Dagblaðið Vísir - DV - 25.04.1995, Side 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 25. APRÍL 1995
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELiAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÖNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PALL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91)563 2727 - aðrar deildir: (91)563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Kapteinninn var fiskifæla
Alþýöuflokkurinn fékk tiltölulega fáa þorska í veiði-
keppni flokkanna aö þessu sinni. Þyngst vegur á metun-
um, að formaðurinn hagaði málum á þann veg, að unnt
var að kljúfa flokkinn. Samkvæmt kenningu sama for-
manns á að skipta um kapteina á bátum, sem ekki fiska.
Á síðasta kjörtímabili fékk Alþýðuflokkurinn á sig
réttmætt spillingarorð. Það lýsti sér einkum í óeðlilega
eindreginni áherzlu á að útvega flokksmönnum gögn og
gæði af almannafé. Þessi ímynd flokksins olb því, að
klofningsframboð Þjóðvaka fékk töluverðan stuðning.
Þegar varaformaður flokksins varð að segja af sér
ráðherraembætti, fylgdi því alls engin iðrun. Þvert á
móti var hann staffírugur og sagði vonda flokksbræður
og fjölmiðla hafa búið til fár, sem ylb flokknum óþægind-
um og kabaði á fóm, þótt málsefni væru engin.
Þótt varaformaðurinn væri að mestu leyti hafður 1
felum í kosningabaráttunni, hefur flokkurinn enga tb-
raun gert til að gera upp spibta fortíð sína á kjörtímabb-
inu. Flokkurinn gekk óhreinsaður og iba lyktandi tb
kosninga, þannig að enn er feimnismál að vera krati.
í kosningabaráttunni hafði flokkurinn þá sérstöðu, að
vera í andstöðu við sínar eigin gerðir í ríkisstjómum.
Eftir langvinna valdaaðstöðu sína bauð flokkurinn upp
á aukna Evrópuaðild og jöfnun kosningaréttar, fráhvarf
frá kvótum í sjávarútvegi og ríkisrekstri landbúnaðar.
Tæpast getur tabzt traustvekjandi að byggja kosninga-
baráttu á loforðum um að breyta og bæta á nokkrum
sviðum án þess að hafa getað notað langvinna stjómar-
setu til að þoka málum áleiðis á sömu sviðum. Slík þver-
sögn gefur kosningabaráttu óraunverulegan svip.
Hins vegar er rangt, að þessi mál hafi verið flokknum
fjötur um fót. Þau fara saman við skoðanir íjölmenns
minnihluta þjóðarinnar. Til dæmis vbja fjórir af hverjum
tíu reyna aukna aðbd að Evrópu og sama hlutfall vib
umtalsverða minnkun á ríkisrekstri landbúnaðar.
Stjómmálaflokkur, sem hefur aðeins 10-20% fylgi,
getur leyft sér að styðja minnihlutaskoðanir, sem hafa
40% fylgi kjósenda. Ef ahir aðrir flokkar era að fiska í
meirihlutanum, eiga að vera mikbr möguleikar fyrir lít-
inn flokk að afla sér fylgis á bilinu frá 10-20% í 40%.
Það er rangt hjá fallkandidat flokksins á Austförðum,
að sérmál Alþýðuflokksins sem slík hafi verið honum
Úötur um fót. Fremur má telja, að kjósendur hafi af fyrri
reynslu ekki treyst flokknum í þessum málum og tabð
ekki henta langvinnum valdhafa að lofa öllu fögm.
Þannig ber flokkurinn ímynd óvenjulega mikblar spib-
ingar og óvenjulega mikbs misræmis mibi orðs og borðs.
Við þetta bætist, að fráfarandi ráðherrar flokksins, að
Rannveigu Guðmundsdóttur undanskibnni, eru í hópi
þeirra stjómmálamanna, sem bðugastan hafa talanda.
Þannig er enn ein ímynd flokksins af ráðherrum, sem
geta blaðrað endalaust og em alltaf tbbúnir tb burtreiða,
en geta ekki látið verkin tala; af ráðherrum, sem fram-
leiða mikinn hávaða og skrautlegt fjaðrafok, en hafa
reynzt btlu hafa breytt, þegar moldviðrinu bnnir.
