorskkvóti
Annað atriðið í sáttmála sóknar-
manna og kvótamann snýr að því
að auka svigrúm þeirra báta sem
oröið hafa fyrir mestum skerðing-
um vegna skerts þorskkvóta. Þetta
á viö alla báta frá 150 tonnum og
niður úr. Samkvæmt heimildum
DV er gert ráð fyrir að um 8 til 12
þúsund tonna þorskkvóti fari í sér-
stakan pott sem notaður verði til
að bæta bátunum upp skerðinguna.
Þessi aukning komi til með því að
þorskkvótinn verði aukinn sem því
nemur. Miöað er við að farið verði
aftur til 1991 og gengið út frá því
hversu mikið bátar hafa verið
skertir síðan þá.
Róðrardagar í
stað banndaga
Þriðja atriðið sem tekið verður á
snýr að vanda krókabátanna. Afh
krókabáta á síðasta fiskveiðiári var
rúm 30 þúsund tonn af þorski. Sam-
kvæmt lögum um stjóm fiskveiða
mega þeir ekki veiða meira á þessu
fiskveiðiári en 21 þúsund tonn og
fari þeir fram úr þeim afla leiðir
það th fjölgunar banndaga á því
næsta. Það stefnir, miðað við
óbreytt lög, í að þessir bátar verði
bundnir viö bryggju annan hvern
dag. Hugmyndin nú er sú að strax
á vorþingi verði þessu fyrirkomu-
lagi breytt og í stað banndagakerfis
verði tekið upp róðrardagakerfi.
Þetta þýðir að krókabátar fá ákveð-
inn dagafjölda til aö stunda sjó og
útgeröir þeirra ráða því hvenær
dagarnir verða notaðir. Samkvæmt
núgildandi lögum verða þeir að
stoppa á ákveðnum dögum sem
fyrirfram eru ákveðnir. Þetta hefur
valdið mikilh óánægju, sérstaklega
á norðanverðu landinu þar sem tíð-
arfar er erfiðara en um landið
sunnanvert og tækifæri til sjósókn-
ar mun færri. Hugmyndin er sú að
bátar hvar sem þeir eru staðsettir
á landinu fái á bhinu 100 th 120
róðrardaga sem þeir nota þegar
þeim hentar.
Það þarf ekki að koma á óvart
að frambjóðendur Sjálfstæðis-
flokks á Vestfjörðum leggja ofur-
kapp á að rétta hlut krókabáta þar
sem stór hluti eigenda þeirra báta
á Vestfjörðum lýsti opinberlega yfir
fylgi við þá í kosningabaráttunni.
Verði þetta niðurstaða Alþingis er
ljóst að hverfa verður frá því
Fréttaljós
Reynir Traustason
markmiði að afh króka verði 21
þúsund tonn og óhætt er að miða
við að afli þeirra verði 10 þúsund
tonnum yfir því marki eða rúm 30
þúsund tonn.
Tvöföldunarregla afnumin
í fjórða lagi verður, samkvæmt
sjávarútvegssáttmálanum, gengið
til þess að afnema svokallaða tvö-
földunarreglu. Þetta er regla sem
sett var í tengslum við lausn sjó-
mannaverkfalls og kveður á um aö
útgerðir megi ekki færa meiri
kvóta á báta sína en nemur afla-
marki þeirra. Hún þýddi í raun að
veiðiskip sem átti 50 tonna þorsk-
kvóta mátti ekki færa til sín nema
önnur 50 tonn.
Að hausti eiga að koma th átta
atriði sem voru grundvöhur sáttar
sóknarliöa og sægreifa. í fyrsta lagi
á að gera útektir á kostum og göll-
um mismunandi leiða til fiskveiði-
stjórnunar. Þar verða líklega efst á
baugi núverandi aflamarksleið,
sóknarstýringarkerfi Vestfirðing-
anna og hreint auðhndaskattskerfi.
Niöurstaða þeirrar úttektar á að
ráða því hvert verður stefnt í fisk-
veiðistjórnun á næstu árum. Ann-
að atriði kveður á um að haldið
verði áfram að bæta umgengni við
hafiö og leitað leiða th þess.
Ajlur fiskur um markaði?
í þriðja hð er ákveðið að skoða
verðmyndun í sjávarútvegi. Þarna
kemur th skoðunar krafan um að
ahur fiskur fari um fiskmarkaði. í
íjórða lið er kveðið á um að land-
helgislögin verði endurskoðuð.
Þarna kemur inn í myndina krafan
um friðun grunnslóðar fyrir tog-
veiðum. Framsóknarmenn á
Reykjanesi settu fram ákveðnar
hugmyndir um að togurum yrði
ekki lengur leyft að veiða á grunn-
slóð og þarna er verið að koma th
móts við þá. Fimmti liðurinn fjallar
um að réttur til veiða utan lögsögu
verði tryggður. Þá er kveðið á um
að Fiskveiðasjóði íslands verði
breytt í hlutafélag. í áttunda og síð-
asta lið er gert ráð fyrir að leitað
verði leiöa th sveiflujöfnunar í
sjávarútvegi. Þetta ákvæöi stóö í
mönnum en fór inn vegna kröfu
framsóknarmanna.
Pólitísk framtíð
Vestfirðinganna
Pólitísk framtíð Vestfirðinganna
er í veði fyrir því að þær breyting-
ar náist fram á fiskveiðistjórnun-
inni að þeir geti réttlætt stuðning
við ríkisstjórnina. Krafan um
sóknarstýringu stendur enn
óhögguð en ekkert er í sáttmálan-
um sem boðar byltingu í fiskveiði-
stjórnuninni. Ákvæðið um að skoð-
aðar veröi mismunandi leiðir verð-
ur ekki uppi á borðinu fyrr en í
haust og í framhaldi þeirrar úttekt-
ar kemur í ljós hvort raunveruleg-
ur vilji er á Alþingi til breytingar.
Sáttmálinn felur í raun ekki í sér
neinar raunverulegar breytingar
enn nema hvað varðar krókabát-
ana. Þar má segja að unnist hafi
sigur og það viðhorf er ráðandi
meðal sóknarsinna að með því að
hlúa að því kerfi, sem er byggt á
hreinni sóknarstýringu, sé verið
að vinna áfangasigur gegn kvóta-
kerfinu. Um þær lausnir sem boð-
aðar eru á vanda aflamarksbát-
anna er trúlegt að nokkuð almenn
sátt ríki. Vaxandi óróleiki hefur
verið innan LÍÚ vegna stöðu báta-
flotans og buðu bátamenn fram th
stjórnar síðast gegn ráðandi öflum
þar. Það er því tahð líklegt að
valdamenn þar, með formanninn í
broddi fylkingar, muni sætta sig
við að bátaflotinn fá spón úr aski
annarra. Þetta á þó ekki við þær
lausnir sem boðaðar eru fyrir
krókabátana. Sömu öflum hugnast
lítt að sá útgeröarflokkur taki til
sín aukinn afla á kostnað heildar-
innar.
Uppskera óánægjuaflanna í
Framsóknarflokki og Sjálfstæðis-
flokki mun ekki koma í ljós fyrr
en undir lok kjörtímabilsins. Það
er þó nokkuð ljóst að ekki verða
gerðar byltingar í kerfinu en tals-
verðar breytingar liggja í loftinu.