Formaður flokksins ber að sjábsögðu ábyrgð á þessum
ímyndum, sem samanlagt valda því, að flokkurinn er
tæpast tabnn marktækur. Formaðurinn hefur haft mik-
inn tíma tb að móta flokkinn eftir sínu höfði. Þar á ofan
ber hann hálfa ábyrgð á klofningi flokksins í vetur.
Svo vel vib tb, að þessi sami formaður hefur fyrir löngu
sjálfur upplýst, hvaða gera eigi við kapteina, sem ekki
fiska. Nú þarf útgerðin að meta stöðu fiskifælunnar.
Jónas Kristjánsson
i hinu lögbundna verði fyrir vindorkuna felst reyndar dálítill orkuskattur - aðrir orkugjafar eru ódýrari, enn
sem komið er.
Heilög kýr,
mögur kýr
Samkeppnisstaöa fyrirtækja er
nær alheilög kýr í umræðunni.
Hún á aö hafa algjöran forgang,
segja menn, og þá mun allt annaö
yöur veitast: hagvöxtur, atvinna,
velmegun.
Vissulega er samkeppnisstaöa
þessi eitt af því sem menn ekki
komast undan aö taka tillit til í
þjóðabúskap. En skilyrðislaus of-
dýrkun þessarar helgu kýr er óðum
aö breytast í hrollvekju á borö viö
þær mögru kýr í draumi Faraós
sem koma eftir árin sjö og éta upp
allan þann forða sem áður var safn-
aö.
Hin grimma barátta fyrir sam-
keppnisstööu er nefnilega samofin
hrikalegri skammsýni: hún reikn-
ar sín dæmi til næsta hluthafafund-
ar og þarnæsta en sér ekki og vill
ekki sjá lengra.
Ráðstefnan sem brást
í Berlín var haldin ráöstefna SÞ
um andrúmsloft jarðar. Hún varð
að sjálfsögðu árangurslítil: tals-
mönnum þeirra sem framleiða olíu
og bíla tókst að eyðileggja flest sem
menn vildu samþykkja um skuld-
bindandi ráðstafanir til aö koma í
veg fyrir stórslys í umhverfinu.
Gróðafrekjan (m.ö.o. arðsemiskr-
öfur til fyrirtækja) hefur enn sitt
fram um að bílar og raforkuver,
sem brenna eldsneyti, megi sem
fyrr spúa upp þeim ómældu skað-
ræðisgufum sem munu svo sannar-
lega ofhita jörðina.
Þjóðverjar, sem hýstu ráðstefn-
una, hafa sjálfir í ýmsu reynt að
sýna nokkra forsjálni í þessum efn-
um. Til dæmis komu stjórnvöld þar
á lögum árið 1991 sem ýta undir
þá aðila sem reyna að framleiða
umhverfisvæna orku meö aðstoð
vatns og vinda. Lögin skuldbinda
stóru orkuframleiðendurna, sem
eiga raforkudreifingarnetin, til að
taka viö orku, t.d. frá vindmyllum,
á íostu verði og það í hærri kantin-
um: 17,3 pfenniga fyrir kílóvatt-
Kjallaiiim
rithöfundur
stundina. (Neytendur borga svo
19,2 pf. fyrir kvtst.). Þetta frum-
kvæði hefur hleypt nokkru fjöri í
fjárfestingar í vindorku sem er öll-
um skaðlaus og því fagnaðarefni.
Hamast gegn framsýni
En viti menn: einmitt dagana sem
þingaö var um andrúmsloftið í
Berlín gerðu þýskir orkuhringar
harða hríð að þessari hollu orku.
Þeir þykjast hafa komist að því, að
lögbundið fastaverð fyrir sólar- og
vindorku sé ólögleg niðurgreiðsla,
tilræði viö heilbrigð arðsemissjón-
armið og náttúrlega hina heilögu
semkeppnisstöðu orkufyrirtækj-
anna. Gott ef þeir telja ekki sitjóm-
arskrána sín megin sem og öll lög-
mál Evrópusambandsins.
í hinu lögbundna verði fyrir
vindorkuna felst reyndar dáhtill
orkuskattur - aðrir orkugjafar eru
ódýrari, enn sem komið er. En í
fyrsta lagi er hér um smávægilegan
aukakostnað að ræða -145 milljón-
ir marka á ári af 100 milljarða veltu
í sölu rafmagns. í öðru lagi er hér
um pólitíska ráðstöfun að ræða
sem ýtir undir tæknilegar framfar-
ir sem hafa verið aö gera þá sömu
vindorku ódýrari og ódýrari. í
þriðja lagi er í fyrrgreindum lögum
fólgin sú framsýni sem veit að
mannfólkið verður að stefna á
orkugjafa sem endurnýja sig, fram-
sýni sem olíu- og kolabrennendur
dagsins í dag vilja ekki þekkja.
Þeirra framsýni er annars eðús.
Það kemur nefnilega fram í þessu
máli að orkusalarnir stóru hafa
kannski ekki miklar áhyggjur af
þeirri litlu endurnýjanlegu orku
sem Þýskaland framleiðir í dag.
Þeir eru hræddir við framtíðina -
þeir óttast að vindorkan hreina fari
að höggva skörð í þeirra markaðs-
hlutdeild! Kannski gætu „sjálfbær-
ir“ orkugjafar gefið Þjóðverjum
svosem 15-20% af raforkuþörf
þeirra eftir svosem 30 ár!
Það mælir allt með því. Nema
samkeppnisstaöan og arðsemis-
krafan á líðandi stund. Þar stendur
hnífurinn í vorri kú.
Árni Bergmann
„Hin grimma barátta fyrir samkeppn-
isstöðu er nefnilega samofin hrikalegri
skammsýni: hún reiknar sín dæmi til
næsta hluthafafundar og þarnæsta en
sér ekki og vill ekki sjá lengra“.
Skoðanir annarra
Meiri möguleikar
„í stjórnarsáttmálanum lýsa stjórnarflokkamir því
markmiði að ná jafnvægi í ríkisíjármálum á kjör-
tímabilinu. Það var einnig yfirlýst markmið fyrrver-
andi ríkisstjómar, þegar hún tók við völdum vorið
1991. Það tókst ekki. Möguleikar nýrrar ríkisstjórnar
að ná þessu markmiði em meiri vegna batnandi
skilyrða í efnahagsmálum. Sérstaka athygli vekur,
að ríkisstjórnin hyggst taka upp viðræður við sveit-
arfélögin um „alvarlegan hallarekstur þeirra og leiö-
ir til að bregðast við þeim vanda.““
Leiðari Mbl. 23. apríl.
Prófsteinn ríkisstjórnarinnar
„Prófsteinninn á þessa ríkisstjórn, og þar með á
það hvort eitthvað var að marka málflutning Fram-
sóknarflokksins á síðasta kjörtímabili, er hvort tek-
ist verður á við yfirvofandi vaxtahækkun í þjóðfélag-
inu. Það hlýtur einfaldlega að verða fyrsta verk
/
stjórnarinnar að grípa í vaxtataumana og reyna aö
beina vaxtaskriðunni í viöunandi farveg. Sporin
hræða, það má ekki endurtaka mistök Viðeyjar-
stjórnarinnar frá því í upphafi síðasta kjörtímabils."
Leiðari Tímans 22. apríl.
Atkvæðum kastað
„En hvernig stóð á því að Árni vann ekki þriðja
sætið 1987? Gat hann ekki sýnt sama manndóminn
og ég að vinna þetta sæti? Ekki var viö mig að sak-
ast þótt Þorsteinn Pálsson henti Alberti Guömunds-
syni út og þar með hundruðum atkvæða frá flokkn-
um. Hvemig stóð á því að Ámi studdi Þorstein í
þeim óskaplegu mistökum? Ekki voru þau vinnu-
brögö borin undir mig, enda ekki studd af mér. Það
má því segja að það hafi komið vel á vondan að sitja
í þriðja sætinu við þær aðstæður."
Eggert Haukdal í Mbl. 22. apríl.